Яніна Левандоўская
Яніна Левандоўская польск. Janina Antonina Lewandowska z domu Dowbor-Muśnicka | |
22 красавіка 1908 — красавік 1940 | |
Месца нараджэньня | Харкаў |
---|---|
Месца сьмерці | Катынь |
Прыналежнасьць | Польская Рэспубліка |
Род войскаў | авіяцыя |
Гады службы | 1939—1940 |
Званьне | падпаручнік |
Частка | III авіяцыйны полк |
Бітвы/войны | Паход РЧА |
Сувязі | бацька — генэрал Юзэф Доўбар-Мусьніцкі |
Яніна Антаніна Левандоўская, у дзявоцтве Доўбар-Мусьніцкая (па-польску: Janina Antonina Lewandowska z domu Dowbor-Muśnicka; 22 красавіка 1908 — красавік 1940) — польская плянэрыстка і лётчыца-аматарка, адзіная жанчына — ахвяра Катынскага расстрэлу.
Жыцьцяпіс
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Нарадзілася ў Харкаве ў сям’і Юзэфа Доўбар-Мусьніцкага, афіцэра расейскай арміі, будучага польскага генэрала.
Вучылася ў кансэрваторыі, спрабавала сябе ў якасьці акторкі, працавала тэлеграфісткай. Адначасова яна паступіла ў аэраклюб у Познані, скончыла курсы пілятаваньня і радыётэлеграфіі. У 1937 годзе атрымала пасьведчаньне спартовага пілёта. У 1939 годзе ажанілася зь Мечыславам Левандоўскім, інструктарам па плянэрызьме.
Пасьля нападу Нямеччыны на Польшчу ў верасьні 1939 году, пачуўшы, што ў Луцку ствараецца авіяцыйная частка, Яніна з таварышамі з аэраклюбу накіравалася туды і была залічана ў III авіяцыйны полк. 22 верасьня каля Гусяціна полк авіятараў акружылі савецкія войскі, якія ўварваліся ў Польшчу з усходу. Разам зь іншымі афіцэрамі Яніна трапіла ў савецкі палон, спачатку ў Асташкаве, а потым была накіравана ў Казельскі лягер (Опціна пустынь).
У лягеры ён было нададзена званьне падпаручніка адным са старэйшых афіцэраў[1].
Прозьвішча Яніны Левандоўскай прыводзіцца ў этапным сьпісе на адпраўку ў распараджэньне Ўпраўленьня НКУС па Смаленскай вобласьці за нумарам 0401. У наступным сьпісе (№ 0402) захавалася дата — 20 красавіка 1940. Гэта азначае, што Яніна Левандоўская была расстраляная ў Катынскім лесе напрыканцы красавіка 1940 году.
У 1943 годзе, калі нямецкія акупанты выявілі пахаваньні расстраляных, яны знайшлі сярод іх рэшткі адной жанчыны. У 1945 годзе чэрапы эксгумаваных ахвяр расстрэлу патрапілі ў распараджэньне польскага прафэсара судовай мэдыцыны Баляслава Папельскага. Да нашага часу іх засталося толькі сем, яны захоўваюцца ў Кракаве. Адзін з іх — жаночы.
Косткі былі ідэнтыфікаваныя ў траўні 2005 мэтадам супэрпраэкцыі у Мэдыцынскай Судовай Акадэміі ва Ўроцлаве[2]. Пасьля ідэнтыфікацыі 4 лістапада 2005 чэрап з удзелам вайсковай ганаровай варты быў пахаваны ў магіле Доўбар-Мусьніцкіх у Люсаве.
У адпаведнасьці з загадам Міністэрства абароны Польшчы № 439/MON ад 5 кастрычніка 2007 году, Левандоўскай прысвоена званьне «паручнік авіяцыі» (пасьмяротна)[3]
Малодшая сястра Агнешка Доўбар-Мусьніцкая была расстраляная немцамі ў тым жа 1940 годзе ў Пальмірах як удзельніца ваеннай арганізацыі «Ваўкі».
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Dr. Kazimiera J. Cottam, "Lewandowska, Janina, " Amazons to Fighter Pilots: A Biographical Dictionary of Military Women, Vol. I. Westport, Connecticut: Greenwood Press, 2003.
- ^ Święty nie musi być piękny, Ванда Дыбальска, 2006-10-13, wroclaw.wyborcza.pl
- ^ Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie.
Літаратура
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- Grajek J., Kronika działalności Towarzystwa Pamięci Generała Józefa Dowbora-Muśnickiego w Lusowie k. Poznania, Lusowo, 2000
- Urszula Olech, Pro Memoria. Janina Lewandowska, Wojskowy Przegląd Historyczny Nr 2 (128), Warszawa 1989