Сахара: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Вэрсія ад 18:39, 9 чэрвеня 2010

Саха́ра (па-арабску: الصحراء الكبرى‎ — «Найвялікшая пустэльня») — найвялікшая пустэльня, разьмешчаная на поўначы Афрыкі. Яе плошча 9 064 300 км², даўжыня 5700 км ад Атлянтычнага акіяна на захадзе да Чырвонага мора на ўсходзе; з поўначы яна абмежавана гарамі Атлас і ўзьбярэжжам Міжземнага мора.

Назва пайшла ад арабскага слова صحراء — «пустэльня».

Агульная характарыстыка Сахары

Сахара мае выгляд камяністай пустэльні, зь якой у выніку вывятрэньня паступова ўзьнікае пясчаная пустэльня. Некаторыя пяшчаныя дзюны могуць дасягаць 180 мэтраў у вышыню^[1]. Часта сустракаюцца старыя рэчышчы, якія маюць назву «вадзі», і вялікія адкладаньні солі ці «чоты». Месцы выхаду вады на паверхню маюць назву аазісы. У аазісах дзякуючы вадзе мясцовыя жыхары вырошчваюць жыта, ячмень, таксама можна сустрэць апэльсінавыя і лімонныя дрэвы, а таксама пальмы, безь якіх не абыходзіцца ніводзін аазіс. Адной з асноўных праблем жыхароў аазісаў зьяўляецца засаленьне вады. Асноўныя мінэральныя багацьці Сахары — гэта нафта і прыродны газ.

Клімат

Клімат засушлівы, характарызуецца вялікай амплітудай тэмпэратураў ад 0 °C уначы да 40 °C (максымальна 56,3 °C) днём. Гадавая сума ападкаў не перавышае 200 мм. Зіма ў Сахары вядомая моцнымі вятрамі (якія ў некаторых рэгіёнах маюць назву «самум»).

Вада

У Сахары існуе толькі дзьве неперасыхаючых ракі: Ніл і Нігер. На тэрыторыі пустэльні знаходзіцца няшмат аазісаў, агульная паверхня якіх не перавышае 200 км².

Глеба

Глеба пясчаная, слаба трымае вільгаць, таму мае вельмі нязначную расьліннасьць, у асноўным гэта кактусы.

Жыхары

З прычыны пустэльных ўмоваў (пясок, засухі, абмежаваны доступ да вады) ня маецца адпаведных умоваў для разьвіцьця жыцьця. Шчыльнасьць засяленьня вельмі нізкая, каля аднаго чалавека на км². Асноўныя жыхары Сахары — гэта намады. Найбольшую колькасьць мае племя туарэгаў. Яну качуюць са статкамі козаў, авец і вярблюдаў па абшарах пустэльні ў пошуках пашы і вады. Таксама яны вядуць менавы гандаль з жыхарамі аазісаў. Традыцыйна качэўнікі мяняюць малако, мяса на каву, соль, зброю і г. д. Аднак цывілізацыя дайшла і да Сахары, зьмяняючы жыцьцё яе жыхароў. Вандраваньні туарэгаў цяпер значна абмежаваныя. Там дзе былі караванныя шляхі, цяпер езьдзяць грузавікі перавозячы розныя тавары. Але поўнасьцю сапраўдныя караваны (зь вярблюдамі, муламі) яшчэ ня зьніклі.

Зьвяры

Прадстаўлены наступным чынам:

і г. д.

Крыніцы

^ Артур Стрэлер і Алан Стрэлер. (1987) Modern Physical Geography. Third Edition. New York: John Wiley & Sons. С. 347 (анг.)

Вонкавыя спасылкі

Сахара — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Шаблён:Link FA

[1] Артур Стрэлер і Алан Стрэлер. (1987) Modern Physical Geography. Third Edition. New York: John Wiley & Sons. С. 347 (анг.)

[1]

@@ Радок 6: / Радок 6: @@
 == Агульная характарыстыка Сахары ==
 [[Файл:Sahara desert.jpg|міні|Сахара]]
-Сахара мае выгляд камяністай пустэльні, зь якой у выніку вывятрэньня паступова ўзьнікае пясчаная пустэльня. Некаторыя пяшчаныя [[дзюна|дзюны]] могуць дасягаць 180 мэтраў у вышыню<ref>Артур Стрэлер і Алан Стрэлер. (1987) Modern Physical Geography. Third Edition. New York: John Wiley & Sons. С. 347{{Ref-en}}</ref>. Часта сустракаюцца старыя рэчышчы, якія маюць назву «''вадзі''», і вялікія адкладаньні солі ці «''чоты''». Месцы выхаду вады на паверхню маюць назву [[аазіс]]ы. У аазісах дзякуючы вадзе мясцовыя жыхары вырошчваюць [[жыта]], [[ячмень]], таксама можна сустрэць [[апэльсін]]авыя і [[лімон]]ныя дрэвы, і, зразумела, [[пальма|пальмы]], безь якіх не абыходзіцца ніводзін аазіс. Адной з асноўных праблем жыхароў аазісаў зьяўляецца засаленьне вады. Асноўныя мінэральныя багацьці Сахары — гэта [[нафта]] і [[прыродны газ]].
+Сахара мае выгляд камяністай пустэльні, зь якой у выніку вывятрэньня паступова ўзьнікае пясчаная пустэльня. Некаторыя пяшчаныя [[дзюна|дзюны]] могуць дасягаць 180 мэтраў у вышыню<ref>Артур Стрэлер і Алан Стрэлер. (1987) Modern Physical Geography. Third Edition. New York: John Wiley & Sons. С. 347{{Ref-en}}</ref>. Часта сустракаюцца старыя рэчышчы, якія маюць назву «''вадзі''», і вялікія адкладаньні солі ці «''чоты''». Месцы выхаду вады на паверхню маюць назву [[аазіс]]ы. У аазісах дзякуючы вадзе мясцовыя жыхары вырошчваюць [[жыта]], [[ячмень]], таксама можна сустрэць [[апэльсін]]авыя і [[лімон]]ныя дрэвы, а таксама [[пальма (дрэва)|пальмы]], безь якіх не абыходзіцца ніводзін аазіс. Адной з асноўных праблем жыхароў аазісаў зьяўляецца засаленьне вады. Асноўныя мінэральныя багацьці Сахары — гэта [[нафта]] і [[прыродны газ]].
 == Клімат ==
@@ Радок 27: / Радок 27: @@
 * [[вярблюд]]
 * [[варан]]
-* [[скарпіён]]
+* [[Скарпіён (інсэкт)|скарпіён]]
 * газелі [[Доркас]]
 * [[Орыкс]]