Тэкля Ўрублеўская
| Тэкля Ўрублеўская | |
| па-польску: Tekla Wróblewska | |
| Асабістыя зьвесткі | |
|---|---|
| Імя пры нараджэньні | Tekla z Bórzymowskich |
| Нарадзілася | невядома |
| Памерла | каля 1835 |
| Літаратурная дзейнасьць | |
| Род дзейнасьці | Паэтка, перакладніца, драматургіня |
| Гады творчасьці | канец 18 ст. - 1835 |
| Жанр | паэзія, драма |
| Мова | польская |
| Значныя творы | NARYMUND. Wielki xiąże Litewski (1820) |
Тэкля Ўрублéўская, па нараджэньні Бужымоўская (па-польску: Tekla z Bórzymowskich Wróblewska; ? — 1835) — беларуская польскамоўная паэтка, драматургіня і перакладніца[1].
Жыцьцяпіс
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Тэкля Ўрублеўская прыйшла на сьвет у 70-я гады XVIII ст. Дакладных зьвестак няма, на думку прафэсара М. Хаўстовіча, дапушчэньне грунтуецца на тым, што І. Быкоўскі, пішучы ў 1806 г. успаміны, гаворыць, што спачатку пазнаёміўся з творамі Т. Бажымоўскай, а пасьля, як яна пайшла замуж, наведаў яе ў Дзісьне[2]. Вядома, што замуж яны выйшла ў 1806 годзе[3].
Жыла ў Дзісьне (сучасны Мёрскі раён). Пісала на польскай мове. Падтрымлівала творчыя кантакты з Ігнацыям Быкоўскім. Перакладала з ангельскай і францускай моваў. Частка твораў засталася ў рукапісах[4].
Дакладнай даты сьмерці пісьменьніцы не ўстаноўлена. Апошні вядомы ўласны “сьлед” Т. Урублеўскай польскія дасьледнікі датуюць 10 жніўня 1835 г.[5].
Творчасьць
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]Паэтка падрыхтавала свой вершаваны зборнік „Zabawki wiejskie” (“Вясковыя забаўкі”) напрыканцы 90х г. XVIII ст. ці самым напачатку ХІХ ст. Віленскія піяры, да якіх яна зьвярнулася ў справе выданьня кніжкі, не адважыліся выдаваць кнігу невядомай аўтаркі, а таму зьвярнуліся да І. Быкоўскага як мясцовага літаратара, што выдаў у 1798−1799 гг. у Вільні больш за дзесятак вершаваных кнігаў (арыгінальных і перакладных)[6].
Пазьней у Вільні выдала трагедыі “Пантэя” (1817), “Мустафа і Зэангір” (1817)[7], апублікавала фрагмэнт з трагедыі “Нарымунт, вялікі літоўскі князь” (1820)[8], дзе зьвярнулася да сумеснай гісторыі летувісаў і беларусаў.
Кожная з трох выдадзеных Т. Урублеўскай кнігаў мела разьдзел “Ułomki poezyi”, дзе аўтарка зьмяшчала свае вершы, мажліва, напісаныя ў маладыя гады. Асобныя варта назваць: “Do snu”, “Panicz młody”, “Do osobności”, сатыра “Kobiety”, “Do xiężyca”, “Do mojej wiewiorkі” і інш[9].
У 1828 г. выдала ў Полацку зборнік паэтычных твораў Аношкі[10].
Творы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]• MUSTAFA i Zeangir. Tragedya oryginalna w pięciu aktach przez Teklę z Borzymowskich Wróblewskę z ułomkami poezyi. W Wilnie, w drukarni XX. Missyonarzów P.K.Ś. Kazimierza. Roku 1817.
• NARYMUND. Wielki xiąże Litewski: Tragedya oryginalna w pięciu aktach z ułomkami poezyi przez Teklę z Borzymowskich Wróblewskę. W Wilnie, w drukarni dyecezal. XX. Missynarzów P.K.Ś. Kazіmierza. 1820.
Крыніцы
[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]- ^ Мальдзіс, А. Тэкля Урублеўская // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5 тамах. Мн., 1987. Т. 5. С. 366.
- ^ Мікола Хаўстовіч. Паэтка эпохі Асветніцтва. Працы кафедры гісторыі беларускае літаратуры Белдзяржуніверсітэта. Выпуск восьмы. Мінск ВТАА “Права і эканоміка” 2007, с. 146.
- ^ Мікола Хаўстовіч. Паэтка эпохі Асветніцтва. Працы кафедры гісторыі беларускае літаратуры Белдзяржуніверсітэта. Выпуск восьмы. Мінск ВТАА “Права і эканоміка” 2007, с. 146.
- ^ Мальдзіс, А. Тэкля Урублеўская // Энцыклапедыя літаратуры і мастацтва Беларусі: У 5 тамах. Мн., 1987. Т. 5. С. 366.
- ^ Мікола Хаўстовіч. Паэтка эпохі Асветніцтва. Працы кафедры гісторыі беларускае літаратуры Белдзяржуніверсітэта. Выпуск восьмы. Мінск ВТАА “Права і эканоміка” 2007, с. 146.
- ^ Мікола Хаўстовіч. Паэтка эпохі Асветніцтва. Працы кафедры гісторыі беларускае літаратуры Белдзяржуніверсітэта. Выпуск восьмы. Мінск ВТАА “Права і эканоміка” 2007, с. 146.
- ^ Mustafa i Zeangir. Tragedya oryginalna w pięciu aktach przez Teklę z Borzymowskich Wróblewskę z ułomkami poezyi. W Wilnie, w drukarni XX. Missyonarzów P.K.Ś. Kazimierza. Roku 1817.
- ^ Narymund. Wielki xiąże Litewski: Tragedya oryginalna w pięciu aktach z ułomkami poezyi przez Teklę z Borzymowskich Wróblewskę. W Wilnie, w drukarni dyecezal. XX. Missynarzów P.K.Ś. Kazіmierza. 1820.
- ^ Мікола Хаўстовіч. Паэтка эпохі Асветніцтва. Працы кафедры гісторыі беларускае літаратуры Белдзяржуніверсітэта. Выпуск восьмы. Мінск ВТАА “Права і эканоміка” 2007, с. 146.
- ^ ПАЧЫНАЛЬНІКІ: З гісторыка-літаратурных матэрыялаў ХІХ стагоддзя. Мн., 1977.