Менскае ваяводзтва: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
д →‎Урадоўцы: выпраўленьне спасылак
д →‎Урадоўцы: стыль
Радок 112: Радок 112:
Ваяводы менскія паводле значначнасьці займалі месцы ў сэнаце пасьля [[паморскае ваяводзтва|паморскіх]] і перад [[інфлянты|інфлянцкімі]], кашталяны — пасьля [[гданьск]]іх і таксама перад інфлянцкімі.<ref name="sg"/>
Ваяводы менскія паводле значначнасьці займалі месцы ў сэнаце пасьля [[паморскае ваяводзтва|паморскіх]] і перад [[інфлянты|інфлянцкімі]], кашталяны — пасьля [[гданьск]]іх і таксама перад інфлянцкімі.<ref name="sg"/>


Менскімі [[ваявода]]мі былі
Ваяводамі менскімі былі
* [[Гаўрыла Іванавіч Гарнастай|Гаўрыла Гарнастай]] ([[22 сакавіка|22.3.]][[1566]] — [[6 ліпеня|6.7.]][[1576]])
* [[Гаўрыла Іванавіч Гарнастай|Гаўрыла Гарнастай]] ([[22 сакавіка|22.3.]][[1566]] — [[6 ліпеня|6.7.]][[1576]])
* [[Мікалай Паўлавіч Сапега|Мікалай Сапега]] ([[9 ліпеня|9.7.]][[1576]] — [[6 красавіка|6.4.]][[1588]])
* [[Мікалай Паўлавіч Сапега|Мікалай Сапега]] ([[9 ліпеня|9.7.]][[1576]] — [[6 красавіка|6.4.]][[1588]])
Радок 143: Радок 143:
* [[Адам Хмара]] ([[4 лютага|4.2.]][[1784]] — ?)
* [[Адам Хмара]] ([[4 лютага|4.2.]][[1784]] — ?)


Менскімі [[кашталян]]амі былі:
Кашталянамі менскімі былі:

* М.С. Тальваш ([[1566]]—[[1570]])
* М.С. Тальваш ([[1566]]—[[1570]])
* Я.Я. Глябовіч ([[1572]]—[[1584]])
* Я.Я. Глябовіч ([[1572]]—[[1584]])

Вэрсія ад 21:58, 16 кастрычніка 2009

Менскае ваяводзтва
Palatinatus Minscensis

Сьцяг
Агульныя зьвесткі
Краіна ВКЛ
Статус ваяводзтва Вялікага Княства Літоўскага[d]
Адміністрацыйны цэнтар Менск
Найбуйнейшыя гарады Рэчыца, Мазыр
Дата ўтварэньня 1565
Дата скасаваньня 1793
Ваяводы гл. Менскія ваяводы
Плошча 55 500 км²
Час існаваньня 1566 — 1793
Месцазнаходжаньне Менскага ваяводзтва
Менскае ваяводзтва на мапе
   Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы

Ме́нскае ваяво́дзтва (па-лацінску: Palatinatus Minscensis) — адміністрацыйна-тэрытарыяльная адзінка ў Вялікім Княстве Літоўскім. Плошча ваяводзтва складала 55 500 км². Сталіцай зьяўлялася места Менск.

Герб ваяводзтва меў наступны выгляд: «у чырвоным полі рыцар у срэбных латах і са срэбным шчытом з залатым шасьціканцовым крыжом, які заносіць над галавой срэбны меч з залатым этэсам і скача на срэбным кані з залатым ўзбраеньнем, збруяй і вачамі; сядло чырвонае з залатой акантоўкай».[1] Ваяводзкая харугва была чырвонага («гвазьдзіковага») колеру з выявай герба Пагоня ў белым полі.[2][3]

Па ўвядзеньні ў 1776 року ваяводскіх мундзіраў, дэпутаты Менскага і Мазырскага паветаў апраналіся ідэнтычна смаленскім — у малінавыя («кармазыновыя») кунтушы зь цёмна-сінімі («гранатовымі») адваротамі, пад імі насілі цёмна-сінія жупаны. Дэпутаты Рэчыцкага павету насілі белая жупаны і такія ж адвароты.

Асноўныя падзеі

Геаграфія

На поўначы межавала з Полацкім і Віцебскім ваяводзтвамі, на захадзе — зь Віленскім і Наваградзкім ваяводзтвамі, на поўдні зь Берасьцейскім і Кіеўскім ваяводзтвамі, на ўсходзе — з Масковіяй і Амсьціслаўскім ваяводзтвам.[6] Частка мяжы з Наваградзкім ваяводзтвам праходзіла па рацэ Пціч, да яе упадзеньня ў Прыпяць. На захадзе, ўздоўж ракі Славесна, ішла мяжа зь Берасьцейскім ваяводзтвам.

Тэрыторыя Менскага ваяводства мела форму прастакутніка з нашмат даўжэйшымі заходнім і ўсходнім бакамі. Рака Бярэзіна, якая ад вытоку да вусьця працякала па тэрыторыі ваяводзтва, падзяляла ягоны абшар надвая. У паўночнай частцы Менскага ваяводзтва брала свой выток рака Вяльля. Гэтая частка ваяводзтва ўяўляла шырокія, не вельмі ўраджайныя раўніны, паўднёва-заходняя (Мазырскі павет) — ляжала ў Палесьсі.

Адміністрацыйны падзел

У склад ваяводзтва ўваходзілі 3 паветы:

Назва Цэнтар Плошча,
тыс. км²		 Староствы
(дзяржаўныя воласьці)
Менскі павет Менск ? Менскае (гродавае)
Гайненскае
Радашкоўскае
Краснасельскае
Мазырскі павет Мазыр ? Мазырскае (гродавае)
Бчыцкае (Пціцкае)
Рэчыцкі павет Рэчыца 30,0 Рэчыцкае (гродавае)
Бабруйскае
Гомельскае
Лоеўска-Любецкае
Прапоскае
Рагачоўскае
Чачэрскае

Ваяводзкі соймік праводзіўся ў Менску, тамака ж склікалася паспалітае рушаньне. У павятовых цэнтрах месьціліся падкаморныя, земскія і гродзкія суды, праходзілі павятовыя соймікі.

Мясцовая шляхта абірала шасьцёх дэпутатаў на вальны сойм Рэчы Паспалітай, а таксама шасьцёх дэпутатаў у Вялікалітоўскі вярхоўны трыбул (па тры — на рускую і літоўскую кадэнцыі).

Прававы лад

Мясцовыя органы ўлады валодалі шырокімі паўнамоцтвамі ў вырашэньні ўсіх мясцовых справаў. У сваёй дзейнасьці яны кіраваліся агульнадзяржаўнымі нарматыўнымі актамі, мясцовым звычаёвым правам і актамі мясцовай адміністрацыі. Асобнае кіраваньне было ўсталяванае ў прыватных уладаньнях заможнай шляхты.

Вышэйшай формай заканадаўства зьяўляліся Статуты Вялікага Княства Літоўскага 1529, 1566, 1588 рокаў. Дзейнасьць усіх службовых асобаў падпарадкоўвалася праву.

Урадоўцы

Менскае ваяводзтва на мапе Рэчы Паспалітай

У сэнаце Рэчы Паспалітай Абодвух Народаў ваяводзтва было прадстаўленае двума сэнатарамі: ваяводай і кашталянам.

Ваяводы менскія паводле значначнасьці займалі месцы ў сэнаце пасьля паморскіх і перад інфлянцкімі, кашталяны — пасьля гданьскіх і таксама перад інфлянцкімі.[6]

Менскімі ваяводамі былі

Менскімі кашталянамі былі:

Глядзіце таксама

Крыніцы

  1. ^ Гербы белорусских воеводств в Великом княжестве Литовском // Материалы исследований О.Однороженко (г.Харьков) и М.В.Ревнивцева (г.Энгельс)
  2. ^ Менскае ваяводства // Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. У 4 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БЕЛТА, П15 2001. С. 198
  3. ^ Вячаслаў Насевіч. Менскае ваяводства // ВКЛ. Энцыкл. — Мн.: 2005 Т. 2. С. 288
  4. ^ Міхась Мацельскі. Гісторыя Барысава ў датах // «Гоман Барысаўшчыны»
  5. ^ Вячаслаў Насевіч. Тэрыторыя, адміністрацыйны падзел // Вялікае княства Літоўскае: Энцыклапедыя ў 2 тамах. Т.1. — Мінск, 2005. С. 34—39.
  6. ^ а б Województwo mińskie // Słownik geograficzny Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich. Tom V: Kutowa Wola — Malczyce. — Warszawa, 1884. S. 339

Літаратура

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Менскае_ваяводзтва&oldid=543467»