Браўзэр

Ўэб-аглядальнік або бра́ўзэр (па-ангельску: Web browser, у іншым напісаньні — бро́ўзэр) — гэта праграмнае забесьпячэньне для прагляду ўэб-сайтаў, гэта значыць для запыту ўэб-старонак зь Сеціва, для іх апрацоўкі і вываду, і для рэалізацыі пераходу ад аднае старонкі да іншай.

Большасьць браўзэраў таксама здольныя да прагляду зьместу FTP-сэрвэраў.

Браўзэры стала разьвіваліся з пары ўзьнікненьня Сеціва, і зь яго ростам станавіліся ўсё больш важнай праграмаю тыповага пэрсанальнага кампутара. Цяпер браўзэр — комплексная праграма для апрацоўкі і вываду розных складнікаў ўэб-старонкі, і для стварэньня інтэрфэйсу паміж ўэб-сайтам і яго наведвальнікам. Практычна ўсе папулярныя браўзэры распаўсюджваюцца бясплатна або «ў камплекце» зь іншымі праграмамі: Internet Explorer (як складнік Windows), Mozilla Firefox (вольнае ПЗ), Opera (бясплатна), Safari (як складнік Mac OS X).

Гісторыя развіцьця

Першым распаўсюджаным браўзэрам з графічным інтэрфэйсам быў NCSA Mosaic, затым на доўгі час рынак манапалізаваў Netscape Navigator. У 1995 годзе кампанія Microsoft выпусціла Windows 95, што ўлучала Internet Explorer 3.0, і гэты момант можна лічыць пачаткам вайны браўзэраў, якая скончылася поўнай паразай Netscape і трыюмфам Internet Explorer, які ў выніку заняў больш за 95 % рынку. Зрэшты, гінучы Netscape нанес удар у сьпіну Microsoft, выпусціўшы зыходны код свайго браўзэру пад вольнае ліцэнзіяю MPL (Mozilla Public License). На яго аснове былі створаныя новыя браўзэры Mozilla і Mozilla Firefox. Апошні паступова набірае папулярнасьць. У 2005 годзе браўзэр Opera таксама стаў распаўсюджвацца бясплатна.

Вайна браўзэраў была бы выключна камэрцыйнай справаю карпарацыяў, калі бы асноўным прыёмам у барацьбе ня стала даданьне спэцыфічных, нестандартных магчымасьцяў да браўзэру. Найвялікшыя адрозьненьні ўзьнікалі ў падтрымцы JavaScript — мовы сцэнараў, якая дадае інтэрактыўнасьці дакумэнтам. У выніку шматлікія дакумэнты былі «аптымізаваныя» для пэўнага браўзэру і цалкам не чыталіся ў іншых. WWW-Кансорцыюм прымае мноства стандартаў (розных вэрсіяў HTML, JavaScript, CSS і інш.), але адказнасьць за прытрымліваньне да гэтых стандартаў цалкам кладзецца на распрацоўнікаў браўзэраў. У апошнія гады ўзровень падтрымкі стандартаў значна вырас, і з сучасных браўзэраў толькі Internet Explorer (перадапошняя, шостая, вэрсія якога выйшла ў 2001 годзе) мае сур'ёзныя недахопы ў іх падтрымцы (а апошняя — сёмая, якая выйшла месяц таму, яшчэ ня досыць дасьледаваная на адпаведнасьць стандартам).

У лякалізаваных вэрсіях апэрацыйных сыстэмаў сямейства Windows (Microsoft) браўзэры мянуюцца проста аглядальнікамі, аглядальнікамі сеткі або ўэб-аглядальнікамі.

Папулярныя браўзэры

• Mozilla Firefox
• Opera
• Internet Explorer
• Maxthon — па сутнасьці праграмная абалонка для Internet Explorer
• Safari — заснаваны на кодзе Konqueror
• Google Chrome

Меней папулярныя браўзэры

• Netscape Navigator
• Konqueror
• Galeon
• Epiphany
• Kazehakase
• Charon
• Arachne
• K-Meleon

Тэкставыя браўзэры

• Lynx
• Links
• W3M
• Netrik
• Elinks
• Internet Browser

Браўзэры для мабільных тэлефонаў

• Opera Mini

Глядзіце таксама

• Параўнаньне ўэб-браўзэраў
• Сьпіс браўзэраў

Спасылкі

Браўзэр — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

• Блог пра ўэб-браўзэры і інтэрнэт-тэхналёгіі