Сусьветная спадчына ЮНЭСКО: розьніца паміж вэрсіямі
д артаграфія |
ЮНЭСКО |
||
Радок 1: | Радок 1: | ||
[[Файл:Flag of UNESCO.svg|міні|200пкс|справа|Сьцяг [[ |
[[Файл:Flag of UNESCO.svg|міні|200пкс|справа|Сьцяг [[ЮНЭСКО]]]] |
||
[[Файл:Hux-Oxon-72.jpg|міні|200пкс|справа|Першы гэнеральны сакратар [[ |
[[Файл:Hux-Oxon-72.jpg|міні|200пкс|справа|Першы гэнеральны сакратар [[ЮНЭСКО]] [[Джуліян Хукслей]]]] |
||
'''Сусьветная спадчына |
'''Сусьветная спадчына ЮНЭСКО''' ({{Мова-en|World Heritage}}, {{Мова-fr|Patrimoine Mondial}}, {{Мова-es|Patrimonio Mundial}}) — выбітныя [[культура|культурныя]] і [[прырода|прыродныя]] каштоўнасьці, якія складаюць здабытак усяго [[чалавецтва]]. |
||
У [[1972]] [[Арганізацыя Аб’яднаных Нацыяў па пытаньнях адукацыі, навукі і культуры| |
У [[1972]] [[Арганізацыя Аб’яднаных Нацыяў па пытаньнях адукацыі, навукі і культуры|ЮНЭСКО]] прыняла [[Канвэнцыя аб ахове сусьветнай культурнай і прыроднай спадчыны|Канвэнцыю аб ахове сусьветнай культурнай і прыроднай спадчыны]] (уступіла ў моц у [[1975]]). Ратыфікавалі канвэнцыю ў пачатку [[1992]] году 123 краіны-ўдзельніцы. |
||
Статут аб’екта Сусьветнай спадчыны дае наступныя перавагі: |
Статут аб’екта Сусьветнай спадчыны дае наступныя перавагі: |
||
Радок 26: | Радок 26: | ||
* '''IV.''' Аб’ект зьяўляецца выдатным прыкладам канструкцыі, архітэктурнага або тэхналягічнага ансамблю або ляндшафту, якія ілюструюць значны пэрыяд чалавечай гісторыі. |
* '''IV.''' Аб’ект зьяўляецца выдатным прыкладам канструкцыі, архітэктурнага або тэхналягічнага ансамблю або ляндшафту, якія ілюструюць значны пэрыяд чалавечай гісторыі. |
||
* '''V.''' Аб’ект зьяўляецца выдатным прыкладам чалавечага традыцыйнага будынку, з традыцыйным выкарыстаньнем зямлі або мора, зьяўляючыся ўзорам культуры (або культур) або чалавечага ўзаемадзеяньня з навакольным асяродзьдзем, асабліва калі яно становіцца ўразьлівым з-за моцнага ўплыву незваротных зьмен. |
* '''V.''' Аб’ект зьяўляецца выдатным прыкладам чалавечага традыцыйнага будынку, з традыцыйным выкарыстаньнем зямлі або мора, зьяўляючыся ўзорам культуры (або культур) або чалавечага ўзаемадзеяньня з навакольным асяродзьдзем, асабліва калі яно становіцца ўразьлівым з-за моцнага ўплыву незваротных зьмен. |
||
* '''VI.''' Аб’ект наўпрост або рэчыўна зьвязаны з падзеямі або існымі традыцыямі, з ідэямі, вераваньнямі, з мастацкімі або літаратурнымі творамі і мае выключную сусьветную важнасьць (па меркаваньні камітэту |
* '''VI.''' Аб’ект наўпрост або рэчыўна зьвязаны з падзеямі або існымі традыцыямі, з ідэямі, вераваньнямі, з мастацкімі або літаратурнымі творамі і мае выключную сусьветную важнасьць (па меркаваньні камітэту ЮНЭСКО гэты крытэр пажадана выкарыстоўваць разам зь якім-небудзь яшчэ крытэрам або крытэрамі). |
||
=== Прыродныя крытэрыі === |
=== Прыродныя крытэрыі === |
||
Радок 38: | Радок 38: | ||
[[Файл:SydneyOperaHouse.jpg|справа|150пкс|міні|[[Сыднэйскі тэатар]] ([[Аўстралія]])]] |
[[Файл:SydneyOperaHouse.jpg|справа|150пкс|міні|[[Сыднэйскі тэатар]] ([[Аўстралія]])]] |
||
=== [[Аўстралія]] і [[Акіянія]] === |
=== [[Аўстралія]] і [[Акіянія]] === |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Аўстраліі|Аўстралія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Акіяніі|Акіянія]] |
||
=== [[Амэрыка]] === |
=== [[Амэрыка]] === |
||
[[Файл:Liberty-statue-from-below.jpg|справа|150пкс|міні|[[Статуя Свабоды]] ([[ЗША]]).]] |
[[Файл:Liberty-statue-from-below.jpg|справа|150пкс|міні|[[Статуя Свабоды]] ([[ЗША]]).]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Бразыліі|Бразылія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Канадзе|Канада]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Мэксыцы|Мэксыка]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Пэру|Пэру]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў ЗША|ЗША]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Цэнтральнай Амэрыцы|краіны Цэнтральнай Амэрыкі]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Паўднёвай Амэрыцы|краіны Паўднёвай Амэрыкі]] |
||
=== [[Азія]] === |
=== [[Азія]] === |
||
[[Файл:Taj1.jpg|150пкс|міні|[[Тадж Махал]] ([[Індыя]]).]] |
[[Файл:Taj1.jpg|150пкс|міні|[[Тадж Махал]] ([[Індыя]]).]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Азіі|Краіны Азіі]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Індыі|Індыя]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Казахстане|Казахстан]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Кітаі|Кітай]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Манголіі|Манголія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Саудаўскай Арабіі|Саудаўская Арабія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Турэччыне|Турэччына]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Японіі|Японія]] |
||
=== [[Афрыка]] === |
=== [[Афрыка]] === |
||
[[Файл:Gizeh Cheops BW 1.jpg|справа|150пкс|міні|[[Піраміда Хеопса]] ([[Эгіпет]]).]] |
[[Файл:Gizeh Cheops BW 1.jpg|справа|150пкс|міні|[[Піраміда Хеопса]] ([[Эгіпет]]).]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Афрыцы|Афрыка]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Эрытрэі|Эрытрэя]] |
||
=== [[Эўропа]] === |
=== [[Эўропа]] === |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Аўстрыі|Аўстрыя]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Албаніі|Албанія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Андоры|Андора]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Армэніі|Армэнія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Азэрбайджане|Азэрбайджан]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Бэльгіі|Бэльгія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Беларусі|Беларусь]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Баўгарыі|Баўгарыя]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Босьніі і Герцагавіне |Босьнія і Герцагавіна]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Ватыкане|Ватыкан]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Вугоршчыне|Вугоршчына]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Вялікабрытаніі|Вялікабрытанія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Грэцыі|Грэцыя]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Гішпаніі|Гішпанія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Даніі|Данія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Ірляндыі|Ірляндыя]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Ісьляндыі|Ісьляндыя]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Італіі|Італія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Казахстане|Казахстан]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО на Кіпры|Кіпр]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Латвіі|Латвія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Летуве|Летува]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Люксэмбургу|Люксэмбург]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Македоніі|Македонія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО на Мальце|Мальта]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Малдавіі|Малдавія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Нідэрляндах|Нідэрлянды]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Нямеччыне|Нямеччына]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Нарвэгіі|Нарвэгія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Польшчы|Польшча]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Партугаліі|Партугалія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Расеі|Расея]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Румыніі|Румынія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Сан-Марына|Сан-Марына]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Сэрбіі|Сэрбія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Славаччыне|Славаччына]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Славеніі|Славенія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Турэччыне|Турэччына]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ва Ўкраіне|Украіна]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Фінляндыі|Фінляндыя]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Францыі|Францыя]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Харватыі|Харватыя]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Чарнагорыі|Чарнагорыя]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Чэхіі|Чэхія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Швэйцарыі|Швэйцарыя]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Швэцыі|Швэцыя]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Эстоніі|Эстонія]] |
||
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны |
* [[Сьпіс аб’ектаў Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО ў Эўропе|Краіны Эўропы]] |
||
== Заўвагі == |
== Заўвагі == |
||
<references /> |
<references /> |
||
Радок 122: | Радок 121: | ||
== Вонкавыя спасылкі == |
== Вонкавыя спасылкі == |
||
{{Commons|Category:World Heritage Sites}} |
{{Commons|Category:World Heritage Sites}} |
||
* [http://whc.unesco.org/ Сайт Сусьветнай спадчыны |
* [http://whc.unesco.org/ Сайт Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО]{{ref-en}} |
||
* [http://www.nhpfund.ru/ Фонд «Ахова прыроднай спадчыны»]{{ref-ru}}{{ref-en}} |
* [http://www.nhpfund.ru/ Фонд «Ахова прыроднай спадчыны»]{{ref-ru}}{{ref-en}} |
||
* [http://www.thesalmons.org/lynn/world.heritage.html Сьпіс аб’ектаў са спасылкамі па кожным пункце]{{ref-en}} |
* [http://www.thesalmons.org/lynn/world.heritage.html Сьпіс аб’ектаў са спасылкамі па кожным пункце]{{ref-en}} |
Вэрсія ад 17:05, 15 красавіка 2011
Сусьветная спадчына ЮНЭСКО (па-ангельску: World Heritage, па-француску: Patrimoine Mondial, па-гішпанску: Patrimonio Mundial) — выбітныя культурныя і прыродныя каштоўнасьці, якія складаюць здабытак усяго чалавецтва.
У 1972 ЮНЭСКО прыняла Канвэнцыю аб ахове сусьветнай культурнай і прыроднай спадчыны (уступіла ў моц у 1975). Ратыфікавалі канвэнцыю ў пачатку 1992 году 123 краіны-ўдзельніцы.
Статут аб’екта Сусьветнай спадчыны дае наступныя перавагі:
- Дадатковыя гарантыі захаванасьці і цэласнасьці ўнікальных прыродных комплексаў.
- Павышае прэстыж тэрыторыяў і ўстановаў, якія імі кіруюць.
- Спрыяе папулярызацыі ўключаных у Сьпіс аб’ектаў і разьвіцьцю альтэрнатыўных відаў прыродакарыстаньня (у першую чаргу экалягічнага турызму).
- Забясьпечвае прыярытэтнасьць у прыцягненьні фінансавых сродкаў для падтрымкі аб’ектаў сусьветнай культурнай і прыроднай спадчыны, у першую чаргу з Фонду сусьветнай спадчыны.
- Спрыяе арганізацыі маніторынгу і кантролю за станам захаванасьці прыродных аб’ектаў.
Па стане на 2010 год у сьпісе Сусьветнай спадчыны 911 аб’ектаў у 151 краінe (704 — культурныя помнікі, 180 — прыродныя і 27 — аб’екты зьмяшанага тыпу).
Дзяржавы, на тэрыторыі якіх разьмешчаныя аб’екты Сусьветнай спадчыны, бяруць на сябе абавязкі па іх захаваньні.
Крытэрыі
Галоўная мэта сьпісу Сусьветнай спадчыны — зрабіць вядомымі і абараніць аб’екты, якія зьяўляюцца па-свойму ўнікальнымі. Для гэтага і з-за імкненьня да аб’ектыўнасьці былі складзеныя ацэнкавыя крытэрыі. Першапачаткова (з 1978 г.) існавалі толькі крытэрыі для аб’ектаў культурнай спадчыны — гэты сьпіс налічваў шэсьць пунктаў. Затым для ўзнаўленьня раўнавагі паміж рознымі кантынэнтамі зьявіліся прыродныя аб’екты і для іх сьпіс з чатырох пунктаў. І, нарэшце, у 2005 годзе ўсе гэтыя крытэрыі былі зьведзеныя разам, і зараз кожны аб’ект Сусьветнай спадчыны мае ў сваім апісаньні хоць бы адзін зь іх[1].
Культурныя крытэрыі
- I. Аб’ект уяўляе сабой шэдэўр чалавечага мастацтва.
- II. Аб’ект сьведчыць аб значным узаемаўплыве чалавечых каштоўнасьцяў у дадзены пэрыяд часу або ў вызначанай культурнай прасторы, у архітэктуры або ў тэхналёгіях, у манумэнтальным мастацтве, пры распляноўцы гарадоў ці стварэньні ляндшафтаў.
- III. Аб’ект зьяўляецца ўнікальным або прынамсі выключным для культурнай традыцыі або цывілізацыі, якая існуе дагэтуль або ўжо зьнікла.
- IV. Аб’ект зьяўляецца выдатным прыкладам канструкцыі, архітэктурнага або тэхналягічнага ансамблю або ляндшафту, якія ілюструюць значны пэрыяд чалавечай гісторыі.
- V. Аб’ект зьяўляецца выдатным прыкладам чалавечага традыцыйнага будынку, з традыцыйным выкарыстаньнем зямлі або мора, зьяўляючыся ўзорам культуры (або культур) або чалавечага ўзаемадзеяньня з навакольным асяродзьдзем, асабліва калі яно становіцца ўразьлівым з-за моцнага ўплыву незваротных зьмен.
- VI. Аб’ект наўпрост або рэчыўна зьвязаны з падзеямі або існымі традыцыямі, з ідэямі, вераваньнямі, з мастацкімі або літаратурнымі творамі і мае выключную сусьветную важнасьць (па меркаваньні камітэту ЮНЭСКО гэты крытэр пажадана выкарыстоўваць разам зь якім-небудзь яшчэ крытэрам або крытэрамі).
Прыродныя крытэрыі
- VII. Аб’ект уяўляе зь сябе прыродны фэномэн або прастору выключнай прыроднай прыгажосьці і эстэтычнай важнасьці.
- VIII. Аб’ект зьяўляецца выдатным прыкладам галоўных этапаў гісторыі зямлі, у тым ліку помнікам мінулага, сымбалем геалягічных працэсаў, якія адбываюцца ў разьвіцьці рэльефу або сымбалем геамарфічных або фізыяграфічных асаблівасьцяў.
- IX. Аб’ект зьяўляецца выдатным узорам экалягічных або біялягічных працэсаў, якія праходзяць у эвалюцыі і развіцьці зямных, прэснаводных, берагавых і марскіх экасыстэмаў і расьлінных і жывёльных супольнасцяў.
- X. Аб’ект уключае ў сябе найбольш важнае або значнае натуральнае асяродзьдзе пражываньня для захаваньня ў ёй біялягічнай разнастайнасьці, у тым ліку зьнікаючых відаў выключнай сусьветнай каштоўнасьці з пункту гледжаньня навукі і аховы.
Сьпісы Сусьветнай спадчыны па краінах і рэгіёнах
Аўстралія і Акіянія
Амэрыка
Азія
Афрыка
Эўропа
- Аўстрыя
- Албанія
- Андора
- Армэнія
- Азэрбайджан
- Бэльгія
- Беларусь
- Баўгарыя
- Босьнія і Герцагавіна
- Ватыкан
- Вугоршчына
- Вялікабрытанія
- Грэцыя
- Гішпанія
- Данія
- Ірляндыя
- Ісьляндыя
- Італія
- Казахстан
- Кіпр
- Латвія
- Летува
- Люксэмбург
- Македонія
- Мальта
- Малдавія
- Нідэрлянды
- Нямеччына
- Нарвэгія
- Польшча
- Партугалія
- Расея
- Румынія
- Сан-Марына
- Сэрбія
- Славаччына
- Славенія
- Турэччына
- Украіна
- Фінляндыя
- Францыя
- Харватыя
- Чарнагорыя
- Чэхія
- Швэйцарыя
- Швэцыя
- Эстонія
- Краіны Эўропы
Заўвагі
Вонкавыя спасылкі
Сусьветная спадчына ЮНЭСКО — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
- Сайт Сусьветнай спадчыны ЮНЭСКО (анг.)
- Фонд «Ахова прыроднай спадчыны» (рас.) (анг.)
- Сьпіс аб’ектаў са спасылкамі па кожным пункце (анг.)