Францішак Багушэвіч

Францішак Багушэвіч
Франці́шак Бенядзі́кт Багушэ́віч
Багушэвіч у 1889 г.
Асабістыя зьвесткі
Псэўданімы	Мацей Бурачок, Сымон Рэўка з-пад Барысава
Нарадзіўся	9 (21) сакавіка 1840 Сьвіраны, Віленскі павет, Віленская губэрня, Расейская імпэрыя
Памёр	15 (28) красавіка 1900 (60 гадоў) Кушляны, Ашмянскі павет, Віленская губэрня, Расейская імпэрыя
Пахаваны	Жупраны
Літаратурная дзейнасьць
Род дзейнасьці	клясык беларускай літаратуры, паэт
Мова	беларуская мова і польская мова
Узнагароды
Творы на сайце Knihi.com
Францішак Багушэвіч у Вікісховішчы

Францішак Бенядзікт Багушэвіч

Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся	9 (21) сакавіка 1840 Сьвіраны, Віленскі павет, Віленская губэрня, Расейская імпэрыя
Памёр	15 (28) красавіка 1900 (60 гадоў) Кушляны, Ашмянскі павет, Віленская губэрня, Расейская імпэрыя
Пахаваны	Жупраны
Род	Багушэвічы
Бацькі	Казімер с. Юзафа Багушэвіч Канстанцыя Галаўня
Жонка	Габрыэля Міхайлаўна Шклёнік
Дзеці	Тамаш,Канстанцыя
Рэлігія	рыма-каталік
Дзейнасьць	публіцыст, перакладнік, пісьменьнік, паэт

Франці́шак Бенядзі́кт Багушэ́віч (21 сакавіка (9 сакавіка па старым стылі) 1840 — 28 красавіка (15 красавіка па старым стылі) 1900) — беларускі паэт. Прадстаўнік грамадзкае думкі Беларусі, ідэоляг нацыянальнага адраджэньня, вызваленчага дэмакратычнага руху, адзін з пачынальнікаў новай беларускай літаратуры.

Біяграфія

Нарадзіўся ў фальварку Сьвіраны Віленскага павету Віленскай губэрні. Як вядома, гэты маёнтак пры канцы свайго жыцьця набыў Васіль Цяпінскі^{[Крыніца?]}. Першапачатковую адукацыю атрымаў у Віленскай гімназіі, якую скончыў у 1861. У тым жа годзе паступіў на фізыка-матэматычны факультэт Пецярбурскага ўнівэрсытэту, аднак праз 2 месяцы быў выключаны за ўдзел у студэнцкіх хваляваньнях. Вярнуўся на радзіму, працаваў настаўнікам у в. Доцішкі. Актыўны ўдзельнік паўстаньня 1863—1864 гадоў. У адным з баёў быў паранены. Ратуючыся ад рэпрэсіяў, вымушаны быў хавацца, а потым зьехаць зь Беларусі. Жыў ва Ўкраіне. У 1865 годзе яму ўдалося паступіць у Нежынскі юрыдычны ліцэй. Працаваў адвакатам — абаронцам правоў сялянства. Пасьля амністыі для ўсіх удзельнікаў паўстаньня, якая была прымеркаваная да ўзыходжаньня на трон Аляксандра III, пераехаў зь сям’ёй у Вільню. Працаваў прысяжным павераным у судовай палаце, пісаў артыкулы ў часопіс «Край» па-польску. Менавіта ў віленскі пэрыяд разгарнулася яго літаратурная й публіцыстычная дзейнасьць. Пасьля звальненьня жыў у в. Кушляны (цяпер Смаргонскі раён), дзе й памёр. Пахаваны ў вёсцы Жупраны Ашмянскага раёну.

Творчасьць

Псэўданімы: Мацей Бурачок, Сымон Рэўка з-пад Барысава.

Пачынальнік крытычнага рэалізму ў беларускай літаратуры. Яго творчасьць цесна зьвязаная зь беларускім фальклёрам. Выдаў два зборнікі вершаў «Дудка беларуская» і «Смык беларускі» ў Аўстра-Вугоршчыне. У аснову мовы твораў пакладзены паўночна-заходні дыялект.

Ушанаваньне памяці

Магіла Багушэвіча ў Жупранах

6 верасьня 2009 году ў Смаргоні быў усталяваны бронзавы помнік Францішку Багушэвічу. Ягоным імем названая плошча ў Менску.

Літаратура

• Багушэвіч Францішак Бенядзікт // Чалавек і грамадства: Энцыклапедычны даведнік. — Менск: БелЭн, 1998. ISBN 985-11-0108-7.
• 1891. Выйшла ў свет кніга Францішка Багушэвіча «Дудка беларуская» // Арлоў У., Сагановіч Г. Дзесяць вякоў беларускай гісторыі. — Менск, 1997.
• Багушэвіч Францішак Бенядзікт // Мысліцелі і асветнікі Беларусі: Энцыклапедычны даведнік / Гал. рэд. Б. І. Сачанка. — Мн.: БелЭн, 1995.— 672 с. ISBN 985-11-0016-1
• Багушэвіч Францішак Бенядзікт Казімір // Культуралогія: Энцыклапедычны даведнік / Уклад. Дубянецкі Э. — Менск: БелЭн, 2003. ISBN 985-11-0277-6.
• Bahuševič, Francišak // Zaprudnik J. Historical dictionary of Belarus. — Lamham. — London: Scarecrow Press, 1998. — 338 p. ISBN 0-8108-3449-9.

Вонкавыя спасылкі

• Біяграфія на Slounik.org
• Творы на «Беларускай Палічцы»
• Біяграфія на старонцы «Гісторыя Беларусі. Асобы.» Таварыства Беларускай Мовы