Базыліка Сьвятога Пятра: розьніца паміж вэрсіямі
д Мікелянджэлё |
д r2.7.2) (робат дадаў: hy:Հռոմի Սուրբ Պետրոս տաճար; касмэтычныя зьмены |
||
Радок 3: | Радок 3: | ||
== Гісторыя == |
== Гісторыя == |
||
[[ |
[[Файл:Basilique Saint-Pierre Vatican dome.jpg|міні|справа|150пкс|Купал базылікі]] |
||
Калісьці на тым месцы, дзе цяпер стаіць сабор сьвятога Пятра, разьмяшчаліся сады цырка [[Нэрон]]у, дарэчы, ад яго застаўся абэліск з [[Геліёпаль|Геліёпалю]], які да гэтага дня стаіць на плошчы ля сабору. Першая [[базыліка]] была пабудавана ў [[324]] годзе, падчас панаваньня першага хрысьціянскага імпэратара [[Канстантын I Вялікі| |
Калісьці на тым месцы, дзе цяпер стаіць сабор сьвятога Пятра, разьмяшчаліся сады цырка [[Нэрон]]у, дарэчы, ад яго застаўся абэліск з [[Геліёпаль|Геліёпалю]], які да гэтага дня стаіць на плошчы ля сабору. Першая [[базыліка]] была пабудавана ў [[324]] годзе, падчас панаваньня першага хрысьціянскага імпэратара [[Канстантын I Вялікі|Канстантына]]. Алтар сабору быў разьмешчаны над магілай, у якой як лічыцца пахаваны [[Апостал Пётар|сьвяты Пётра]], які прыняў у [[66]] годзе пакутніцкую сьмерць у цырку Нэрону. У другім саборы ў [[800]] годзе папа [[Леў III (папа рымскі)|Леў III]] каранаваў [[Карл Вялікі|Карла Вялікага]] [[Імпэратар Захаду|Імпэратарам Захаду]]. У [[XV стагодзьдзе|XV стагодзьдзі]] базыліка, якая існавала ўжо адзінаццаць стагодзьдзяў, пагражала абрынуцца, і пры [[Мікалай V (папа рымскі)|Мікалаю V]] яе пачалі пашыраць і перабудоўваць. Кардынальна вырашыў гэтае пытаньне папа [[Юліюс II (папа рымскі)|Юліюс II]], які загадаў пабудаваць на месцы старажытнай базылікі велізарны новы сабор, які павінен быў зацямніць сабой як [[паганства|паганскія]] храмы, так і існыя хрысьціянскія цэрквы, спрыяючы тым самым ўмацаваньню папскай дзяржавы й распаўсюджваньню ўплыву [[каталіцызм]]у. |
||
[[ |
[[Файл: Place-Saint-Pierre-foule.jpg|міні|зьлева|180пкс|Плошча сьвятога Пятра]] |
||
Амаль усе буйныя архітэктары [[Італія|Італіі]] па чарзе ўдзельнічалі ў праектаваньні й будаўніцтве сабора сьвятога Пятра. У [[1506]] годзе быў зацьверджаны праект архітэктара [[Даната Брамантэ]], у адпаведнасьці зь якім пачалі ўзводзіць цэнтрычныя збудаваньні ў форме [[грэцкі крыж|грэцкага крыжа]], з роўнымі бакамі. Пасьля сьмерці Брамантэ будаўніцтва ўзначаліў [[Рафаэль]], які вярнуўся да традыцыйнай формы [[лацінскі крыж|лацінскага крыжа]], з падоўжаным чацьвёртым бокам, затым [[Бальдасарэ Пэруццы]], які спыніўся на цэнтрычным будынку, і [[Антоніё ды Сангальлё]], выбраўшы базылікальную форму. Нарэшце, у [[1546]] годзе кіраўніцтва будаваньня было даручана [[Мікелянджэлё]]. Ён вярнуўся да ідэі цэнтральнакупальнага будынку, але ягоны праект прадугледжваў стварэньне шматкалённых уваходных [[портык]]аў з усходняга боку. Усе апорныя канструкцыі Мікелянджэлё зрабіў больш масіўнымі й вылучыў галоўную прастору. Ён узьвёў барабан цэнтральнага купалу, але сам купал дабудоўвалі ўжо пасьля ягонай сьмерці ў [[1564]] годзе. [[Джакома дэля Порта]] надаў яму больш выцягнутыя абрысы. З чатырох малых купалаў, прадугледжаных праектам Мікелянджэлё, архітэктар [[Джакома да Віньёла]] узьвёў толькі дзьве. У найбольшай ступені архітэктурныя формы менавіта ў тым выглядзе, як яны былі задуманы Мікелянджэлё, захаваліся з [[алтар]]нага заходняга боку. |
Амаль усе буйныя архітэктары [[Італія|Італіі]] па чарзе ўдзельнічалі ў праектаваньні й будаўніцтве сабора сьвятога Пятра. У [[1506]] годзе быў зацьверджаны праект архітэктара [[Даната Брамантэ]], у адпаведнасьці зь якім пачалі ўзводзіць цэнтрычныя збудаваньні ў форме [[грэцкі крыж|грэцкага крыжа]], з роўнымі бакамі. Пасьля сьмерці Брамантэ будаўніцтва ўзначаліў [[Рафаэль]], які вярнуўся да традыцыйнай формы [[лацінскі крыж|лацінскага крыжа]], з падоўжаным чацьвёртым бокам, затым [[Бальдасарэ Пэруццы]], які спыніўся на цэнтрычным будынку, і [[Антоніё ды Сангальлё]], выбраўшы базылікальную форму. Нарэшце, у [[1546]] годзе кіраўніцтва будаваньня было даручана [[Мікелянджэлё]]. Ён вярнуўся да ідэі цэнтральнакупальнага будынку, але ягоны праект прадугледжваў стварэньне шматкалённых уваходных [[портык]]аў з усходняга боку. Усе апорныя канструкцыі Мікелянджэлё зрабіў больш масіўнымі й вылучыў галоўную прастору. Ён узьвёў барабан цэнтральнага купалу, але сам купал дабудоўвалі ўжо пасьля ягонай сьмерці ў [[1564]] годзе. [[Джакома дэля Порта]] надаў яму больш выцягнутыя абрысы. З чатырох малых купалаў, прадугледжаных праектам Мікелянджэлё, архітэктар [[Джакома да Віньёла]] узьвёў толькі дзьве. У найбольшай ступені архітэктурныя формы менавіта ў тым выглядзе, як яны былі задуманы Мікелянджэлё, захаваліся з [[алтар]]нага заходняга боку. |
||
Радок 51: | Радок 51: | ||
[[gl:Basílica de San Pedro]] |
[[gl:Basílica de San Pedro]] |
||
[[ko:성 베드로 대성전]] |
[[ko:성 베드로 대성전]] |
||
[[hy:Հռոմի Սուրբ Պետրոս տաճար]] |
|||
[[hr:Bazilika Sv. Petra]] |
[[hr:Bazilika Sv. Petra]] |
||
[[id:Basilika Santo Petrus]] |
[[id:Basilika Santo Petrus]] |
Вэрсія ад 01:28, 22 жніўня 2011
Сабор Сьвятога Пятра (па-італьянску: Basilica di San Pietro) — каталіцкі сабор, які зьяўляецца найбуйнешым збудаваньнем Ватыкана й да апошняя часу лічыўся адным з найбольшых хрысьціянскіх храмаў у сьвеце. Сабор, таксама, — адзін з чатырох патрыяршых базылікаў Рыма й цырыманіяльны цэнтар каталіцкай царквы. Агульная вышыня сабору 136 мэтраў.
Гісторыя
Калісьці на тым месцы, дзе цяпер стаіць сабор сьвятога Пятра, разьмяшчаліся сады цырка Нэрону, дарэчы, ад яго застаўся абэліск з Геліёпалю, які да гэтага дня стаіць на плошчы ля сабору. Першая базыліка была пабудавана ў 324 годзе, падчас панаваньня першага хрысьціянскага імпэратара Канстантына. Алтар сабору быў разьмешчаны над магілай, у якой як лічыцца пахаваны сьвяты Пётра, які прыняў у 66 годзе пакутніцкую сьмерць у цырку Нэрону. У другім саборы ў 800 годзе папа Леў III каранаваў Карла Вялікага Імпэратарам Захаду. У XV стагодзьдзі базыліка, якая існавала ўжо адзінаццаць стагодзьдзяў, пагражала абрынуцца, і пры Мікалаю V яе пачалі пашыраць і перабудоўваць. Кардынальна вырашыў гэтае пытаньне папа Юліюс II, які загадаў пабудаваць на месцы старажытнай базылікі велізарны новы сабор, які павінен быў зацямніць сабой як паганскія храмы, так і існыя хрысьціянскія цэрквы, спрыяючы тым самым ўмацаваньню папскай дзяржавы й распаўсюджваньню ўплыву каталіцызму.
Амаль усе буйныя архітэктары Італіі па чарзе ўдзельнічалі ў праектаваньні й будаўніцтве сабора сьвятога Пятра. У 1506 годзе быў зацьверджаны праект архітэктара Даната Брамантэ, у адпаведнасьці зь якім пачалі ўзводзіць цэнтрычныя збудаваньні ў форме грэцкага крыжа, з роўнымі бакамі. Пасьля сьмерці Брамантэ будаўніцтва ўзначаліў Рафаэль, які вярнуўся да традыцыйнай формы лацінскага крыжа, з падоўжаным чацьвёртым бокам, затым Бальдасарэ Пэруццы, які спыніўся на цэнтрычным будынку, і Антоніё ды Сангальлё, выбраўшы базылікальную форму. Нарэшце, у 1546 годзе кіраўніцтва будаваньня было даручана Мікелянджэлё. Ён вярнуўся да ідэі цэнтральнакупальнага будынку, але ягоны праект прадугледжваў стварэньне шматкалённых уваходных портыкаў з усходняга боку. Усе апорныя канструкцыі Мікелянджэлё зрабіў больш масіўнымі й вылучыў галоўную прастору. Ён узьвёў барабан цэнтральнага купалу, але сам купал дабудоўвалі ўжо пасьля ягонай сьмерці ў 1564 годзе. Джакома дэля Порта надаў яму больш выцягнутыя абрысы. З чатырох малых купалаў, прадугледжаных праектам Мікелянджэлё, архітэктар Джакома да Віньёла узьвёў толькі дзьве. У найбольшай ступені архітэктурныя формы менавіта ў тым выглядзе, як яны былі задуманы Мікелянджэлё, захаваліся з алтарнага заходняга боку.
На пачатку XVII стагодзьдзя па ўказаньні Павала V архітэктар Карлё Мадэрнай надтачыў ўсходнюю галіну крыжа — прыбудаваў да цэнтравога будынка трохнэфавую базылікальную частку, вярнуўшыся такім чынам да формы лацінскага крыжа, і пабудаваў фасад. У выніку купал апынуўся схаваным за фасадам, страціў сваё дамінуючае значэньне й ўспрымаецца толькі здалёк, з віа дэля Канчыльяцыёне. Патрабавалася плошча, якая зьмяшчала бы вялікую колькасьць вернікаў, якой сьцякала бы да сабору, каб атрымаць папскае бласлаўленьне альбо, каб прыняць удзел у рэлігійных сьвятах. Гэтую задачу выканаў Джавані Лярэнца Бэрніні, які стварыў ў 1656—1667 гадох плошчу перад саборам — адзін з самых выбітных твораў сусьветнай горадабудаўнічай практыкі.
Вонкавыя спасылкі
Базыліка Сьвятога Пятра — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў