Юзэф Панятоўскі: розьніца паміж вэрсіямі
д 250px |
д r2.7.2+) (робат дадаў: ru:Понятовский, Юзеф, uk:Юзеф Антоній Понятовський, zh:约泽夫·波尼亚托夫斯基; касмэтычныя зьмены |
||
Радок 15: | Радок 15: | ||
|частка = |
|частка = |
||
|бітвы = |
|бітвы = |
||
[[ |
[[вайна Расеі з Рэччу Паспалітай 1792 году]] |
||
* [[Бітва пад Дубенкай]] |
* [[Бітва пад Дубенкай]] |
||
[[Паўстаньне 1794 году]] <br />[[Вайна герцагства Варшаўскага з Аўстрыяй (1809 год)]] |
[[Паўстаньне 1794 году]] <br />[[Вайна герцагства Варшаўскага з Аўстрыяй (1809 год)]] |
||
Радок 42: | Радок 42: | ||
[[Павал I]] вярнуў маёнткі Панятоўскім і спрабаваў прыцягнуць яго на расейскую службу. У [[1798]] годзе Панятоўскі прыязджаў у [[Санкт-Пецярбург]] на пахаваньне дзядзькі й застаўся на некалькі месяцаў для ўладжваньня маёмасных і спадчынных справаў. Зь Пецярбургу паехаў у Варшаву, да таго часу занятую Прусіяй. |
[[Павал I]] вярнуў маёнткі Панятоўскім і спрабаваў прыцягнуць яго на расейскую службу. У [[1798]] годзе Панятоўскі прыязджаў у [[Санкт-Пецярбург]] на пахаваньне дзядзькі й застаўся на некалькі месяцаў для ўладжваньня маёмасных і спадчынных справаў. Зь Пецярбургу паехаў у Варшаву, да таго часу занятую Прусіяй. |
||
Увосень [[1806]] году, калі прускія войскі рыхтаваліся пакінуць Варшаву, Панятоўскі прыняў прапанову караля [[Фрыдрых Вільгельм III |
Увосень [[1806]] году, калі прускія войскі рыхтаваліся пакінуць Варшаву, Панятоўскі прыняў прапанову караля [[Фрыдрых Вільгельм III|Фрыдрыха Вільгельма III]] ўзначаліць гарадскую міліцыю. |
||
З прыходам войскаў [[Ёахім Мюрат|Мюрату]], пасьля перамоў зь ім Панятоўскі перайшоў на службу да [[Напалеон]]у. У [[1807]] годзе ўдзельнічаў у арганізацыі часовага ўраду й стаў ваенным міністрам [[Герцагства Варшаўскае|вялікага герцагства Варшаўскага]]. Удзельнічаў у [[Вайна 1812 году| |
З прыходам войскаў [[Ёахім Мюрат|Мюрату]], пасьля перамоў зь ім Панятоўскі перайшоў на службу да [[Напалеон]]у. У [[1807]] годзе ўдзельнічаў у арганізацыі часовага ўраду й стаў ваенным міністрам [[Герцагства Варшаўскае|вялікага герцагства Варшаўскага]]. Удзельнічаў у [[Вайна 1812 году|паходзе Напалеона на Расею]] ў [[1812]], камандуючы польскім корпусам. |
||
У [[1813]] годзе вызначыўся ў [[Бітва народаў|бітве пры Лейпцыгу]] й атрымаў тытул маршалу. Прыкрываючы адступленьне францускага войска ад [[Лейпцыг]]у, патануў у рацэ [[Эльстэр]]. |
У [[1813]] годзе вызначыўся ў [[Бітва народаў|бітве пры Лейпцыгу]] й атрымаў тытул маршалу. Прыкрываючы адступленьне францускага войска ад [[Лейпцыг]]у, патануў у рацэ [[Эльстэр]]. |
||
Радок 49: | Радок 49: | ||
Прах ягоны ў [[1814]] годзе перанесены ў Варшаву, а ў [[1819]] ў [[Кракаў]]. |
Прах ягоны ў [[1814]] годзе перанесены ў Варшаву, а ў [[1819]] ў [[Кракаў]]. |
||
На [[Востраў Сьвятой Алены |
На [[Востраў Сьвятой Алены|востраве Сьвятой Алены]] Напалеон казаў, што лічыў Панятоўскага народжаным для трону: «Сапраўдным каралём Польшчы быў Панятоўскі, ён валодаў для гэтага усімі тытуламі й ўсімі талентамі ... Гэта быў высакародны ды адважны чалавек, чалавек гонару. Калі б у імяне атрымалася расейская кампанія, я зрабіў бы яго каралём палякаў». |
||
Мэмарыяльная пліта ў памяць аб Панятоўскім ўсталяваная на [[Помнік Бітве народаў|помніку Бітве народаў]]. У Варшаве усталяваны [[Помнік князю Юзэфу Панятоўскага ў Варшаве |
Мэмарыяльная пліта ў памяць аб Панятоўскім ўсталяваная на [[Помнік Бітве народаў|помніку Бітве народаў]]. У Варшаве усталяваны [[Помнік князю Юзэфу Панятоўскага ў Варшаве|помнік Панятоўскім]] (скульптар Бэртэль Торвальдс). Сярод скульптурных малюнкаў, якія ўпрыгожваюць фасад [[Люўр (палац)|Люўра]], знаходзіцца статуя Панятоўскага. |
||
== Крыніцы == |
== Крыніцы == |
||
Радок 68: | Радок 68: | ||
{{Накід}} |
{{Накід}} |
||
[[Катэгорыя: |
[[Катэгорыя:Удзельнікі паўстаньня 1794 году]] |
||
[[Катэгорыя: |
[[Катэгорыя:Генэралы Рэчы Паспалітай]] |
||
[[Катэгорыя: |
[[Катэгорыя:Маршалы Напалеона I]] |
||
[[Катэгорыя: |
[[Катэгорыя:Кавалеры ордэну Ганаровага легіёну]] |
||
[[Катэгорыя: |
[[Катэгорыя:Кавалеры ордэна Virtuti Militari]] |
||
[[Катэгорыя: |
[[Катэгорыя:Панятоўскі|Юзэф]] |
||
⚫ | |||
[[ar:يوزف أنتوني بونياتوفسكي]] |
[[ar:يوزف أنتوني بونياتوفسكي]] |
||
⚫ | |||
[[be:Юзаф Панятоўскі]] |
[[be:Юзаф Панятоўскі]] |
||
[[bg:Йозеф Понятовски]] |
[[bg:Йозеф Понятовски]] |
||
Радок 82: | Радок 83: | ||
[[de:Józef Antoni Poniatowski]] |
[[de:Józef Antoni Poniatowski]] |
||
[[en:Józef Poniatowski]] |
[[en:Józef Poniatowski]] |
||
⚫ | |||
[[es:Józef Antoni Poniatowski]] |
[[es:Józef Antoni Poniatowski]] |
||
⚫ | |||
[[fr:Józef Antoni Poniatowski]] |
[[fr:Józef Antoni Poniatowski]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[id:Józef Antoni Poniatowski]] |
[[id:Józef Antoni Poniatowski]] |
||
[[it:Józef Antoni Poniatowski]] |
[[it:Józef Antoni Poniatowski]] |
||
⚫ | |||
[[ka:იოზეფ პონიატოვსკი]] |
[[ka:იოზეფ პონიატოვსკი]] |
||
⚫ | |||
[[la:Iosephus Poniatowski]] |
[[la:Iosephus Poniatowski]] |
||
[[lv:Juzefs Poņatovskis]] |
[[lv:Juzefs Poņatovskis]] |
||
⚫ | |||
[[nl:Józef Poniatowski]] |
[[nl:Józef Poniatowski]] |
||
⚫ | |||
[[no:Józef Poniatowski]] |
[[no:Józef Poniatowski]] |
||
[[pl:Józef Poniatowski]] |
[[pl:Józef Poniatowski]] |
||
[[pt:Józef Antoni Poniatowski]] |
[[pt:Józef Antoni Poniatowski]] |
||
[[ro:Józef Poniatowski]] |
[[ro:Józef Poniatowski]] |
||
[[ru:Понятовский, Юзеф]] |
|||
[[sv:Józef Antoni Poniatowski]] |
[[sv:Józef Antoni Poniatowski]] |
||
[[uk:Юзеф Антоній Понятовський]] |
|||
[[zh:约泽夫·波尼亚托夫斯基]] |
Вэрсія ад 22:12, 12 красавіка 2012
Юзэф Панятоўскі па-польску: Józef Antoni Poniatowski | |
7 траўня 1763 — 19 кастрычніка 1813 | |
Месца нараджэньня | Вена |
---|---|
Месца сьмерці | Лейпцыг |
Прыналежнасьць | Рэч Паспалітая Герцагства Варшаўскае |
Гады службы | 1789-1813 |
Званьне | Вярхоўны галоўнакамандуючы польскай арміі герцагства Варшаўскага , маршал Францыі |
Камандаваў | V-ты корпус "Вялікай арміі" |
Бітвы/войны | вайна Расеі з Рэччу Паспалітай 1792 году
Паўстаньне 1794 году |
Узнагароды | |
Юзэф Панятоўскі (па-польску: Jozef Antoni Poniatowski; 7 траўня 1763, Вена — 19 кастрычніка 1813, Лейпцыг) — князь і генэрал Рэчы Паспалітай, маршал Францыі, пляменьнік караля Рэчы паспалітай Станіслава Аўгуста Панятоўскага.
Біяграфія
Першапачаткова служыў у аўстрыйскай арміі. З 1789 займаўся арганізацыяй войска Рэчы Паспалітай, а падчас вайны Расеі з Рэччу Паспалітай 1792 году быў камандуючым корпусам польскай арміі, дзеючым на Украіне. Вызначыўся ў бітве пад Зяленцамі - першай пераможнай бітве войска Рэчы Паспалітай з часоў Яна Сабескага. Перамога дала падставу для зацьвярджэньня ордэна Virtuti Militari. Першымі узнагароджанымі былі Юзэф Панятоўскі і Тадэвуш Касьцюшка.
Пасьля паразы Рэчы Паспалітай ў вайне з Расеяй эміграваў, затым вярнуўся зноў на радзіму й служыў пад начальствам Касьцюшкі ў час Паўстаньня 1794 году. Пасьля падаўленьня паўстаньня заставаўся некаторы час у Варшаве. Яго маёнткі былі канфіскаваныя. Адмовіўшыся уступіць ў расейскую армію, атрымаў прадпісаньне пакінуць Польшчу й выехаў у Вену.
Павал I вярнуў маёнткі Панятоўскім і спрабаваў прыцягнуць яго на расейскую службу. У 1798 годзе Панятоўскі прыязджаў у Санкт-Пецярбург на пахаваньне дзядзькі й застаўся на некалькі месяцаў для ўладжваньня маёмасных і спадчынных справаў. Зь Пецярбургу паехаў у Варшаву, да таго часу занятую Прусіяй.
Увосень 1806 году, калі прускія войскі рыхтаваліся пакінуць Варшаву, Панятоўскі прыняў прапанову караля Фрыдрыха Вільгельма III ўзначаліць гарадскую міліцыю. З прыходам войскаў Мюрату, пасьля перамоў зь ім Панятоўскі перайшоў на службу да Напалеону. У 1807 годзе ўдзельнічаў у арганізацыі часовага ўраду й стаў ваенным міністрам вялікага герцагства Варшаўскага. Удзельнічаў у паходзе Напалеона на Расею ў 1812, камандуючы польскім корпусам.
У 1813 годзе вызначыўся ў бітве пры Лейпцыгу й атрымаў тытул маршалу. Прыкрываючы адступленьне францускага войска ад Лейпцыгу, патануў у рацэ Эльстэр.
Прах ягоны ў 1814 годзе перанесены ў Варшаву, а ў 1819 ў Кракаў.
На востраве Сьвятой Алены Напалеон казаў, што лічыў Панятоўскага народжаным для трону: «Сапраўдным каралём Польшчы быў Панятоўскі, ён валодаў для гэтага усімі тытуламі й ўсімі талентамі ... Гэта быў высакародны ды адважны чалавек, чалавек гонару. Калі б у імяне атрымалася расейская кампанія, я зрабіў бы яго каралём палякаў».
Мэмарыяльная пліта ў памяць аб Панятоўскім ўсталяваная на помніку Бітве народаў. У Варшаве усталяваны помнік Панятоўскім (скульптар Бэртэль Торвальдс). Сярод скульптурных малюнкаў, якія ўпрыгожваюць фасад Люўра, знаходзіцца статуя Панятоўскага.
Крыніцы
Літаратура
- Szymanowski «Poniatowscy», Жэнева, 1880.
Вонкавыя спасылкі
Гэта — накід артыкула. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго. |