Эсўатыні: розьніца паміж вэрсіямі
д робат зьмяніў: yo:Swásílándì |
д робат дадаў: xal:Свазилендин Нутг |
||
Радок 91: | Радок 91: | ||
[[als:Swasiland]] |
[[als:Swasiland]] |
||
[[am:ስዋዚላንድ]] |
[[am:ስዋዚላንድ]] |
||
⚫ | |||
[[ang:Sƿasiland]] |
[[ang:Sƿasiland]] |
||
[[ar:سوازيلند]] |
[[ar:سوازيلند]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[ast:Suazilandia]] |
[[ast:Suazilandia]] |
||
[[ay:Suasïsuiu]] |
[[ay:Suasïsuiu]] |
||
[[az:Svazilend]] |
[[az:Svazilend]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[bcl:Swasilandya]] |
[[bcl:Swasilandya]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[bo:སུ་ཝ་ཛི་ལནཌ།]] |
[[bo:སུ་ཝ་ཛི་ལནཌ།]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[br:Swaziland]] |
[[br:Swaziland]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[ca:Swazilàndia]] |
[[ca:Swazilàndia]] |
||
[[ceb:Swaziland]] |
[[ceb:Swaziland]] |
||
[[crh:Svaziland]] |
|||
[[cs:Svazijsko]] |
[[cs:Svazijsko]] |
||
[[cy:Gwlad Swazi]] |
[[cy:Gwlad Swazi]] |
||
[[da:Swaziland]] |
[[da:Swaziland]] |
||
⚫ | |||
[[de:Swasiland]] |
[[de:Swasiland]] |
||
⚫ | |||
[[dv:ސުވާޒިލޭންޑު]] |
[[dv:ސުވާޒިލޭންޑު]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[el:Σουαζιλάνδη]] |
[[el:Σουαζιλάνδη]] |
||
[[en:Swaziland]] |
[[en:Swaziland]] |
||
⚫ | |||
[[eo:Svazilando]] |
[[eo:Svazilando]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[eu:Swazilandia]] |
[[eu:Swazilandia]] |
||
[[fa:سوازیلند]] |
[[fa:سوازیلند]] |
||
[[ |
[[hif:Swaziland]] |
||
⚫ | |||
[[fo:Svasiland]] |
[[fo:Svasiland]] |
||
[[fr:Swaziland]] |
[[fr:Swaziland]] |
||
⚫ | |||
[[fy:Swazilân]] |
[[fy:Swazilân]] |
||
[[ga:An tSuasalainn]] |
[[ga:An tSuasalainn]] |
||
⚫ | |||
[[gd:Dùthaich nan Suasaidh]] |
[[gd:Dùthaich nan Suasaidh]] |
||
[[gl:Suacilandia - Swaziland]] |
[[gl:Suacilandia - Swaziland]] |
||
⚫ | |||
[[hak:Sṳ̂-vî-sṳ-làn]] |
[[hak:Sṳ̂-vî-sṳ-làn]] |
||
[[xal:Свазилендин Нутг]] |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[hi:स्वाजीलैंड]] |
[[hi:स्वाजीलैंड]] |
||
⚫ | |||
[[hr:Svazi]] |
[[hr:Svazi]] |
||
[[ |
[[io:Swazilando]] |
||
[[ |
[[ilo:Swaziland]] |
||
⚫ | |||
[[id:Swaziland]] |
[[id:Swaziland]] |
||
[[ie:Swaziland]] |
[[ie:Swaziland]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[io:Swazilando]] |
|||
[[is:Svasíland]] |
[[is:Svasíland]] |
||
[[it:Swaziland]] |
[[it:Swaziland]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[jv:Swaziland]] |
[[jv:Swaziland]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[ka:სვაზილენდი]] |
[[ka:სვაზილენდი]] |
||
⚫ | |||
[[kk:Суазиланд]] |
[[kk:Суазиланд]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[kw:Pow Swati]] |
[[kw:Pow Swati]] |
||
[[sw:Uswazi]] |
|||
⚫ | |||
[[ht:Swazilann]] |
|||
⚫ | |||
[[la:Swazia]] |
[[la:Swazia]] |
||
[[lv:Svazilenda]] |
|||
[[lb:Swasiland]] |
[[lb:Swasiland]] |
||
[[lt:Svazilandas]] |
|||
[[lij:Swaziland]] |
[[lij:Swaziland]] |
||
⚫ | |||
[[ln:Swaziland]] |
[[ln:Swaziland]] |
||
[[ |
[[lmo:Swaziland]] |
||
[[ |
[[hu:Szváziföld]] |
||
[[mhr:Свазиленд]] |
|||
[[mk:Свазиленд]] |
[[mk:Свазиленд]] |
||
[[ml:സ്വാസിലാന്റ്]] |
[[ml:സ്വാസിലാന്റ്]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[mr:स्वाझीलँड]] |
[[mr:स्वाझीलँड]] |
||
⚫ | |||
[[ms:Swaziland]] |
[[ms:Swaziland]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[nah:Suazitlālpan]] |
[[nah:Suazitlālpan]] |
||
⚫ | |||
[[nl:Swaziland]] |
[[nl:Swaziland]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[no:Swaziland]] |
[[no:Swaziland]] |
||
⚫ | |||
[[nov:Swazilande]] |
[[nov:Swazilande]] |
||
⚫ | |||
[[oc:Swaziland]] |
[[oc:Swaziland]] |
||
[[ |
[[mhr:Свазиленд]] |
||
[[ |
[[uz:Svazilandiya]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[pnb:سوازی لینڈ]] |
[[pnb:سوازی لینڈ]] |
||
[[ps:سوازيلانډ]] |
[[ps:سوازيلانډ]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[pt:Suazilândia]] |
[[pt:Suazilândia]] |
||
[[ |
[[crh:Svaziland]] |
||
[[ro:Swaziland]] |
[[ro:Swaziland]] |
||
[[qu:Swasisuyu]] |
|||
[[ru:Свазиленд]] |
[[ru:Свазиленд]] |
||
⚫ | |||
[[sah:Суазилэнд]] |
[[sah:Суазилэнд]] |
||
[[se:Svazieana]] |
|||
⚫ | |||
[[sc:Swaziland]] |
[[sc:Swaziland]] |
||
[[scn:Swaziland]] |
|||
[[sco:Swaziland]] |
[[sco:Swaziland]] |
||
[[ |
[[stq:Swasilound]] |
||
[[ |
[[sq:Suazilendi]] |
||
⚫ | |||
[[simple:Swaziland]] |
[[simple:Swaziland]] |
||
[[ss:Umbuso weSwatini]] |
|||
[[sk:Svazijsko]] |
[[sk:Svazijsko]] |
||
[[sl:Svazi]] |
[[sl:Svazi]] |
||
[[sq:Suazilendi]] |
|||
[[sr:Свазиленд]] |
[[sr:Свазиленд]] |
||
[[ |
[[sh:Svazilend]] |
||
[[ |
[[fi:Swazimaa]] |
||
[[sv:Swaziland]] |
[[sv:Swaziland]] |
||
[[ |
[[tl:Swaziland]] |
||
[[ta:சுவாசிலாந்து]] |
[[ta:சுவாசிலாந்து]] |
||
[[ |
[[tt:Свазиленд]] |
||
[[th:ประเทศสวาซิแลนด์]] |
[[th:ประเทศสวาซิแลนด์]] |
||
[[ti:ስዋዚላንድ]] |
[[ti:ስዋዚላንድ]] |
||
⚫ | |||
[[tl:Swaziland]] |
|||
⚫ | |||
[[tr:Svaziland]] |
[[tr:Svaziland]] |
||
[[ts:Swaziland]] |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[uk:Свазіленд]] |
[[uk:Свазіленд]] |
||
[[ur:سوازی لینڈ]] |
[[ur:سوازی لینڈ]] |
||
⚫ | |||
[[uz:Svazilandiya]] |
|||
⚫ | |||
[[vec:Swaziland]] |
[[vec:Swaziland]] |
||
[[vi:Swaziland]] |
[[vi:Swaziland]] |
||
[[vo:Svasiyän]] |
[[vo:Svasiyän]] |
||
⚫ | |||
[[war:Swazilandya]] |
[[war:Swazilandya]] |
||
[[wo:Suwaasilaand]] |
[[wo:Suwaasilaand]] |
||
⚫ | |||
[[yo:Swásílándì]] |
[[yo:Swásílándì]] |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[zh:斯威士兰]] |
[[zh:斯威士兰]] |
||
⚫ |
Вэрсія ад 05:12, 22 траўня 2010
Сўазілэнд Umbuso weSwatini Kingdom of Swaziland | |||||
| |||||
Нацыянальны дэвіз: «Siyinqaba» («Мы — крэпасьць») | |||||
Дзяржаўны гімн: «Nkulunkulu Mnikati wetibusiso temaSwati» | |||||
Афіцыйная мова | ангельская, сўаці | ||||
Сталіца | Мбабанэ (адміністрацыйная), Лабамба (каралеўская рэзыдэнцыя) | ||||
Найбуйнейшы горад | Мбабанэ | ||||
Форма кіраваньня | абсалютная манархія Мсваці III | ||||
Плошча • агульная • адсотак вады |
157-е месца ў сьвеце 17 364 км² 0,9 | ||||
Насельніцтва • агульнае (2009) • шчыльнасьць |
154-е месца ў сьвеце 1 185 000 68,2/км² | ||||
СУП • агульны (2008) • на душу насельніцтва |
146 месца ў сьвеце $5,878 млрд $5749 | ||||
Валюта | Лілангені (SZL) | ||||
Незалежнасьць — ад Вялікабрытаніі |
6 верасьня 1968 | ||||
Аўтамабільны знак | SD | ||||
Дамэн верхняга ўзроўню | .sz | ||||
Тэлефонны код | +268 | ||||
Сўазілэ́нд (Umbuso we Swatini, Kingdom of Swaziland) — невялікая краіна ў Паўднёвай Афрыцы. Ня мае выхаду да мора, мяжуе з Паўднёва-Афрыканскай Рэспублікай і Мазамбікам. Назва краіны мае паходжаньне ад племені Сўазі з групы банту, якое засяляе гэтыя тэрыторыі.
Гісторыя
У І тысячагодзьдзі на тэрыторыю сучаснага Сўазілэнду прыбылі бушмэны. У VII стагодзьдзі яны былі выцесьненыя народам банту. У XVI стагодзьдзі тут была створаная племянная дзяржава народу сўазі. Гэтая краіна ваявала за незалежнасьць з бурамі, а потым з брытанцамі.
У 1894 годзе тэрыторыя Сўазілэнду ўвайшла ў склад брытанскага пратэктарату Брытанскай Паўднёваафрыканскай Рэспублікі. У 1903 годзе Вялікабрытаніяй былі анэксаваныя бурскія рэспублікі разам з Сўазілэндам.
У 1929 годзе ўзьнікла першая сўазілэндзкая палітычная арганізацыя, мэтай дзейнасьці якой было атрыманьне незалежнасьці Сўазілэнду. Мэта была дасягнутая ў 1968 годзе.
У 1973 годзе кароль прыпыніў дзейнасьць канстытуцыі, забараніў дзейнасьць палітычных партыяў і распусьціў парлямэнт. У 1978 годзе была прынятая канстытуцыя, якая ўсталёўвала ў краіне абсалютную манархію.
Пасьля сьмерці караля Сабхуза ІІ у 1982 годзе, уладу атрымала каралева Дзелівэ. Але каралеўская сям’я не згадзілася з гэтым, разьвязаўшы грамадзянскую вайну.
Сытуацыя стабілізавалася ў 1986 годзе, калі каралём стаў Мсваці ІІІ. З 1989 году распачаўся працэс дэмакратызацыі краіны. У 1992 годзе кароль згадзіўся ўнесьці папраўкі ў канстытуцыю, была зьмененая сыстэма выбараў. У 1993 годзе адбыліся першыя з 1973 году шматпартыйныя выбары. У 2001 годзе былі спробы вярнуць былую канстытуцыю, аднак яны былі няўдалымі. Два гады пазьней зноў прайшлі выбары, у якіх перамогу атрымаў Народны Рух Імбакодва, які ў 2005 годзе забараніў дзейнасьць іншых партыяў.
Палітыка
Сўазілэнд — гэта канстытуцыйная манархія. Сучасная канстытуцыя была прынятая ў 1978 годзе, папраўкі былі ўнесеныя ў 1992 годзе. Згодна з канстытуцыяй, кіраўніком дзяржавы зьяўляецца кароль, выканаўчая ўлада належыць ураду, на чале з прэм’ер-міністрам. Прэм’ер-міністра назначае кароль. Заканадаўчая ўлада належыць дзьвюхпалатнаму парлямэнту. Ніжняя палата складаецца з 65 дэпутатаў (10 назначаецца каралём, 55 выбіраецца на ўсеагульных выбарах), верхняя палата складаецца з 30 дэпутатаў (20 назначае кароль, 10 выбірае ніжняя палата). Дэпутаты парлямэнту выбіраюцца на пяцігадовы тэрмін.
Дзейны кароль Мсваці ІІІ кіруе краінай з 25 красавіка 1986 году. З 1976 году дзейнічае забарона на дзеяньне палітычных партыяў. Дазвол на дзейнасьць атрымала толькі партыя Народны Рух Імбакодва. На нелегальным становішчы існуе партыя Аб’яднаны Дэмакратычны Рух.
Адміністрацыйны падзел
Сўазілэнд дзеліцца на 4 акругі:
Геаграфія
Геаграфія краіны вельмі разнастайная, ад гор уздоўж мяжы з Мазамбікам, да саваннаы на ўсходзе і трапічных лясоў на паўночным захадзе. Самай вялікай ракой краіны зьяўляецца рака Лусутфу. Клімат субэкватарыяльны, вільготны. Пэрыяд дажджоў цягнецца з сакавіка да красавіка.
Эканоміка
Будова эканомікі выглядае наступным чынам: прамысловасьць — 43%, паслугі — 41%, сельская гаспадарка — 16%. Беспрацоўе дасягае ўзроўню 40% працаздольнага насельніцтва. У краіне існуюць распрацаваныя радовішчы дыямэнтаў.
Сўазілэнд экспартуе ў асноўным цукар, мяса, дрэва, дыямэнты, каменны вугаль.
Дэмаграфія
Насельніцтва Сўазілэнду складаецца з сўазі, і невялікай колькасьці зулусаў, эўрапейцаў і мазамбікцаў. Афіцыйнымі мовамі зьяўляюцца сўазі і ангельская. Асноўная рэлігія — гэта хрысьціянства, якое вызнаецца ў спалучэньні зь мясцовымі верамі. Існуць невялікія абшчыны мусульманаў.
У Сўазілэндзе самая маленькая працягласьць жыцьця ў сьвеце — 34,1 году.
Адукацыя і культура
У краіне дзейнічае адзін з каледжаў міжнароднай супольнасьці — Паўднёваафрыканскі.
Вонкавыя спасылкі
Эсўатыні — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў