Транята: розьніца паміж вэрсіямі
Няма апісаньня зьменаў |
Luckas-bot (гутаркі | унёсак) д r2.7.1) (робат дадаў: cs:Treniota |
||
| Радок 69: | Радок 69: | ||
[[be:Транята]] |
[[be:Транята]] |
||
[[cs:Treniota]] |
|||
[[da:Treniota af Litauen]] |
[[da:Treniota af Litauen]] |
||
[[en:Treniota]] |
[[en:Treniota]] |
||
Вэрсія ад 00:01, 13 сьнежня 2011
| Транята | |
 | |
| Меркаваны выгляд Траняты з хронікі Аляксандра Гваньіні «Апісаньне эўрапейскай Сарматыі» | |
| другі вялікі князь літоўскі | |
| Наступнік | Войшалк |
| Асабістыя зьвесткі | |
| Нарадзіўся | 1210, |
| Памёр | 1264 |
Траня́та (1210—1264) — вялікі князь літоўскі (1263—1264), князь жамойцкі (?—1264). Пляменьнік (сын сястры) Міндоўга.
Біяграфія
Першы пісьмовы ўспамін пра Траняту знаходзіцца ў «Лівонскай рыфмаванай хроніцы» ў зьвязку зь бітвай на Дурбе (1260), калі пад ягоным кіраваньнем жамойты разьбілі крыжакоў і прынялі ўладу Міндоўга. Транята выконваў ролю ягонага намесьніка ў Жамойці і аднаго з найбліжэйшых дарадцаў, ідэоляга супольнай барацьбы ўсіх балцкіх народаў супраць Тэўтонскага ордэну[2]. Быў адным з арганізатараў забойства Міндоўга і двух ягоных сыноў ў 1263, пасьля чаго атрымаў вялікакняскі сталец. Баючыся, што законныя спадкаемцы Міндоўга запатрабуюць саступіць уладу, Транята падманам заклікаў у Наваградак пляменьніка Міндоўга — полацкага князя Таўцівіла (Філафея), — і забіў яго. Паставіўшы кіраваць Полацкам залежнага ад сябе нальшчанскага князя Гердзеня[3], пачаў такім чынам валадарыць на Літве, Жамойці і Русі[4].
Транята быў заўзятым паганцам, пры ім на хрысьціян паўстала ганеньне, Літва вярнулася да паганскае веры. Зладзіў выправу на Мазовію і ордэнскую Прусію (менавіта, на ваколіцы Торуня — каля 400 км ад Літвы).
Неўзабаве сам быў забіты змоўцамі — прыхільнікамі Міндоўга[5] — на чале з Войшалкам.
| Папярэднік Міндоўг |
Вялікі князь літоўскі 1263—1264 |
Наступнік Войшалк |
Крыніцы
- ^ https://www.vle.lt/straipsnis/treniota/
- ^ Насевіч В. Транята // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 666
- ^ Войшалк, Міндоўгаў сын. Беларусь невядомая. Праверана 26 траўня 2010 г.
- ^ Іван Саверчанка. Прыгоды Войшалка ў летапісных адлюстраваньнях // Часопіс «Дзеяслоў» №41
- ^ Насевіч В. Транята // ЭГБ. — Мн.: 2001 Т. 6. Кн. 1. С. 518.
Літаратура
- Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя. У 3 т. / рэд. Г. П. Пашкоў і інш. — Мн.: Беларуская Энцыклапедыя, 2005. — Т. 2: Кадэцкі корпус — Яцкевіч. — 788 с. — ISBN 985-11-0378-0
- Энцыклапедыя гісторыі Беларусі. У 6 т. / Беларус. Энцыкл.; Рэдкал.: Г. П. Пашкоў (гал. рэд.) і інш.; Маст. Э. Э. Жакевіч. — Мн.: БелЭн, 2001. — Т. 6. Кн. 1: Пузыны — Усая. — 591 с. — ISBN 985-11-0214-8
Вонкавыя спасылкі
- Войшалк, Транята, Шварн Асобы. Наваградзкі сайт «Замкавая гара». Праверана 26 траўня 2010 г.
- Алесь Краўцэвіч (1 чэрвеня 2009) Кароткі трыумф узурпатара Гісторыя. Незалежны беларускі інфармацыйны рэсурс «Вялікае Княства». Праверана 14 кастрычніка 2010 г.
| ||||||||||||||
_(4).png)