Мэц: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Dymitr (гутаркі | унёсак)
д выпраўленьне спасылак, стыль
д →‎Гісторыя: артаграфія
Радок 56: Радок 56:
Селішчы старажытных людзей на тэрыторыі Мэца існавалі, па наяўных дадзеных, ужо за тысячы гадоў да н. э. Незадоўга да рымскага нашэсьця тут знаходзілася галоўнае паселішча кельцкага племені [[мэдыёматрыкі|мэдыёматрыкаў]], якія і далі назву гораду. Пасьля ўзяцьця рэгіёна рымлянамі на гэтым месцы стаяў горад ''Дыводур'' ({{мова-la|Divodurum|скарочана}}). У [[451]] годзе горад быў узяты [[Атыла|Атылай]]. У [[511]]—[[751]] гадах — сталіца каралеўства [[Аўстразія]]. Пры распадзе [[дзяржава франкаў|Франскай імпэрыі]] стаў сталіцай уладаньняў [[Лётар I|Лётара]].
Селішчы старажытных людзей на тэрыторыі Мэца існавалі, па наяўных дадзеных, ужо за тысячы гадоў да н. э. Незадоўга да рымскага нашэсьця тут знаходзілася галоўнае паселішча кельцкага племені [[мэдыёматрыкі|мэдыёматрыкаў]], якія і далі назву гораду. Пасьля ўзяцьця рэгіёна рымлянамі на гэтым месцы стаяў горад ''Дыводур'' ({{мова-la|Divodurum|скарочана}}). У [[451]] годзе горад быў узяты [[Атыла|Атылай]]. У [[511]]—[[751]] гадах — сталіца каралеўства [[Аўстразія]]. Пры распадзе [[дзяржава франкаў|Франскай імпэрыі]] стаў сталіцай уладаньняў [[Лётар I|Лётара]].


Між [[1180]] і [[1210]] гадамі Мэц квітнеў ў якасьці [[вольны горад|вольнага імпэрскага горада]], затым зрабіўся адным з трох біскупстваў, які падзялялі Францыю й Нямеччыну. Гарадзкі летапісец [[XV стагодзьдзе|XV стагодзьдзя]] [[Абрыён]] асабіста ўдзельнічаў у многіх апісаных ім падзеях. Хоць большасьць жыхароў горада падтрымалі [[Рэфармацыя|Рэфармацыю]], францускі кароль [[Генрых II Валюа]] падахвоціўся быць іхным заступнікам і пасьпяхова абараняў горад ад [[Габсбург]]аў у [[1552]] годзе. Па выніках [[Трыццацігадовая вайна|Трыццацігадовай вайны]] усе тры эпіскапіі былі афіцыйна замацаваны за Францыяй. Падчас [[франка-пруская вайна|франка-прускай вайны]] чарговая [[аблога Мэца]] немцамі доўжылася 52 дні.
Між [[1180]] і [[1210]] гадамі Мэц квітнеў ў якасьці [[вольны горад|вольнага імпэрскага горада]], затым зрабіўся адным з трох біскупстваў, які падзялялі Францыю й Нямеччыну. Гарадзкі летапісец [[XV стагодзьдзе|XV стагодзьдзя]] [[Абрыён]] асабіста ўдзельнічаў у многіх апісаных ім падзеях. Хаця большасьць жыхароў горада падтрымалі [[Рэфармацыя|Рэфармацыю]], францускі кароль [[Генрых II Валюа]] падахвоціўся быць іхным заступнікам і пасьпяхова абараняў горад ад [[Габсбург]]аў у [[1552]] годзе. Па выніках [[Трыццацігадовая вайна|Трыццацігадовай вайны]] ўсе тры эпіскапіі былі афіцыйна замацаваны за Францыяй. Падчас [[франка-пруская вайна|франка-прускай вайны]] чарговая [[аблога Мэца]] немцамі доўжылася 52 дні.


З [[1871]] па [[1918]] і [[1940]]—[[1944]] гады Мэц уваходзіў у склад [[Нямеччына|Нямеччыны]]. Горад традыцыйна быў добра ўмацаваны; [[Сэбастыян Ле Прэтр дэ Вабан|Сэбастыян Вабан]] ў свой час пісаў каралю, што «крэпасьці абараняюць правінцыі каралеўства, а Мэц — дзяржава ўвогуле. Нямецкая адміністрацыя пажадала зьнесьці ўмацаваньні й пракласьці на іхням месцы [[бульвар]]ы й набярэжныя. З старажытных умацаваньняў ацалелі толькі грандыёзная [[Брама немцаў]]. Сваё цяперашняе аблічча стары горад і ягоныя спальныя раёны набылі пасьля [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]]. І сёньня па архітэктуры можна адрозніць «францускі» й «нямецкі» Мэц.
З [[1871]] па [[1918]] і [[1940]]—[[1944]] гады Мэц уваходзіў у склад [[Нямеччына|Нямеччыны]]. Горад традыцыйна быў добра ўмацаваны; [[Сэбастыян Лё Прэтр дэ Вабан|Сэбастыян Вабан]] ў свой час пісаў каралю, што «крэпасьці абараняюць правінцыі каралеўства, а Мэц — дзяржаву ўвогуле. Нямецкая адміністрацыя пажадала зьнесьці ўмацаваньні й пракласьці на іхнем месцы [[бульвар]]ы й набярэжныя. З старажытных умацаваньняў ацалела толькі грандыёзная [[Брама немцаў]]. Сваё цяперашняе аблічча стары горад і ягоныя спальныя раёны набылі пасьля [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]]. І сёньня па архітэктуры можна адрозніць «францускі» й «нямецкі» Мэц.


== Выбітнасьці ==
== Выбітнасьці ==

Вэрсія ад 16:17, 10 сакавіка 2012

Мэц
Metz
Мэц
Герб Мэцу
Рэгіён: Лятарынгія
Дэпартамэнт: Мазэль
Плошча: 41,94 км²
Насельніцтва: 122 838 (2008)
Часавы пас:
• летні час:
UTC+1
UTC+2
Паштовы індэкс: 57000
Геаграфічныя каардынаты: 49°07′13″ пн. ш. 6°10′40″ у. д. / 49.12028° пн. ш. 6.17778° у. д. / 49.12028; 6.17778Каардынаты: 49°07′13″ пн. ш. 6°10′40″ у. д. / 49.12028° пн. ш. 6.17778° у. д. / 49.12028; 6.17778
Мэц на мапе Францыі
Мэц
Мэц
Мэц
Галерэя здымкаў у Wikimedia Commons
http://www.mairie-metz.fr/

Мэц (па-француску: Metz, па-нямецку: Metz) — горад на паўночным усходзе Францыі, адміністрацыйны цэнтар дэпартамэнта Мазэль і рэгіёна Лятарынгія. Насельніцтва складе 122 838 чалавека, паводле дадзеных на 2008 году.

Гісторыя

Селішчы старажытных людзей на тэрыторыі Мэца існавалі, па наяўных дадзеных, ужо за тысячы гадоў да н. э. Незадоўга да рымскага нашэсьця тут знаходзілася галоўнае паселішча кельцкага племені мэдыёматрыкаў, якія і далі назву гораду. Пасьля ўзяцьця рэгіёна рымлянамі на гэтым месцы стаяў горад Дыводур (лац. Divodurum). У 451 годзе горад быў узяты Атылай. У 511751 гадах — сталіца каралеўства Аўстразія. Пры распадзе Франскай імпэрыі стаў сталіцай уладаньняў Лётара.

Між 1180 і 1210 гадамі Мэц квітнеў ў якасьці вольнага імпэрскага горада, затым зрабіўся адным з трох біскупстваў, які падзялялі Францыю й Нямеччыну. Гарадзкі летапісец XV стагодзьдзя Абрыён асабіста ўдзельнічаў у многіх апісаных ім падзеях. Хаця большасьць жыхароў горада падтрымалі Рэфармацыю, францускі кароль Генрых II Валюа падахвоціўся быць іхным заступнікам і пасьпяхова абараняў горад ад Габсбургаў у 1552 годзе. Па выніках Трыццацігадовай вайны ўсе тры эпіскапіі былі афіцыйна замацаваны за Францыяй. Падчас франка-прускай вайны чарговая аблога Мэца немцамі доўжылася 52 дні.

З 1871 па 1918 і 19401944 гады Мэц уваходзіў у склад Нямеччыны. Горад традыцыйна быў добра ўмацаваны; Сэбастыян Вабан ў свой час пісаў каралю, што «крэпасьці абараняюць правінцыі каралеўства, а Мэц — дзяржаву ўвогуле. Нямецкая адміністрацыя пажадала зьнесьці ўмацаваньні й пракласьці на іхнем месцы бульвары й набярэжныя. З старажытных умацаваньняў ацалела толькі грандыёзная Брама немцаў. Сваё цяперашняе аблічча стары горад і ягоныя спальныя раёны набылі пасьля Другой сусьветнай вайны. І сёньня па архітэктуры можна адрозніць «францускі» й «нямецкі» Мэц.

Выбітнасьці

З архітэктурных помнікаў Мэца найбольшай вядомасьцю карыстаюцца два сярэднявечных моста Нябожчыкаў, опэрны тэатар сярэдзіны XVIII стагодзьдзя, адна з найстарэйшых цэркваў Францыі — базыліка Сэн-П’ер-о-Нонэн, пабудаваная ў канцы III— пачатку IV стагодзьдзя і сабор Сьвятога Стэфана, адзін з самых высокіх у Францыі. У ім можна сузіраць ня толькі вітраж XIIIXIV стагодзьдзяў, але й працы авангардытаў XX стагодзьдзя Марка Шагала й Жака Віёна. Пэрыяд нямецкага валадарства наклаў свой ​​адбітак на аблічча горада. На адным з астраўкоў высіцца вялікая лютэранская царква — Новы храм, асьвячоны ў 1904 годзе ў прысутнасьці кайзэра Вільгэльма II. З 12 траўня 2010 у Мэцы зьявілася яшчэ адна выбітнасьць: першая ў Францыі філія парыскага Цэнтру культуры і мастацтва Пампіду.

Галерэя

Цікавыя факты

Вонкавыя спасылкі

Мэцсховішча мультымэдыйных матэрыялаў