Юзэф Панятоўскі: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Радок 67: Радок 67:


{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Панятоўскі, Юзэф}}
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Панятоўскі, Юзэф}}
[[Катэгорыя:Панятоўскія|Юзэф]]
[[Катэгорыя:Удзельнікі паўстаньня 1794 году]]
[[Катэгорыя:Удзельнікі паўстаньня 1794 году]]
[[Катэгорыя:Генэралы Рэчы Паспалітай]]
[[Катэгорыя:Генэралы Рэчы Паспалітай]]
[[Катэгорыя:Маршалы Напалеона I]]
[[Катэгорыя:Маршалы Напалеона I]]
[[Катэгорыя:Панятоўскія|Юзэф]]
[[Катэгорыя:Пахаваныя ў Кракаве]]


[[ar:يوزف أنتوني بونياتوفسكي]]
[[ar:يوزف أنتوني بونياتوفسكي]]

Вэрсія ад 22:25, 13 красавіка 2012

Юзэф Панятоўскі
па-польску: Józef Antoni Poniatowski
7 траўня 176319 кастрычніка 1813
Месца нараджэньня Вена
Месца сьмерці Лейпцыг
Прыналежнасьць Сьцяг Рэчы ПаспалітайРэч Паспалітая
Сьцяг ПольшчыГерцагства Варшаўскае
Гады службы 1789-1813
Званьне Вярхоўны галоўнакамандуючы польскай арміі герцагства Варшаўскага , маршал Францыі
Камандаваў V-ты корпус "Вялікай арміі"
Бітвы/войны вайна Расеі з Рэччу Паспалітай 1792 году

Паўстаньне 1794 году
Вайна герцагства Варшаўскага з Аўстрыяй (1809 год)

Вайна 1812 году

Вайна Шостай Кааліцыі

Узнагароды
Ордэн Белага арла
Ордэн Белага арла
Ордэн Virtuti Militari
Ордэн Virtuti Militari
Кавалер Вялікага Крыжа ордэна Ганаровага легіёну
Кавалер Вялікага Крыжа ордэна Ганаровага легіёну
Афіцэр ордэна Ганаровага легіёну
Афіцэр ордэна Ганаровага легіёну

Юзэф Панятоўскі (па-польску: Jozef Antoni Poniatowski; 7 траўня 1763, Вена — 19 кастрычніка 1813, Лейпцыг) — князь і генэрал Рэчы Паспалітай, маршал Францыі, пляменьнік караля Рэчы паспалітай Станіслава Аўгуста Панятоўскага.

Палкоўнік Пётар Кёнігсфэл дае ўрокі вярхавой язды Юзэфу Панятоўскаму
Рычард Кэйтан Вудзьвіль. «Апошні напад Панятоўскага» (1812)

Біяграфія

Першапачаткова служыў у аўстрыйскай арміі. З 1789 займаўся арганізацыяй войска Рэчы Паспалітай, а падчас вайны Расеі з Рэччу Паспалітай 1792 году быў камандуючым корпусам польскай арміі, дзеючым на Украіне. Вызначыўся ў бітве пад Зяленцамі - першай пераможнай бітве войска Рэчы Паспалітай з часоў Яна Сабескага. Перамога дала падставу для зацьвярджэньня ордэна Virtuti Militari. Першымі узнагароджанымі былі Юзэф Панятоўскі і Тадэвуш Касьцюшка.

Напалеон і Панятоўскі ў бітве пад Лейпцыгам

Пасьля паразы Рэчы Паспалітай ў вайне з Расеяй эміграваў, затым вярнуўся зноў на радзіму й служыў пад начальствам Касьцюшкі ў час Паўстаньня 1794 году. Пасьля падаўленьня паўстаньня заставаўся некаторы час у Варшаве. Яго маёнткі былі канфіскаваныя. Адмовіўшыся уступіць ў расейскую армію, атрымаў прадпісаньне пакінуць Польшчу й выехаў у Вену.

Павал I вярнуў маёнткі Панятоўскім і спрабаваў прыцягнуць яго на расейскую службу. У 1798 годзе Панятоўскі прыязджаў у Санкт-Пецярбург на пахаваньне дзядзькі й застаўся на некалькі месяцаў для ўладжваньня маёмасных і спадчынных справаў. Зь Пецярбургу паехаў у Варшаву, да таго часу занятую Прусіяй.

Увосень 1806 году, калі прускія войскі рыхтаваліся пакінуць Варшаву, Панятоўскі прыняў прапанову караля Фрыдрыха Вільгельма III ўзначаліць гарадскую міліцыю. З прыходам войскаў Мюрату, пасьля перамоў зь ім Панятоўскі перайшоў на службу да Напалеону. У 1807 годзе ўдзельнічаў у арганізацыі часовага ўраду й стаў ваенным міністрам вялікага герцагства Варшаўскага. Удзельнічаў у паходзе Напалеона на Расею ў 1812, камандуючы польскім корпусам.

У 1813 годзе вызначыўся ў бітве пры Лейпцыгу й атрымаў тытул маршалу. Прыкрываючы адступленьне францускага войска ад Лейпцыгу, патануў у рацэ Эльстэр.

Прах ягоны ў 1814 годзе перанесены ў Варшаву, а ў 1819 ў Кракаў.

На востраве Сьвятой Алены Напалеон казаў, што лічыў Панятоўскага народжаным для трону: «Сапраўдным каралём Польшчы быў Панятоўскі, ён валодаў для гэтага усімі тытуламі й ўсімі талентамі ... Гэта быў высакародны ды адважны чалавек, чалавек гонару. Калі б у імяне атрымалася расейская кампанія, я зрабіў бы яго каралём палякаў».

Мэмарыяльная пліта ў памяць аб Панятоўскім ўсталяваная на помніку Бітве народаў. У Варшаве усталяваны помнік Панятоўскім (скульптар Бэртэль Торвальдс). Сярод скульптурных малюнкаў, якія ўпрыгожваюць фасад Люўра, знаходзіцца статуя Панятоўскага.

Крыніцы

Літаратура

  • Szymanowski «Poniatowscy», Жэнева, 1880.

Вонкавыя спасылкі