Нарвэжцы: розьніца паміж вэрсіямі
Vera.tetrix (гутаркі | унёсак) выпраўленьне спасылак |
д робат дадаў: zh, pt, eo, sk, fr, af, mk, hu, it, et, id, sl, os, bg, ur, lt, sv, da зьмяніў: tr:Norveçliler,en:Norwegians |
||
Радок 36: | Радок 36: | ||
[[Катэгорыя:Нарвэгія]] |
[[Катэгорыя:Нарвэгія]] |
||
[[ur:ناروینی]] |
|||
[[bat-smg:Nuorvegā]] |
[[bat-smg:Nuorvegā]] |
||
[[zh:挪威人]] |
|||
[[af:Noorweërs]] |
|||
[[bg:Норвежци]] |
|||
[[cs:Norové]] |
[[cs:Norové]] |
||
[[da:Nordmænd]] |
|||
[[de:Norweger]] |
[[de:Norweger]] |
||
[[ |
[[et:Norralased]] |
||
[[en:Norwegians]] |
|||
[[fi:Norjalaiset]] |
[[fi:Norjalaiset]] |
||
[[eo:Norvegoj]] |
|||
[[fr:Norvégiens]] |
|||
[[hr:Norvežani]] |
[[hr:Norvežani]] |
||
[[id:Bangsa Norwegia]] |
|||
[[os:Норвегиаг адæм]] |
|||
[[it:Norvegesi]] |
|||
[[ka:ნორვეგიელები]] |
[[ka:ნორვეგიელები]] |
||
[[lt:Norvegai]] |
|||
[[hu:Norvégok]] |
|||
[[mk:Норвежани]] |
|||
[[nl:Noren (volk)]] |
[[nl:Noren (volk)]] |
||
[[nn:Nordmenn]] |
[[nn:Nordmenn]] |
||
[[no:Nordmenn]] |
[[no:Nordmenn]] |
||
[[pl:Norwegowie]] |
[[pl:Norwegowie]] |
||
[[sk:Nóri]] |
|||
[[sl:Norvežani]] |
|||
[[sh:Norvežani]] |
[[sh:Norvežani]] |
||
[[pt:Noruegueses]] |
|||
[[ru:Норвежцы]] |
[[ru:Норвежцы]] |
||
[[ |
[[sv:Norrmän]] |
||
[[tr:Norveçliler]] |
|||
[[uk:Норвежці]] |
[[uk:Норвежці]] |
Вэрсія ад 05:52, 3 чэрвеня 2011
Нарвэ́жцы — народ у Паўночнай Эўропе, асноўнае насельніцтва Нарвэгіі. Агульная колькасьць — больш 5 мільёнаў чалавек, у тым ліку ў Нарвэгіі — каля 4,3 мільёнаў, яшчэ больш 500 тыс. чалавек у ЗША, звыш 150 тыс. у Канадзе, па некалькі дзясяткаў тысяч ва усіх скандынаўскіх краінах-суседзях Нарвэгіі.
Мова і рэлігія
У нарвэскай мове, што належыць да скандынаўскай падгрупы германскай групы індаэўрапейскай моўнай сям’і, значны дыялектны падзел. Існуюць дзьве літаратурныя нормы.
Веравызнаньне нарвэжцаў пераважна лютэранскае, ёсьць прадстаўнікі іншых плыней пратэстантызму і католікі.
Гісторыя
Лічыцца, што нарвэжцы — патомкі германскіх плямёнаў жывёлаводаў і земляробаў, што пасяліліся ў Скандынавіі ў канцы 3-га тысячагодзьдзя да н. э. Даўнейшыя узоры нарвэскай пісьменнасьці — рунічныя надпісы (не пазьней за 8 ст.).
Тэрмін «нарвэжац», менавіта нордман («паўночны чалавек») упершыню фіксуецца ў стараангельскіх крыніцах 9 стагодзьдзя.
Стварэньне ў 10-11 стагодзьдзях раньнефэадальнай дзяржавы і хрысьціянізацыя (з канца 10 ст.) спрыялі фармаваньню нарвэскага народа.
У часы вікінгаў (9-11 ст.) нарвэскія перасяленцы заснавалі калёніі на астравах Паўночнай Атлянтыкі і Ісьляндыі, дзе зьмяшаліся з іншымі этнасамі, ствараючы новыя этнасы — ісьляндцы і фарэрцы.
У канцы 14 ст. нарвежцы трапляюць пад уладу Даніі і адбываюцца працэсы данізацыі, якія яшчэ узмацніліся пасьля Рэфармацыі 1536 году.
У 1814 годзе заключаная швэдзка-нарвэская унія. Зь яе разарваньнем у 1905 годзе Нарвэгія здабывае незалежнасьць.
Сёньня Нарвэгія — адна з найбольш разьвітых дзяржаў сьвету. Разам з нарвэжцамі ў Нарвэгіі зараз жыве і працуе шмат эмігрантаў з іншых краін сьвету.
Вядомыя нарвэжцы
Сярод выдатных нарвэжцаў былі:
- клясы нарвэскай літаратуры Б'ёрнсьцьернэ Б'ёрнсан
- матэматык Нільс Хэнрык Абэль
- кампазытар Эдвард Грыг
- дасьледчыкі Руаль Амундсэн
- Фрыцьёф Нансэн (Fridtjof Nansen) і Тур Хеердал (Thor Heyerdahl)
- пісьменьнік, клясы нарвэскай літаратуры Кнут Гамсун
- паэт і драматург Генрык Ібсэн
- мастак Эдвард Мунк
- шмат спартсмэнаў, ў прыватнасьці зімовых відаў спорту, і зорак шоў-бізнэс.