Сьвятая (гара): розьніца паміж вэрсіямі

	Сьвятая
Найвышэйшы пункт
Вышыня	345 м н. у. м.
Геаграфія
Месцазнаходжаньне	Дзяржынскі раён
Кантынэнт	Эўропа
Краіна	Беларусь
Горная сыстэма	Менскае ўзвышша
Узыходжаньне
Клясычны маршрут	пешшу
	Сьвятая на мапе Беларусі Сьвятая
	Сьвятая ў Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

← Папярэдняя зьмена Наступная зьмена →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Вэрсія ад 21:46, 29 верасьня 2009

Сьвята́я (з 1958 году — Дзяржы́нская) — гара, найвышэйшы пункт Менскага ўзвышша і Беларусі. Вышыня над узроўнем мора — 345 мэтраў, бачная вышыня 40—50 м.

Знаходзіцца ля вёскі Скірмунтава, за 20 км на поўнач ад Койданава (Дзяржынску) і за 30 на паўднёвы захад ад Менску.

Агульныя зьвесткі

Гару складаюць марэны, пакрытыя суглінкамі і супяскамі, якія сфармаваліся падчас паазерскага зьледзяненьня.

Ля падножжа гары пачынаюцца рэчкі, што належаць да басэйнаў Нёмана і Дняпра. Гэта Пціч, Іслач, Сула, Вуса.

Паўднёва-заходнія схілы стромкасьцю да 5º, паўночныя і ўсходнія схілы спадзістыя — да 2º, разараныя. 15 % тэрыторыі на паўночным захадзе пад маладым лесам.

Папулярны аб'ект пешаходнага турызму.

Гісторыя

Назва гары, верагодна, паходзіць з дахрысьціянскіх часоў, калі на ёй знаходзілася паганскае капішча. Паводле мясцовага паданьня разьмешчаная на гары вёска Скірмунтава атрымала сваю назву ў гонар беларускага асілка «Скірмуня», што здабыў перамогу ў бітве з татарамі.

У 1-й палове XX ст. пасьля прыходу савецкай улады тэрыторыя гары апынулася ў складзе мэхдвара саўгасу «Камсамолец». У часы сталінскіх рэпрэсіяў, якія праводзілі супрацоўнікі НКУС пад лёзунгамі барацьбы са шпіёнамі-здраднікамі і варожымі элемэнтамі, у прымежнай зоне (за шэсьць кілямэтраў ад межаў міжваеннай Польскай Рэспублікі) шматлікія жыхары вёскі былі высланыя на Салаўкі і ў Сыбір, ніхто зь іх не вярнуўся.^[1] Падчас Другой сусьветнай вайны 30 ліпеня 1943 року фашысцкія карнікі ўшчэнт спалілі вёску разам з 140 мірнымі жыхарамі.

У 1958 бальшавікі перайменавалі Сьвятую гару ў «Дзяржынскую» у гонар савецкага партыйнага дзеяча, аднаго з арганізатараў «чырвонага тэрору»^[2] — Фэлікса Дзяржынскага.

У канцы XX ст. на вяршыні гары паставілі памятны знак «Гара Дзяржынская. Вышэйшая кропка Беларусі. Вышыня 345 мэтраў над узроўнем мора». На пачатку XXI ст. тэрыторыю гары добраўпарадкавалі.

Крыніцы

Літаратура

Дзержинская гора // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г.П. Пашков [и др.] ; под общ. ред. И.И. Пирожника. — Мн., 2007. — 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9
Лявон Целеш. А была гара Святая… // «Народная Воля» №61—62, 24 красавіка 2008

Вонкавыя спасылкі

[1] Стас Михайлов. Станет ли Дзержинская гора Святой? // «Экспресс Новости», 8 ліпеня 2004

[2] Тацяна Процька: «На сумленьні Дзяржынскага шмат расcтраляных людзей» // Радыё Свабода, 22 сьнежня 2004

[1]

[2]

@@ Радок 24: / Радок 24: @@
 Знаходзіцца ля вёскі [[Скірмунтава]], за 20 км на поўнач ад [[Койданаў|Койданава (Дзяржынску)]] і за 30 на паўднёвы захад ад [[Менск]]у.
+== Агульныя зьвесткі ==
-Гара складзеная з [[марэна|марэны]], пакрытая суглінкамі і супяскамі, якія сфармаваліся падчас паазерскага зьледзяненьня.
+Гару складаюць [[марэна|марэны]], пакрытыя суглінкамі і супяскамі, якія сфармаваліся падчас паазерскага зьледзяненьня.
 Ля падножжа гары пачынаюцца рэчкі, што належаць да басэйнаў [[Нёман]]а і [[Дняпро|Дняпра]]. Гэта [[Пціч]], [[Іслач]], [[Сула]], [[Вуса]].
@@ Радок 35: / Радок 36: @@
 Назва гары, верагодна, паходзіць з дахрысьціянскіх часоў, калі на ёй знаходзілася паганскае [[капішча]]. Паводле мясцовага паданьня разьмешчаная на гары вёска [[Скірмунтава]] атрымала сваю назву ў гонар беларускага асілка «Скірмуня», што здабыў перамогу ў бітве з татарамі.
-У 1-й палове [[XX стагодзьдзе|XX ст.]] пасьля прыходу савецкай улады тэрыторыя гары апынулася ў складзе мэхдвара саўгасу «[[Камсамолец]]». У часы сталінскіх рэпрэсіяў, якія праводзілі супрацоўнікі НКУС пад лёзунгамі барацьбы са шпіёнамі-здраднікамі і варожымі элемэнтамі, у прымежнай зоне (за шэсьць кілямэтраў ад межаў міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]) шматлікія жыхары вёскі былі высланыя на [[Салаўкі]] і ў [[Сыбір]], ніхто зь іх не вярнуўся.<ref>[http://www.expressnews.by/146.html Стас Михайлов. Станет ли Дзержинская гора Святой?] // [[Экспресс Новости|«Экспресс Новости»]], [[8 ліпеня]] [[2004]] </ref> Падчас [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] [[30 ліпеня]] [[1943]] [[рок (год)|року]] вёска была ўшчэнт спаленая фашысцкімі карнікамі разам з 140 мірнымі жыхарамі.
+У 1-й палове [[XX стагодзьдзе|XX ст.]] пасьля прыходу савецкай улады тэрыторыя гары апынулася ў складзе мэхдвара саўгасу «[[Камсамолец]]». У часы сталінскіх рэпрэсіяў, якія праводзілі супрацоўнікі НКУС пад лёзунгамі барацьбы са шпіёнамі-здраднікамі і варожымі элемэнтамі, у прымежнай зоне (за шэсьць кілямэтраў ад межаў міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]) шматлікія жыхары вёскі былі высланыя на [[Салаўкі]] і ў [[Сыбір]], ніхто зь іх не вярнуўся.<ref>[http://www.expressnews.by/146.html Стас Михайлов. Станет ли Дзержинская гора Святой?] // [[Экспресс Новости|«Экспресс Новости»]], [[8 ліпеня]] [[2004]] </ref> Падчас [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] [[30 ліпеня]] [[1943]] [[рок (год)|року]] фашысцкія карнікі ўшчэнт спалілі вёску разам з 140 мірнымі жыхарамі.
 У [[1958]] бальшавікі перайменавалі Сьвятую гару ў «Дзяржынскую» у гонар савецкага партыйнага дзеяча, аднаго з арганізатараў «чырвонага тэрору»<ref>[[Тацяна Процька]]: [http://www.svaboda.org/content/article/790270.html «На сумленьні Дзяржынскага шмат расcтраляных людзей»] // [[Радыё Свабода]], [[22 сьнежня]] [[2004]]</ref> — [[Фэлікс Дзяржынскі|Фэлікса Дзяржынскага]].
-У канцы [[XX стагодзьдзе|XX ст.]] на вяршыні гары ўсталяваны памятны знак «Гара Дзяржынская. Вышэйшая кропка Беларусі. Вышыня 345 мэтраў над узроўнем мора». На пачатку [[21 стагодзьдзе|XXI ст.]] тэрыторыя гары была добраўпарадкаваная.
+У канцы [[XX стагодзьдзе|XX ст.]] на вяршыні гары паставілі памятны знак «Гара Дзяржынская. Вышэйшая кропка Беларусі. Вышыня 345 мэтраў над узроўнем мора». На пачатку [[21 стагодзьдзе|XXI ст.]] тэрыторыю гары добраўпарадкавалі.
 == Крыніцы ==