1914
(Перанакіравана з «1914 год»)
| Гады |
| 1911 · 1912 · 1913 — 1914 — 1915 · 1916 · 1917 |
| Дзесяцігодзьдзі |
| 1890‑я · 1900‑я — 1910‑я — 1920‑я · 1930‑я |
| Стагодзьдзі |
| XIX ст. — XX стагодзьдзе — XXI ст. |
| Грыгарыянскі каляндар | 1914 MCMXIV |
| Ад заснаваньня Рыму | 2667 |
| Армянскі каляндар | 1363 ԹՎ ՌՅԿԳ |
| Каляндар Багаі | 70 — 71 |
| Бізантыйскі каляндар | 7422 — 7423 |
| Бірманскі каляндар | 1276 |
| Будысцкі каляндар | 2458 |
| Каляндар бэрбэраў | 2864 |
| Габрэйскі каляндар | 5674 — 5675 |
| Галяцэнскі каляндар | 11914 |
| Іранскі каляндар | 1292 — 1293 |
| Індуісцкія календары | |
| · Бікрам Самват | 1969 — 1970 |
| · Нацыянальны каляндар | 1836 — 1837 |
| · Калі-юга | 5015 — 5016 |
| Карэйскі каляндар | 4247 |
| Кітайскі каляндар | 4610 — 4611 |
| Копцкі каляндар | 1630 — 1631 |
| Мусульманскі каляндар | 1332 — 1333 |
| Тайскі сонечны каляндар | 2457 |
| Этыёпскі каляндар | 1906 — 1907 |
1914 (MCMXIV) — звычайны год Грыгарыянскага календара, які пачынаецца ў чацьвер, і звычайны год юліянскага календара, які пачынаецца ў сераду; 1914-ы год нашай эры (н. э.) і ад Нараджэньня Хрыстовага (Н. Хр.); 914-ы год II тысячагодзьдзя, 14-ы год XX стагодзьдзя і 5-ы год 1910-га дзесяцігодзьдзя. У пачатку 1914 году грыгарыянскі каляндар апярэджваў на 13 дзён юліянскі каляндар, якім дзе-нідзе працягвалі карыстацца да 1923.
Падзеі
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- 7 сакавіка — газэта «Наша Ніва» пачынае выхадзіць за подпісам Янкі Купалы як рэдактара
- 28 ліпеня — пачалася Першая сусьветная вайна
- 26 жніўня:
- нямецкае войска перамагло расейскае ў бітве ля Танэнбэрґу і Грунвальду
- пачатак Бітвы пры Ле-Като на Заходнім фронце
- 31 жніўня — Санкт-Пецярбург перайменаваны ў Петраград загадам імпэратара Мікалая II
- 18 кастрычніка — на Заходнім фронце пачалася Фляндрская бітва
- 22 лістапада — на Заходнім фронце скончылася Фляндрская бітва
- 24 сьнежня — Каляднае замірэньне у Першай сусьветнай вайне
Нараджэньні
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- 6 студзеня — Мікола Чураба, беларускі мастак (пам. у 1998)
- 6 лютага — Аркадзь Куляшоў, Народны паэт БССР (пам. у 1978)
- 12 лютага [ст. ст. 30 студзеня] — Міхаіл Бакланаў, заслужаны дойлід Беларусі
- 26 лютага — Васіль Гарустовіч, беларускіхірург, правёў больш за 20 000 апэрацыяў (пам. у 1987)
- 25 сакавіка — Норман Эрнэст Барлоўг, амэрыканскі аграном, ляўрэат Нобэлеўскай прэміі міру (пам. у 2009)
- 7 красавіка — Кірыла Мазураў, савецкі партыйны і дзяржаўны дзяяч, ад 1956 да 1965 першы сакратар ЦК КПБ (пам. у 1989)
- 20 красавіка — Арцём Цэгэльскі, грэка-каталіцкі сьвятар, грамадзкі дзяяч
- 15 траўня — Тэнцынг Норгэй, нэпальскі альпініст (пам. у 1986)
- 28 чэрвеня — Арыбэрт Гайм, аўстрыйскі і нямецкі лекар, ваенны злачынец, вядомы пад мянушкай «Доктар Сьмерць» (пам. у 1992)
- 10 ліпеня — Яфрэм Карпачоў, беларускі гісторык, доктар гістарычных навук (пам. у 1988)
- 9 жніўня — Тувэ Янсан, фінская швэцкамоўная пісьменьніца й мастачка (пам. у 2001)
- 26 жніўня — Хуліё Картасар, аргентынскі пісьменьнік (пам. у 1984)
- 2 верасьня — Том Глэйзар, амэрыканскі кампазытар і сьпявак у напрамку фольк (пам. у 2003)
- 6 верасьня — Міхаіл Мінковіч, Міністар культуры БССР (пам. у 1971)
- 15 верасьня — Адольфа Біёй Казарэс, аргентынскі пісьменьнік (пам. у 1999)
- 23 верасьня — Сяргей Астраханцаў, Герой Савецкага Саюзу (загінуў у 1944)
- 3 кастрычніка — Ян Новак-Езяранскі, польскі журналіст, стваральнік польскай службы Радыё Свабода (пам. у 2005)
- 6 кастрычніка — Тур Хэердал, нарвэскі падарожнік ды навуковец
- 21 кастрычніка — Казімер Сьвёнтак, кардынал, арцыбіскуп, мітрапаліт Менска-Магілёўскі (пам. у 2011)
- 3 лістапада — Юліюш Бардах, польскі гісторык дзяржавы і права (пам. у 2010)
- 10 лістапада — Станіслаў Патапчук, польскі вайсковец, дзяржаўны дзяяч
- 16 лістапада — Язэп Семяжон, беларускі перакладнік і паэт (пам. у 1990)
- 8 сьнежня — Часлаў Сіповіч, грэка-каталіцкі сьвятар, біскуп (пам. у 1981)
Сьмерці
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- 25 сакавіка — Фрэдэрык Містраль, францускі паэт ды лексыкограф (нар. у 1830)
- 21 чэрвеня — Бэрта фон Зутнэр, аўстрыйская пісьменьніца, дзеяч міжнароднага пацыфісцкага руху, першая жанчына-ляўрэат Нобэлеўскай прэміі міру (нар. у 1843)
- 14 ліпеня — Ёан Роэль, нідэрляндзкі палітычны й дзяржаўны дзяяч, ад 1894 да 1897 Прэм’ер-міністар Нідэрляндаў (нар. у 1844)
- 31 ліпеня — Жан Жарэс, дзяяч францускага і міжнароднага сацыялістычнага руху, гісторык (нар. у 1859)
- 20 жніўня — Піюс X, папа рымскі ад 1903 (нар. у 1835)
- 10 кастрычніка — Гэйсбэрт ван Тынговэн нідэрляндзкі палітычны й дзяржаўны дзяяч, ад 1891 да 1894 Прэм’ер-міністар Нідэрляндаў (нар. у 1841)
- 3 лістапада — Георг Тракль, аўстрыйскі паэт (нар. у 1887)
- 30 лістапада — Вацлаў Мікалай Радзівіл, шляхціч і вайсковец (нар. у 1879)
- фізыка — Макс фон Ляўэ
- хімія — Тэадор Ўільям Рычардс
- фізыялёгія ці мэдыцына — Робэрт Барані
- Нобэлеўская прэмія ў галіне літаратуры ды міру не прысуджаліся