Мікалай Капэрнік: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Вэрсія ад 19:24, 16 лютага 2012

Мікалай Капэрнік (па-польску: Mikołaj Kopernik; па-лацінску: Nicolaus Copernicus; 19 лютага 1473, Торунь, Польшча — 24 траўня 1543) — польскі вучоны, астраном, стваральнік геліяцэнтрычнай тэорыі сьвету.

Нарадзіўся ў купецкай сям’і нямецкага паходжаньня. У дзевяць гадоў застаўся бяз бацькі, таму яго выхаваньнем займаўся дзядзька (з боку маці) канонік Лукаш Вацэнродзе.

Атрымаў рознабаковую адукацыю ва ўнівэрсытэтах Кракава (паступіў у 1491 годзе), Балёньні, Падуі, Фэрары, дзе вывучаў права, мэдыцыну, матэматыку, астраномію. У 1503 годзе вяртаецца ў Кракаў і становіцца прафэсарам унівэрсытэту. У 1512 годзе арганізаваў абсэрваторыю ў горадзе Фромбарк, дзе да канца жыцьця вёў астранамічныя назіраньні. Вынікі дасьледаваньняў абагульнены ў яго творы «Аб вярчэньні нябесных сфэр» («De revolutionibus orbium coelesteum»), апублікаваным у Нюрнбэргу за некалькі тыдняў да яго сьмерці.

Галоўнай заслугай вучонага зьявілася абгрунтаваньне таго, што бачны намі рух Сонца і зорак зьвязаны ня зь іх вярчэньнем вакол Зямлі, а з рухам Зямлі вакол уласнай восі і гадавым вярчэньнем яе вакол Сонца. Але акрамя гэтага ён быў канонікам касьцёла, урачом. Аўтар рэформы манэтнай сыстэмы ў Польшчы. У горадзе Фромбарк пабудаваў машыну, якая забясьпечвала вадою ўсе дамы гораду.

Аўтар прац:

N.C. Meditata XV. Augusti anno domini MDXVII. (1517)
Tractatus de monetis (1519)
Monetae cudendae ratio (1528)
De Revolutionibus Orbium Coelestium — Нюрнбэрг, Германія (1543)

Пахаваны ў саборы Фромбарку ў безыменнай магіле. У жніўні 2005 году магіла была знойдзеная.

У 1616 годзе каталіцкая царква ўнесла навуковыя працы астранома ў індэкс забароненых кніг.

У Ягелонскім унівэрсытэце захоўваецца карціна Яна Матэйкі «Астраном Капэрнік або размова з Богам».У яго гонар усталявана шмат помнікаў у Польшчы і Эўропе. Сярод іх помнік, на якім высечаны словы: «Solis stator. Terra motor» («Які спыніў Сонца. Які рушыў Зямлю»).

Помнік у Варшаве працы Торвальдсэна
Помнік у Кракаве
Помнік у Торуні
Помнік у Ольштыне

Вонкавыя спасылкі

Мікалай Капэрнік — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Біяграфія на Slounik.org

Шаблён:Link FA

@@ Радок 40: / Радок 40: @@
 {{Link FA|sl}}
-[[vep:Nikolai Kopernik]]
 [[af:Nicolaas Copernicus]]
@@ Радок 91: / Радок 89: @@
 [[rw:Nicolas Copernic]]
 [[sw:Nicolaus Copernicus]]
-[[ku:Nîkolaws Kopernîkûs]]
+[[ku:Nîkolaws Kopernîk]]
 [[ky:Коперник, Николай]]
 [[mrj:Коперник, Миколай]]
@@ Радок 150: / Радок 148: @@
 [[uk:Миколай Коперник]]
 [[ur:نکولس کوپرنیکس]]
+[[vep:Nikolai Kopernik]]
 [[vi:Nicolaus Copernicus]]
 [[vo:Nicolaus Copernicus]]