Аляксандар Фядута

Аляксандар Язэпавіч Фядута (1964, Гародня, БССР, СССР) – літаратуразнаўца ды палітоляг.

Біяграфія

Ягоная маці працавала на Гарадзенскай тытунёвай фабрыцы і выхоўвала сына адна. У 1986 г. скончыў філялягічны факультэт Гарадзенскага дзяржаўнага ўнівэрсытэта імя Янкі Купалы, у 1986-1991 гг. працаваў настаўнікам расейскай мовы і літаратуры. У 1991 г. быў абраны старшынёй ЦК ЛКСМ Беларусі (з 1992 г. Саюз моладзі Беларусі) ды заставаўся на гэтай пасадзе да 1994 г. У 1994 г. чалец перадвыбарнага штаба Аляксандара Лукашэнкі і пасьля перамогі апошняга зрабіўся начальнікам кіраваньня грамадзка-палітычнай інфармацыі Адміністрацыі прэзыдэнта Беларусі. Напачатку 1995 г. пераходзіць у апазыцыю да свайго былога куміра і працуе журналістам шэрагу недзяржаўных газэт: "Белорусская деловая газета", "Московские новости", "Имя", "Народная воля". Кандыдат філялягічных навук (1997, дысэртацыя "Проблема читателя в творческом сознании А. С. Пушкина"). Працуе над доктарскай дысэртацыяй ("Проблема читателя в литературе пушкинской эпохи"). Выступае з публіцыстычнымі артыкуламі ў шматлікіх друкаваных і электронных СМІ Беларусі. Спэцыялізуецца ў жанры палітычнага партрэта. У 2010 г. працаваў у перадвыбарным штабе кандыдата ў прэзыдэнты Уладзімера Някляева. Пасьля выбараў прэзыдэнта Беларусі 20 сьнежня 2010 г. быў арыштаваны ў Менску супрацоўнікамі КДБ Беларусі ды зьняволены ў сьледчы ізалятар КДБ. Яму пагражала 15 гадоў турэмнага зьняволеньня за арганізацыю масавых беспарадкаў. У ягоную абарону ўсталі дзесяткі дзеячаў культуры і навукі розных краін. 11 студзеня 2011 г. Amnesty International прызнала яго вязьнем сумленьня. 8 красавіка 2011 г. вызвалены пад падпіску аб нявыезду. 20 траўня 2011 г. быў прысуджаны да двух гадоў пазбаўленьня волі ўмоўна з выпрабавальным тэрмінам у два гады.

Жыве ў Менску ў “звычайнай трохпакаёўцы са сьнежня 1997 г. Ёсьць маленькі двухпакаёвы дамок у цешчы ў пасёлку Негарэлае ў Койданаўскім (Дзяржынскім) раёне, дзе любіць адпачываць. Жонка працуе ў выдавецтве.

Літаратура

Федута А. И., Егоров И. В. Читатель в творческом сознании А. С. Пушкина. Минск. 1999.

Федута А. И. Лукашенко. Политическая биография. Москва. 2005. 704 с.

Федута А. И. Письма прошедшего времени: Материалы к истории литературы и литературного быта Российской империи. Минск. 2009. 264 с.

Булгарын Фадзей. Выбранае. /Фядута А. (укладанне, прадмова і камэнтар)/ Мінск. 2003. 592 с.

Карпюк Аляксей. Выбраныя творы. /Укладанне, прадмова, камэнтар А. Фядуты/ Мінск. 2007. С. 89-90. 600 с.

Вильна 1823-1824: Перекрестки памяти /Составитель Федута А. И./ Минск. 2008. 244 с. 400 экз.

Поляки в Петербурге в первой половине XIX века. /Составление, предисловие, подготовка текста воспоминаний О. А. Пржецлавского и комментарии

А. И. Федуты; пер. воспоминаний С. Моравского, Т. Бобровского и А.-Г. Киркора с польск. Ю. В. Чайникова/ Москва. 2010. 912 с.