Судзівой Валімонтавіч

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
(Перанакіравана з «Судзівой Валімунтавіч»)
Судзівой Валімонтавіч

Герб «Задора»
Асабістыя зьвесткі
Памёр каля 1460
Род Кезгайлы
Бацькі Валімонт Бушкавіч
Дзеці Станіслаў (Станька)
Дзейнасьць дзяржаўны дзяяч

Судзівой Валімонтавіч (Сандзівой; ? — каля 1460) — дзяржаўны дзяяч Вялікага Княства Літоўскага. Намесьнік смаленскі (у невядомы дакладна час паміж 1441 і 1448), намесьнік ковенскі (1450—1451), канцлер вялікі літоўскі (1441), кашталян віленскі (1451 — не пазьней за 1458)

Імя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Гісторык Павал Урбан зьвяртае ўвагу на тое, што Судзівой — стараславянскае імя яшчэ паганскіх часоў[1]. Мовазнаўца Паўла Чучка(uk) ставіць імя Судзівой побач з імём Будзівой[2].

Фармант -суд- празь імя Судзімонт зьвязвае Судзівоя зь імём Жыгімонтлітоўскай (беларускай) формай старажытнага пашыранага германскага (гоцкага) імя Sigimunt, якое трапіла ў хрысьціянскі іменаслоў[3].

Варыянты імя ў гістарычных крыніцах: Sudiwogii Wolymunthowycz (1 верасьня 1431 году)[4]; Sudzywoy Wolnuntowicz (15 траўня 1432 году)[5]; Sandiwogii Wolymunthowicz [sigilla] (Sandiwogius Wolymunthowicz[6]; 20 студзеня 1433 году)[7]; Sudziwoy Wolimuntowicz (27 лютага 1434 году)[8]; Sandzilbogio Wolimuntowicz (1441 год)[9]; панъ Судывой (1441—1443 гады)[10]; pan Sudzywoy namyesnyk Kowyensky (1451 год); панъ виленский панъ Судивой (8 студзеня 1452 году)[11], Sudywogius castellanus Vilnensis (1452 год); Dominos Sandiwogius castellanus Vilnensis (1459 год)[12]; Sudywoy, Sudiway, Sudway, Sudewoye, Судивои[6].

Біяграфія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Зь літоўскага баярскага роду, сын Валімонта Бушкавіча. Меў братоў Яўнута, Кезгайлу, Румбольда, Шадзібора і Гудзігерда.

Пісаўся, як і іншыя Валімонтавічы, «зь Дзевялтова».

Меў сына Станіслава (Станьку).

Мова і культура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Асноўныя артыкулы: Ліцьвіны і Русіны

Да акту Чартарыйскага замірэньня (1431 год) прывесіў пячаць з лацінамоўным надпісам[13]:

+ sigi… sudivolonis …montow

Да акту Гарадзенскай умовы (1434 год) прывесіў пячаць з гербам «Задора» і лацінамоўным гатычным надпісам[14]:

+ s sudivoionis : de daviltov

Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 42.
  2. ^ Чучка П. Слов'янськi особовi iмена украïнцiв: iсторико-етимологiчний словник. — Ужгород, 2011. С. 107.
  3. ^ Дайліда А. Пачаткі Вялікага княства Літоўскага: ад стварэння да Крэўскай уніі / Рэц. С. Тарасаў. — Менск, 2019. С. 14.
  4. ^ Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 135.
  5. ^ Русско-ливонские акты. — СПб, 1868. С. 191.
  6. ^ а б Пятраўскас Р. Літоўская знаць у канцы XIV—XV ст.. — 2-е выд. — Смаленск, 2014. С. 302.
  7. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 94.
  8. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 105.
  9. ^ Собрание древних грамот и актов городов: Вильны, Ковна, Трок, православных монастырей, церквей и по разным предметам: Ч. 1. — Вильно, 1843. С. 9.
  10. ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 3, 1432—1534. — Lwów, 1890. S. 2.
  11. ^ Archiwum książąt Lubartowiczów Sanguszków w Sławucie. T. 1, 1366—1506. — Lwów, 1887. S. 48.
  12. ^ Урбан П. Старажытныя ліцьвіны: мова, паходжаньне, этнічная прыналежнасьць. — Менск: 2001. С. 195.
  13. ^ Бучинський Б. Кілька причинків до часів вел. князя Свитригайла (1430—1433) // ЗНТШ. Т. 76. — Львів, 1907. С. 135—137.
  14. ^ Akta unji Polski z Litwą, 1385—1791. — Kraków, 1932. S. 101.

Літаратура[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]