Філадэлфія: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Xqbot (гутаркі | унёсак)
д робат дадаў: yo:Philadelphia; касмэтычныя зьмены
Радок 1: Радок 1:
{{Мястэчка
{{Горад
|Назва = Філадэльфія
| Назва = Філадэльфія
|Назва ў родным склоне = Філядэльфіі
| Назва ў родным склоне = Філядэльфіі
| Няпэўная назва =
|Краіны = ЗША
| Арыгінальная назва =
|Герб = Philadelphia city seal.png
|Сьцяг =
| Краіны = ЗША
| Герб = Seal_of_Philadelphia%2C_Pennsylvania.svg
|Мянушка = Сусьветная сталіца жывой музыкі
| Сьцяг = Flag_of_Philadelphia%2C_Pennsylvania.svg
|Першыя згадкі = [[27 кастрычніка]] [[1682]]
|Горад з = 1701
| Гімн =
| Першыя згадкі = [[27 кастрычніка]] [[1682]]
|Плошча = 369,4
| Горад з = 1701
|Насельніцтва = 1 463 281
| Магдэбурскае права =
|Насельніцтва з прыгарадамі = 5 823 233
| Былыя назвы =
|Шчыльнасьць насельніцтва = 4201,8/км²
| Былая назва =
|Геаграфічныя каардынаты = {{coor dm|40||N|75||W|type:city}}
| Мясцовая назва =
|Часавы пас = [[EST]] ([[UTC]]-5)
| Адміністрацыйная адзінка = Штат
|Часавы пас улетку = [[EDT]] ([[UTC]]-4)
|Штат = Пэнсыльванія
| Назва адміністрацыйнай адзінкі = Пэнсыльванія
| Адміністрацыйная адзінка2 =
|Мэр = [[Джон Стрыт]]
| Назва адміністрацыйнай адзінкі2 =
|Месцазнаходжаньне = Map of Pennsylvania highlighting Philadelphia County.svg
| Адміністрацыйная адзінка3 =
| Назва адміністрацыйнай адзінкі3 =
| Сельсавет =
| Пасялковы савет =
| Кіраўнік = Мэр
| Імя кіраўніка = [[Джон Стрыт]]
| Плошча = 369,4
| Вышыня =
| Колькасьць насельніцтва = 1 463 281
| Год падліку насельніцтва =
| Шчыльнасьць насельніцтва = 4201,8/км²
| Колькасьць двароў =
| Часавы пас = -5
| Летні час = -4
| Тэлефонны код =
| Паштовы індэкс =
| Аўтамабільны код =
| Выява = GardenStreetBridgeSchuylkillRiverSkylinePhiladelphiaPennsylvania.jpg
| Апісаньне выявы =
| Шырата паўшар'е = паўночнае
| Шырата градусаў = 39
| Шырата хвілінаў = 57
| Шырата сэкундаў = 12
| Даўгата паўшар'е = заходняе
| Даўгата градусаў = 75
| Даўгата хвілінаў = 10
| Даўгата сэкундаў = 12
| Пазыцыя подпісу на мапе =
| Водступ подпісу на мапе =
| Commons = Category:Philadelphia, Pennsylvania
| Сайт =
| Колер = {{Колер|ЗША}}
}}
}}
[[Файл:Map of Pennsylvania highlighting Philadelphia County.svg|міні|Месцазнаходжаньне]]
'''Філядэльфія''' ({{мова-en|Philadelphia}}) — адзін з найстарэйшых гарадоў [[ЗША]], пяты па велічыні насельніцтва горад краіны і самы населены горад штата [[Пэнсыльванія]], з насельніцтвам 1 517 550 жыхароў (зьвесткі перапісу [[2000]]). Разам з прыгарадамі 5,7 мільёну жыхароў.
'''Філядэльфія''' ({{мова-en|Philadelphia}}) — адзін з найстарэйшых гарадоў [[ЗША]], пяты па велічыні насельніцтва горад краіны і самы населены горад штата [[Пэнсыльванія]], з насельніцтвам 1 517 550 жыхароў (зьвесткі перапісу [[2000]]). Разам з прыгарадамі 5,7 мільёну жыхароў.


Радок 45: Радок 78:
[[Файл:Philadelphia skyline-daytime.JPG|міні|250пкс|зьлева]]
[[Файл:Philadelphia skyline-daytime.JPG|міні|250пкс|зьлева]]
Тут квітнее мастацтва, пераважна ў тэатрах і выканальніцкіх цэнтрах пабудаваных на Авэню мастацтваў. А на Брод-стрыт абгрунтаваліся Аркестар Філядэльфіі, Балет Пэнсыльваніі, Філядэльфійская опэра, а таксама джазавыя студыі і драматычныя і музычныя тэатры.
Тут квітнее мастацтва, пераважна ў тэатрах і выканальніцкіх цэнтрах пабудаваных на Авэню мастацтваў. А на Брод-стрыт абгрунтаваліся Аркестар Філядэльфіі, Балет Пэнсыльваніі, Філядэльфійская опэра, а таксама джазавыя студыі і драматычныя і музычныя тэатры.

[[Файл:The skyline of Phildelphia.jpg|міні|250пкс|]]
Ўільям Пэн назваў Філядэльфію «горадам братэрскага каханьня» і дагэтуль яна застаецца самым прыязным горадам ЗША. У гэтым горадзе квітнее кулінарыя, і мясцовыя жыхары больш за ўсё любяць такія дэлікатэсы, як сырныя біфштэксы, вялікія сэндвічы і гарачыя завітушкі з сольлю.
Ўільям Пэн назваў Філядэльфію «горадам братэрскага каханьня» і дагэтуль яна застаецца самым прыязным горадам ЗША. У гэтым горадзе квітнее кулінарыя, і мясцовыя жыхары больш за ўсё любяць такія дэлікатэсы, як сырныя біфштэксы, вялікія сэндвічы і гарачыя завітушкі з сольлю.


Радок 62: Радок 95:
Усе гэтыя маршруты належаць транспартнай кампаніі SEPTA (Транспартнае кіраваньне паўднёвага ўсходу Пэнсыльваніі ({{мова-en|Southeastern Pennsylvania Transit Authority}}))
Усе гэтыя маршруты належаць транспартнай кампаніі SEPTA (Транспартнае кіраваньне паўднёвага ўсходу Пэнсыльваніі ({{мова-en|Southeastern Pennsylvania Transit Authority}}))


== Вонкавыя спасылкі ==
== Спасылкі ==
{{Commons|Category:Philadelphia, Pennsylvania|выгляд=міні}}
* [http://www.phila.gov/ Афіцыйная бачына Філядэльфіі]
* [http://www.phila.gov/ Афіцыйная бачына Філядэльфіі]


{{Сьпіс гарадоў ЗША паводле насельніцтва}}
{{Сьпіс гарадоў ЗША паводле насельніцтва}}

== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Philadelphia, Pennsylvania|выгляд=міні}}


[[Катэгорыя:Гарады Пэнсыльваніі]]
[[Катэгорыя:Гарады Пэнсыльваніі]]

Вэрсія ад 18:22, 30 студзеня 2010

Філадэльфія
Філадэльфія
Герб Філядэльфіі Сьцяг Філядэльфіі
Першыя згадкі: 27 кастрычніка 1682
Горад з: 1701
Штат: Пэнсыльванія
Мэр: Джон Стрыт
Плошча: 369,4 км²
Насельніцтва
• колькасьць:
• шчыльнасьць:

1 463 281
4201,8/км²
Часавы пас:
• летні час:
UTC-5
UTC-4
Геаграфічныя каардынаты: 39°57′12″ пн. ш. 75°10′12″ з. д. / 39.95333° пн. ш. 75.17° з. д. / 39.95333; -75.17Каардынаты: 39°57′12″ пн. ш. 75°10′12″ з. д. / 39.95333° пн. ш. 75.17° з. д. / 39.95333; -75.17
Філадэльфія на мапе ЗША
Філадэльфія
Філадэльфія
Філадэльфія
Галерэя здымкаў у Wikimedia Commons
Месцазнаходжаньне

Філядэльфія (па-ангельску: Philadelphia) — адзін з найстарэйшых гарадоў ЗША, пяты па велічыні насельніцтва горад краіны і самы населены горад штата Пэнсыльванія, з насельніцтвам 1 517 550 жыхароў (зьвесткі перапісу 2000). Разам з прыгарадамі 5,7 мільёну жыхароў.

Філядэльфія багатая гісторыяй і культурай. У гістарычнай частцы гораду дагэтуль пануе атмасфэра маленькага і ціхага мястэчка, якім была і Філядэльфія і іншыя каляніяльныя гарады падчас утварэньня дзяржавы Злучаныя Штаты Амэрыкі.

Філядэльфія гэта адзін з буйных прамысловых, фінансавых і культурных цэнтраў ЗША. На працягу ўсёй сваёй гісторыі яна лічылася адным з самых шматэтнічных гарадоў Амэрыкі: італьянскія і ірляндзкія, усходнеэўрапейскія і азіяцкія суполкі жылі бок аб бок з шматлікім чорным насельніцтвам гораду, шматлікія з прадстаўнікоў якога прыходзяцца нашчадкамі ўцякачам сюды ў часы грамадзянскай вайны паміж Поўначчу і Поўднем. У XX стагодзьдзі Філядэльфія стала першым горадам ЗША, дзе на пост мэра быў абраны негр.

Заснаваны ў 1682 Ўільямам Пэнам. Мае мянушку «Горад братэрскага каханьня» (значэньне назвы па-грэцку). У 1776 годзе ў Філядэльфіі Другі кантынэнтальны кангрэс трынаццаці паўночнаамэрыканскіх штатаў прыняў Дэклярацыю незалежнасьці. У 1781 годзе, падчас войны за незалежнасьць 1775—1783 гадоў Філядэльфія стала сталіцай «злучаных калёніяў», а ў 1790—1800 гадах — першай сталіцай ЗША, самым буйным горадам Паўночнай Амэрыкі, больш важным, чым Бостан або Нью-Ёрк.

Самым вядомым жыхаром горада быў Бэнджамін Франклін.

Амэрыканская Зыбка Волі

Заля Незалежнасьці

Галоўная гістарычная славутасьць Філядэльфіі і ЗША — «Індэпендэнс-Хол» (Independence Hall — Заля Незалежнасьці), дзе ў 1776 годзе была прынятая дэклярацыя незалежнасьці, а ў 1787 годзе — Канстытуцыя ЗША. Побач з двухпавярховым з званіцай будынкам «Залі Незалежнасьці» ў адмысловым павільёне знаходзіцца Звон Волі (Liberty Bell), знак незалежнасьці ЗША, звон якога 8 ліпеня 1776 году ўзвясьціў аб абвяшчэньні дэклярацыі аб незалежнасьці, прынятай 4 ліпеня 1776 году. Там жа знаходзіцца і Заля Кангрэса, дзе быў падпісаны Біль аб Правах. А таксама там знаходзяцца Другі Банк Злучаных Штатаў/Галерэя Партрэтаў, Старая Царква Іосіфа, Царква Хрыста, і Хата-музэй Бэтсі Рос. Усе гэтыя славутасці акружаныя зелянінай і фармуюць некалькі паркавых кварталаў у цэнтры гораду.

Іншыя славутасьці

Філядэльфійская Elfreth's Alley — найстарэйшая вуліца ў ЗША. Яе 30 хат пабудаваныя ў 1728—1836 гадах. Вядомымі славутасьцямі гораду зьяўляюцца: Пэнаўскі цэнтар (Penn Center), хата Паўэла (Powell House), італьянскі рынак (Italian Market), акварама (Acquarama), алея Эльфорта (Elfreth's Alley), а таксама першая ў краіне ўнівэрсальная крама «Ўонамэйкерз» (Wanamaker's) — папулярнае месца сустрэч у цэнтры Філядэльфіі.

У Холе Філязофіі дагэтуль праводзяцца паседжаньні Першага філязофскага грамадзтва ЗША, заснаванага Бэнджамінам Франклінам. У Філядэльфіі знаходзяцца Унівэрсытэт Пэнсыльваніі, Тэхналягічны інстытут Дрэксьлера, інстытут Франкліна, Акадэмія натуральных навук (Academy of Natural Sciences) — усяго 88 унівэрсытэтаў і каледжаў.

Fairmount Park — адзін з самых буйных гарадзкіх паркаў у сьвеце. На яго тэрыторыі разьмешчаны найстарэйшы ў краіне заапарк (заснаваны ў 1874 годзе).

Зараз Філядэльфія ахопленая ідэяй аднаўленьня свайго старога бляску і прыгажосьці. Усё ад квітнеючых раёнаў, аб'яднаных у Цэнтральны горад, да цудоўных гістарычных будынкаў аднаўляецца і рэстаўруецца. Будынак гарадзкой рады з граніту і белага мармура, нарэшце, зможа паказаць вам сваю высокую вежу, якая гадамі была закутая ў будаўнічыя лясы. Адрэстаўраваны галоўны вакзал Філядэльфіі зараз выглядае так, як выглядаў у часы Вялікай дэпрэсіі.

Больш чым любы іншы горад Філядэльфія зьяўляецца паказальнай у пляне гісторыі амэрыканскай архітэктуры. Мэйн-стрыт у Манаюнцы ўвайшла ў дзясятку самых лепшых вуліц Амэрыкі, дзякуючы хатам XIX стагодзьдзя, у якіх разьмясьціліся крамы, галерэі мастацтва і піўныя.

Тут квітнее мастацтва, пераважна ў тэатрах і выканальніцкіх цэнтрах пабудаваных на Авэню мастацтваў. А на Брод-стрыт абгрунтаваліся Аркестар Філядэльфіі, Балет Пэнсыльваніі, Філядэльфійская опэра, а таксама джазавыя студыі і драматычныя і музычныя тэатры.

Ўільям Пэн назваў Філядэльфію «горадам братэрскага каханьня» і дагэтуль яна застаецца самым прыязным горадам ЗША. У гэтым горадзе квітнее кулінарыя, і мясцовыя жыхары больш за ўсё любяць такія дэлікатэсы, як сырныя біфштэксы, вялікія сэндвічы і гарачыя завітушкі з сольлю.

Гарадзкі транспарт Філядэльфіі

Трамвай у Філядэльфіі

Філядэльфія абслугоўваецца дзьвюма лініямі мэтрапалітэну.

  • У цэнтры гораду з захаду на ўсход, пад Маркет Стрыт праходзіць лінія мэтро Маркет-Франкфард. Якая на беразе ракі Дэлавэр выходзіць на эстакаду, паварочвае на поўнач, і ідзе да мяжы гораду па эстакадзе над Франкфард-стрыт. Заходні канцавы прыпынак гэтай лініі знаходзіцца ў некалькіх кілямэтрах ад цэнтра гораду. На мапе пазначаныя блакітным колерам.
  • З Поўначы на Поўдзень, Філядэльфія расьсякаецца лініяй «Броад Стрыт», якая ў большай частцы падземная, і ідзе пад аднайменнай вуліцай Броад Стрыт. Да Поўначы — наземная. Мае атожылак (апэндыкс) на ўсход у раёне цэнтра. Абедзьве лініі перасякаюцца на станцыі Сіці-Хол. На мапе пазначаная аранжавым колерам.
  • Некалькі трамвайных маршрутаў. Іх агульнай канцавой зьяўляецца перасадкавы вузел Сіці-Хол.
    • Таксама на заходняй ускраіне гораду маецца яшчэ некалькі наземных хуткасных трамваяў. На паўночнай ускраіне адноўлены маршрут 15.
Электрычка Regional Rail
  • Прыгарады Філядэльфіі абслугоўваюцца 8-ю маршрутамі электрацягнікоў, названымі Regional Rail. Адзін зь іх ідзе ў штат Нью-Джэрзі, горад Трэнтан. Адтуль аналягічным электрацягніком можна дабрацца да Нью-Ёрку.

А таксама Філядэльфія абслугоўваецца мноствам аўтобусных маршрутаў. Нумарацыя маршрутаў — скразная.

Усе гэтыя маршруты належаць транспартнай кампаніі SEPTA (Транспартнае кіраваньне паўднёвага ўсходу Пэнсыльваніі (па-ангельску: Southeastern Pennsylvania Transit Authority))

Вонкавыя спасылкі

Філадэлфіясховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Шаблён:Link FA