Тэлеграф: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Вэрсія ад 14:02, 3 ліпеня 2009

Тэлегра́ф (па-грэцку: tele — «далёка» + grapho — «пішу») — прыстасаваньне для перадачы інфармацыі, пераважна тэкставай на вялікія адлегласьці.

Аптычны тэлеграф

У 1792 годзе ў Францыі Клод Шап стварыў сыстэму перадачы бачнай інфармацыі, якая атрымала назву «Аптычны тэлеграф». У звыклым выглядзе гэта быў ланцуг аднолькавых будынкаў, з разьмешчанымі на дахах тычкамі з рухомымі папярочкамі, якія будаваліся ў межах бачнасьці адно ад другога. Тычкі з рухомымі папярочкамі — сэмафор — кіраваліся пры дапамозе тросаў апэратарамі ў будынках. Шап стварыў табліцу кодаў, дзе кожнай літары альфабэту адпавядала вызначаная фігура, якая ўтваралася сэмафорам у залежнасьці ад становішча папярочак адносна тычкі. Сыстэма Шапа дазваляла перадаваць паведамленьні на хуткасьці два словы за хвіліну і хутка распаўсюдзілася па Эўропе. У Швэцыі ланцуг станцыяў аптычнага тэлеграфа дзейнічаў да 1880 году.

Электрычны тэлеграф

Адна зь першых спроб стварыць сродак сувязі з выкарыстаньнем электрычнасьці адносіцца да другой паловы XVIII стагодзьдзя, калі Лесаж у 1774 годзе пабудаваў у Жэнэве электрастатычны тэлеграф. У 1798 годзе гішпанскі вынаходнік Фрасіска дэ Сальва стварыў уласную канструкцыю электрастатычнага тэлеграфа. Потым, у 1809 годзе нямецкі вучоны Самуіл Томас Земерынг пабудаваў электрахімічны тэлеграф.

Першы электрамагнітны тэлеграф стварыў расейскі вучоны Павел Шылінг у 1832 годзе. Ён распрацаваў код, у якім кожнай літары альфабэту адпавядала камбінацыя сымбаляў, якая магла праяўляцца чорнымі і белымі кругамі на тэлеграфным апараце. Пазьней электрамагнітны тэлеграф быў пабудаваны ў Нямеччыне Карлям Гаўсам і Вільгельмам Вэберам (1833), у Вялікабрытаніі — Кукам і Ўітсанам (1837), а ў ЗША электрамагнітны тэлеграф быў запатэнтаваны Морзэ ў 1837 годзе. Тэлеграфныя апараты Шылінга, Гаўса-Вэбера, Кука-Ўітсана адносяцца да электрамагнітных апаратаў стрэлачнага тыпа, а апарат Морзэ да электрамэханічных. Вялікай заслугай Морзэ зьяўляецца вынаходніцтва тэлеграфнага кода, дзе літары альфабэту прадстаўлены камбінацыяй кропак і працяжнікаў (код Морзэ). Камэрцыйнае выкарыстаньне электрычнага тэлеграфа было пачата ў Лёндане ў 1837 годзе.

Фотатэлеграф

У 1843 годзе брытанскі фізык Аляксандар Бэйн запатэнтаваў сваю канструкцыю электрычнага тэлеграфа, якая дазваляла перадаваць выявы па дроце. Апарат Бэйна лічыцца першай факс-машынай. У 1855 годзе італьянскі вынаходнік Джавані Казэлі стварыў аналягічную прыладу, якую назваў «пантэлеграф» і прапанаваў яго для камэрцыйнага выкарыстаньня.

Бяздротавы тэлеграф

7 траўня 1895 году расейскі навукоўца Аляксандар Папоў на паседжаньні Расейскага фізыка-хімічнага таварыства прадэманстраваў прыладу, якую ён назваў «навальніцаадметчык», які рэгістраваў электрамагнітныя хвалі. Гэта прылада лічыцца першым радыёпрыймальнікам. У 1897 годзе пры дапамозе апаратаў бяздротавай тэлеграфіі Папоў ажыцьцявіў прыём і перадачу паведамленьняў паміж берагам і вайсковым караблём. У 1899 годзе Папоў мадэрнізаваў свой апарат, цяпер прыём сыгналаў (кодам Морзэ), ажыцьцяўляўся на слухаўкі апэратара.

У 1896 годзе ў Вялікабрытаніі італьянец (маці ірляндка) Гільерма Марконі падаў патэнт «аб удасканаленьнях апарата бяздротавай сувязі». У 1901 годзе Марконі здолеў атрымаць першы сынгал бяздротавага тэлеграфа праз Атлянтычны акіян.

Апарат Бадо

У 1872 годзе францускі вынаходнік Жан Бадо стварыў тэлеграфны апарат шматразовага дзеяньня, які мог перадаваць па адным дроце два і болей паведамленьні ў адзін бок. Акрамя таго ён стварыў тэлеграфны код (код Бадо), які потым атрымаў сусьветнае распаўсюджваньне і атрымаў назву Міжнародны тэлеграфны код №1 (ІТА1). Мадыфікаваная вэрсія МТК №1 атрымала назву МТК №2 (ІТА2). Далейшае разьвіцьцё тэлеграфнага апарата Бадо прывяло да ўзьнікненьня тэлепрынтараў (тэлетайпаў). У гонар Бадо атрымала назву адзінка хуткасьці перадачы інфармацыі — Бод.

Вонкавыя спасылкі

Тэлеграф — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
-'''Тэлегра́ф''' ([[грэцкая мова|па-грэцку]]: ''tele'' — “далёка” + ''grapho'' — “пішу”) — прыстасаваньне для перадачы інфармацыі, пераважна тэкставай на вялікія адлегласьці.
+'''Тэлегра́ф''' ({{мова-el|tele}} — «далёка» + ''grapho'' — «пішу») — прыстасаваньне для перадачы інфармацыі, пераважна тэкставай на вялікія адлегласьці.
 == Аптычны тэлеграф ==
+[[Файл:OptischerTelegraf.jpg|міні|133пкс|Аптычны тэлеграф]]
+У [[1792]] годзе ў [[Францыя|Францыі]] [[Клод Шап]] стварыў сыстэму перадачы бачнай інфармацыі, якая атрымала назву «Аптычны тэлеграф». У звыклым выглядзе гэта быў ланцуг аднолькавых будынкаў, з разьмешчанымі на дахах тычкамі з рухомымі папярочкамі, якія будаваліся ў межах бачнасьці адно ад другога. Тычкі з рухомымі папярочкамі — сэмафор — кіраваліся пры дапамозе тросаў апэратарамі ў будынках. Шап стварыў табліцу кодаў, дзе кожнай літары альфабэту адпавядала вызначаная фігура, якая ўтваралася сэмафорам у залежнасьці ад становішча папярочак адносна тычкі. Сыстэма Шапа дазваляла перадаваць паведамленьні на хуткасьці два словы за хвіліну і хутка распаўсюдзілася па [[Эўропа|Эўропе]]. У [[Швэцыя|Швэцыі]] ланцуг станцыяў аптычнага тэлеграфа дзейнічаў да [[1880]] году.
-[[Выява:OptischerTelegraf.jpg|міні|133пкс|thumb|Аптычны тэлеграф]]
-У [[1792]] годзе ў [[Францыя|Францыі]] [[Клод Шап]] стварыў сыстэму перадачы бачнай інфармацыі, якая атрымала назву “Аптычны тэлеграф”. У звыклым выглядзе гэта быў ланцуг аднолькавых будынкаў, з разьмешчанымі на дахах тычкамі з рухомымі папярочкамі, якія будаваліся ў межах бачнасьці адно ад другога. Тычкі з рухомымі папярочкамі — сэмафор — кіраваліся пры дапамозе тросаў апэратарамі ў будынках. Шап стварыў табліцу кодаў, дзе кожнай літары алфавіта адпавядала вызначаная фігура, якая ўтваралася сэмафорам у залежнасьці ад становішча папярочак адносна тычкі. Сыстэма Шаппа дазваляла перадаваць паведамленьні на хуткасьці два словы за хвіліну і хутка распаўсюдзілася па [[Эўропа|Эўропе]]. У [[Швэцыя|Швэцыі]] ланцуг станцый аптычнага тэлеграфа дзейнічаў да [[1880]] года.
 == Электрычны тэлеграф ==
+Адна зь першых спроб стварыць сродак сувязі з выкарыстаньнем электрычнасьці адносіцца да другой паловы [[XVIII стагодзьдзе|XVIII стагодзьдзя]], калі Лесаж у [[1774]] годзе пабудаваў у [[Жэнэва|Жэнэве]] электрастатычны тэлеграф. У [[1798]] годзе [[Гішпанія|гішпанскі]] вынаходнік [[Фрасіска дэ Сальва]] стварыў уласную канструкцыю электрастатычнага тэлеграфа. Потым, у [[1809]] годзе [[Нямеччына|нямецкі]] вучоны [[Самуіл Томас Земерынг]] пабудаваў электрахімічны тэлеграф.
+Першы электрамагнітны тэлеграф стварыў [[Расея|расейскі]] вучоны [[Павел Шылінг]] у [[1832]] годзе. Ён распрацаваў код, у якім кожнай літары альфабэту адпавядала камбінацыя сымбаляў, якая магла праяўляцца чорнымі і белымі кругамі на тэлеграфным апараце. Пазьней электрамагнітны тэлеграф быў пабудаваны ў Нямеччыне [[Карл Гаўс|Карлям Гаўсам]] і [[Вільгельм Вэбер|Вільгельмам Вэберам]] ([[1833]]), у Вялікабрытаніі — Кукам і Ўітсанам ([[1837]]), а ў [[Злучаныя Штаты Амэрыкі|ЗША]] электрамагнітны тэлеграф быў запатэнтаваны Морзэ ў [[1837]] годзе. Тэлеграфныя апараты Шылінга, Гаўса-Вэбера, Кука-Ўітсана адносяцца да электрамагнітных апаратаў стрэлачнага тыпа, а апарат Морзэ да электрамэханічных. Вялікай заслугай Морзэ зьяўляецца вынаходніцтва тэлеграфнага кода, дзе літары альфабэту прадстаўлены камбінацыяй кропак і працяжнікаў ([[код Морзэ]]). Камэрцыйнае выкарыстаньне электрычнага тэлеграфа было пачата ў [[Лёндан]]е ў [[1837]] годзе.
-Адна зь першых спроб стварыць сродак сувязі з выкарыстаньнем электрычнасьці адносіцца да другой паловы [[XVIII стагодзьдзе|XVIII стагодзьдзя]], калі Лесаж у [[1774]] годзе пабудаваў у [[Жэнева|Жэневе]] электрастатычны тэлеграф. У [[1798]] годзе [[Гішпанія|гішпанскі]] вынаходнік [[Фрасіска дэ Сальва]] стварыў уласную канструкцыю электрастатычнага тэлеграфа. Потым, у [[1809]] годзе [[Германія|нямецкі]] вучоны [[Самуіл Томас Земерынг]] пабудаваў электрахімічны тэлеграф.
-Першы электрамагнітны тэлеграф стварыў [[Расея|расейскі]] вучоны [[Павел Шылінг]] у [[1832]] годзе. Ён распрацаваў код, у якім кожнай літары алфавіта адпавядала камбінацыя сымбаляў, якая магла праяўляцца чорнымі і белымі кругамі на тэлеграфным апараце. Пазьней электрамагнітны тэлеграф быў пабудаваны ў Германіі [[Карл Гаўс|Карлям Гаўсам]] і [[Вільгельм Вэбер|Вільгельмам Вэберам]] ([[1833]] год), у Вялікабрытаніі — Кукам і Ўітсанам ([[1837]] год), а ў [[ЗША]] электрамагнітны тэлеграф быў запатэнтаваны Морзэ ў [[1837]] годзе. Тэлеграфныя апараты Шылінга, Гаўса-Вэбера, Кука-Уітсана адносяцца да электрамагнітных апаратаў стрэлачнага тыпа, а апарат Морзэ да электрамэханічных. Вялікай заслугай Морзэ зьяўляецца вынаходніцтва тэлеграфнага кода, дзе літары алфавіта прадстаўлены камбінацыяй кропак і ціры ([[код Морзэ]]). Камэрцыйнае выкарыстаньне электрычнага тэлеграфа было пачата ў [[Лёндан]]е ў [[1837]] годзе.
 == Фотатэлеграф ==
+У [[1843]] годзе брытанскі фізык [[Аляксандар Бэйн]] запатэнтаваў сваю канструкцыю электрычнага тэлеграфа, якая дазваляла перадаваць выявы па дроце. Апарат Бэйна лічыцца першай факс-машынай. У [[1855]] годзе італьянскі вынаходнік [[Джавані Казэлі]] стварыў аналягічную прыладу, якую назваў «пантэлеграф» і прапанаваў яго для камэрцыйнага выкарыстаньня.
-У [[1843]] годзе брытанскі фізык [[Аляксандар Бэйн]] запатэнтаваў сваю канструкцыю электрычнага тэлеграфа, якая дазваляла перадаваць выявы па дроце. Апарат Бэйна лічыцца першай факс-машынай. У [[1855]] годзе італьянскі вынаходнік [[Джавані Казэлі]] стварыў аналягічную прыладу, якое назваў “пантэлеграф” і прапанаваў яго для камэрцыйнага выкарыстаньня.
 == Бяздротавы тэлеграф ==
+[[7 траўня]] [[1895]] году расейскі навукоўца [[Аляксандар Папоў]] на паседжаньні Расейскага фізыка-хімічнага таварыства прадэманстраваў прыладу, якую ён назваў «навальніцаадметчык», які рэгістраваў [[электрамагнітныя хвалі]]. Гэта прылада лічыцца першым радыёпрыймальнікам. У [[1897]] годзе пры дапамозе апаратаў бяздротавай тэлеграфіі Папоў ажыцьцявіў прыём і перадачу паведамленьняў паміж берагам і вайсковым караблём. У [[1899]] годзе Папоў мадэрнізаваў свой апарат, цяпер прыём сыгналаў (кодам Морзэ), ажыцьцяўляўся на слухаўкі апэратара.
+У [[1896]] годзе ў Вялікабрытаніі італьянец (маці ірляндка) [[Гільерма Марконі]] падаў патэнт «аб удасканаленьнях апарата бяздротавай сувязі». У [[1901]] годзе Марконі здолеў атрымаць першы сынгал бяздротавага тэлеграфа праз [[Атлянтычны акіян]].
-[[7 траўня]] [[1895]] года расейскі навукоўца [[Аляксандар Папоў]] на паседжаньні Расейскага Фізыка-Хімічнага Таварыства прадэманстраваў прыладу, якую ён назваў “навальніцаадметчык”, які рэгістраваў [[электрамагнітныя хвалі]]. Гэта прылада лічыцца першым радыёпрыймальнікам. У [[1897]] годзе пры дапамозе апаратаў бяздротавай тэлеграфіі Папоў ажыцьцявіў прыём і перадачу паведамленьняў паміж берагам і вайсковым караблём. У [[1899]] годзе Папоў мадэрнізаваў свой апарат, цяпер прыём сыгналаў (кодам Морзэ), ажыцьцяўляўся на слухаўкі апэратара.
-У [[1896]] годзе ў Вялікабрытаніі італьянец (маці ірляндка) [[Гуліерма Марконі]] падаў патэнт “аб удасканаленьнях апарата бяздротавай сувязі”. У [[1901]] годзе Марконі здолеў атрымаць першы сынгал бяздротавага тэлеграфа праз [[Атлянтычны акіян]].
 == Апарат Бадо ==
+У [[1872]] годзе францускі вынаходнік [[Жан Бадо]] стварыў тэлеграфны апарат шматразовага дзеяньня, які мог перадаваць па адным дроце два і болей паведамленьні ў адзін бок. Акрамя таго ён стварыў тэлеграфны код ([[код Бадо]]), які потым атрымаў сусьветнае распаўсюджваньне і атрымаў назву Міжнародны тэлеграфны код №1 (ІТА1). Мадыфікаваная вэрсія МТК №1 атрымала назву МТК №2 (ІТА2). Далейшае разьвіцьцё тэлеграфнага апарата Бадо прывяло да ўзьнікненьня [[тэлепрынтар]]аў ([[тэлетайп]]аў). У гонар Бадо атрымала назву адзінка хуткасьці перадачы інфармацыі — [[Бод]].
-У [[1872]] годзе францускі вынаходнік [[Жан Бадо]] стварыў тэлеграфны апарат шматразовага дзеяньня, які мог перадаваць па аднаму дроту два і болей паведамленьня ў адзін бок. Акрамя таго ён стварыў тэлеграфны код ([[код Бадо]]), які потым атрымаў сусьветнае распаўсюджваньне і атрымаў назву Міжнародны Тэлеграфны Код №1 (ІТА1). Мадыфікаваная вэрсія МТК№1 атрымала назву МТК№2 (ІТА2). Далейшае разьвіцьцё тэлеграфнага апарата Бадо прывяло да ўзьнікненьня [[тэлепрынтар]]аў ([[тэлетайп]]аў). У гонар Бадо атрымала назву адзінка хуткасьці перадачы інфармацыі — [[Бод]].
 == Вонкавыя спасылкі ==