Смаргонскі раён: розьніца паміж вэрсіямі
→Гаспадарчая дзейнасьць: + гісторыя |
абнаўленьне зьвестак, дапаўненьне |
||
Радок 16: | Радок 16: | ||
| Кіраўнік = |
| Кіраўнік = |
||
|Назва пасады кіраўніка = |
|Назва пасады кіраўніка = |
||
| Насельніцтва = |
| Насельніцтва = 56,4 тыс. |
||
|Год перапісу = |
|Год перапісу = 2008 |
||
|Адсотак ад насельніцтва = |
|Адсотак ад насельніцтва = |
||
|Месца паводле насельніцтва = |
|Месца паводле насельніцтва = |
||
|Шчыльнасьць = |
|Шчыльнасьць = 37,6 |
||
|Месца паводле шчыльнасьці = |
|Месца паводле шчыльнасьці = |
||
|Нацыянальны склад = |
|Нацыянальны склад = |
||
Радок 50: | Радок 50: | ||
}} |
}} |
||
'''Смарго́нскі раё́н''' — адміністрацыйная адзінка на паўночным усходзе [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Плошча раёну складае 1,5 тыс. км². Насельніцтва — |
'''Смарго́нскі раё́н''' — адміністрацыйная адзінка на паўночным усходзе [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Плошча раёну складае 1,5 тыс. км². Насельніцтва — 56,4 тыс. чалавек ([[2008]]). Адміністрацыйны цэнтар — [[места]] [[Смаргонь]]. |
||
== Геаграфічнае становішча == |
== Геаграфічнае становішча == |
||
Радок 71: | Радок 71: | ||
== Насельніцтва == |
== Насельніцтва == |
||
Насельніцтва раёну складае |
Насельніцтва раёну на 1.01.2008 складае 56,4 тысячаў чалавек.<ref>[http://www.emaps-online.com/rus_win/maps/oblast/obl_grodno/regions/reg_smorgon/map.shtml Мапы і агульныя зьвесткі на emaps-online]</ref> |
||
Нацыянальны склад насельніцтва (паводле перапісу [[1999]]) |
|||
* [[беларусы]] — 83%; |
|||
* [[расейцы]] — 11,5%; |
|||
* [[украінцы]] — 2,4%; |
|||
* [[палякі]] — 2,1%; |
|||
* іншыя нацыянальнасці — 1%. |
|||
У Смаргонскім раёне зарэгістраваная і дзейнічак 21 рэлігійная абшчына 5-ці канфэсіяў: |
У Смаргонскім раёне зарэгістраваная і дзейнічак 21 рэлігійная абшчына 5-ці канфэсіяў: |
||
*9 |
* 9 — рымска-каталіцкіх; |
||
*9 |
* 9 — праваслаўных; |
||
*1 |
* 1 — Сьведак Еговы; |
||
*1 |
* 1 — Хрысьціянаў Веры Эвангельскай; |
||
*1 |
* 1 — Эвангельскіх хрысьціянаў-баптыстаў.<ref>[http://smorgon.grodno-region.by/ru/social/religion Рэлігія // Сайт Смаргонскага райвыканкаму]</ref> |
||
== Гаспадарчая дзейнасьць == |
== Гаспадарчая дзейнасьць == |
||
Радок 92: | Радок 99: | ||
*[[20 студзеня]] [[1960]]: Смаргонскі раён — у складзе Гарадзенскай вобласьці. |
*[[20 студзеня]] [[1960]]: Смаргонскі раён — у складзе Гарадзенскай вобласьці. |
||
*[[1985]]: места [[Смаргонь]] было вылучанае ў асобную адміністрацыйную адзінку абласнога падпарадкаваньня. |
*[[1985]]: места [[Смаргонь]] было вылучанае ў асобную адміністрацыйную адзінку абласнога падпарадкаваньня. |
||
*[[5 лістапада]] [[1996]]: Смаргонскі раён і места Смаргонь былі аб'яднаныя ў адну адміністрацыйную адзінку раённага падпарадкаваньня. |
*[[5 лістапада]] [[1996]]: Смаргонскі раён і места Смаргонь былі аб'яднаныя ў адну адміністрацыйную адзінку раённага падпарадкаваньня.<ref>[http://www.bankzakonov.com/d2008/time74/lav74553.htm Указ Президента Республики Беларусь от 5 ноября 1996 г. №454 "Об объединении Сморгонского района и города Сморгони в одну административную единицу"]</ref> |
||
== Выбітныя асобы == |
== Выбітныя асобы == |
||
Радок 101: | Радок 108: | ||
Захаваліся помнікі архітэктуры: руіны вялікалітоўскага замка ў в. [[Крэва]], касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і сядзіба ў в. [[Жодзішкі]], капліца ў в. [[Алянец]], касьцёл сьвятога Тадэвуша ў в. [[Вішнеў]], касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы ў в. [[Войстам]], царква ў в. [[Выгаляненты]], касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы ў д. [[Данюшава]], палацава-паркавы ансамбаль у в. [[Залесьсе]], царква Ўсіх Смуткуючых у в. [[Кеўлы]], сьвіран і сядзіба Ф.Багушэвіча ў в. [[Кушляны]], Сьвята-Пакроўская царква ў в. [[Міхневічы]], касьцёл Маці Божай у в. [[Нястанішкі]], Сьвята-Петра-Паўлаўская царква у в. [[Сьвятляны]], касьцёл Маці Божай Ружанцовай у в. [[Солы]]. |
Захаваліся помнікі архітэктуры: руіны вялікалітоўскага замка ў в. [[Крэва]], касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і сядзіба ў в. [[Жодзішкі]], капліца ў в. [[Алянец]], касьцёл сьвятога Тадэвуша ў в. [[Вішнеў]], касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы ў в. [[Войстам]], царква ў в. [[Выгаляненты]], касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы ў д. [[Данюшава]], палацава-паркавы ансамбаль у в. [[Залесьсе]], царква Ўсіх Смуткуючых у в. [[Кеўлы]], сьвіран і сядзіба Ф.Багушэвіча ў в. [[Кушляны]], Сьвята-Пакроўская царква ў в. [[Міхневічы]], касьцёл Маці Божай у в. [[Нястанішкі]], Сьвята-Петра-Паўлаўская царква у в. [[Сьвятляны]], касьцёл Маці Божай Ружанцовай у в. [[Солы]]. |
||
==Крыніцы і заўвагі== |
|||
{{зноскі}} |
|||
== Літаратура == |
== Літаратура == |
||
Радок 106: | Радок 116: | ||
== Вонкавыя спасылкі == |
== Вонкавыя спасылкі == |
||
* [http://grodno-region.gov.by/ru/oblast/regions/smorgon Смаргонскі раён // Гарадзенскі аблвыканкам]{{ref-ru}} |
|||
* [http://radzima.org/pub/miesta.php?lang=by&rajon_id1=hrsm Здымкі на Radzima.org] |
* [http://radzima.org/pub/miesta.php?lang=by&rajon_id1=hrsm Здымкі на Radzima.org] |
||
Вэрсія ад 05:04, 23 студзеня 2009
Смаргонскі раён | |
Сьцяг | |
Агульныя зьвесткі | |
---|---|
Краіна | Беларусь |
Статус | раён Беларусі |
Уваходзіць у | Гарадзенская вобласьць |
Адміністрацыйны цэнтар | Смаргонь |
Дата ўтварэньня | 15 студзеня 1940 |
Кіраўнік | Генадзь Харужык[d][1] |
Насельніцтва (2008) | 56,4 тыс. |
Шчыльнасьць | 37,6 чал./км² |
Плошча | 1,5 тыс. км² |
Вышыня па-над узр. м. · сярэдняя вышыня | 149 м[2] |
Месцазнаходжаньне Смаргонскага раёну | |
Мэдыя-зьвесткі | |
Часавы пас | UTC +2 |
Тэлефонны код | +375-15-92 |
Паштовыя індэксы | 231 0хх |
Афіцыйны сайт | |
Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы |
Смарго́нскі раё́н — адміністрацыйная адзінка на паўночным усходзе Гарадзенскай вобласьці Беларусі. Плошча раёну складае 1,5 тыс. км². Насельніцтва — 56,4 тыс. чалавек (2008). Адміністрацыйны цэнтар — места Смаргонь.
Геаграфічнае становішча
Смаргонскі раён мяжуе з Ашмянскім і Астравецкім раёнамі Гарадзенскай вобласьці, Валожынскім, Вялейскім і Маладэчанскім раёнамі Менскай вобласьці.
Раён выцягнуць з поўначы на поўдзень на 67 км і з захаду на ўсход на 35 км. Найбольшая працягласьць тэрыторыі раёну — з паўднёвага захаду на паўночны ўсход – 68 км.
Рэльеф і карысныя выкапні
Значная частка раёну занятая Нарачанска-Вялейскай нізінай, на поўдні — частка Ашмянскага ўзвышша. Пераважаюць вышыні 140 — 200 м, максымальная — 320 м (гара Мілідаўская).
Карысныя выкапні: торф, пяскова-жвіровы матэрыял, пяскі, гліны і суглінкі для грубай керамікі, бузы.
Клімат і расьліннасьць
Клімат умерана кантынэнтальны. Сярэдняя тэмпэратура студзеня -6,3 °С, ліпеня 17 °С. Сярэднярочная колькасьць ападкаў складае 645 мм. Працягласьць вэгетацыйнага пэрыяду 189 дзён.
Лясы (38% тэрыторыі раёну) пераважна хваёвыя, яловыя, бярозавыя. На тэрыторыі раёну знаходзіцца частка нацыянальнага парку Нарачанскі, біялягічны заказьнік дзяржаўнага значэньня Дубатоўскае.
Гідраграфія
Усе рэкі і вадаёмы на тэрыторыі раёну належаць басэйну ракі Нёман, а ў яго складзе — да басэйну Балтыйскага мора. Найбуйнейшая рака — Вяльля з прытокамі Ашмянка, Оксна. Найвялікшыя азёры ў раёне — Сьвірскае і Вішнеўскае. Балоты займаюць 3,8% тэрыторыі.
Насельніцтва
Насельніцтва раёну на 1.01.2008 складае 56,4 тысячаў чалавек.[3]
Нацыянальны склад насельніцтва (паводле перапісу 1999)
У Смаргонскім раёне зарэгістраваная і дзейнічак 21 рэлігійная абшчына 5-ці канфэсіяў:
- 9 — рымска-каталіцкіх;
- 9 — праваслаўных;
- 1 — Сьведак Еговы;
- 1 — Хрысьціянаў Веры Эвангельскай;
- 1 — Эвангельскіх хрысьціянаў-баптыстаў.[4]
Гаспадарчая дзейнасьць
Пад сельгасугодзьдзі занятыя 49,3 % тэрыторыі. Асноўныя галіны сельскай гаспадаркі — мясомалочная жывёлагадоўля, вырошчваюць збожжавыя і кармавыя культуры, бульбу, лён.
Прадпрыемствы: будаўнічых матэрыялаў, харчовай, дрэваапрацоўчай і мэталаапрацоўчай прамысловасьці. Цэнтар промыслаў знаходзіцца ў в. Крэва.
Па тэрыторыі раёну праходзіць чыгуначная лінія і аўтадарога Менск - Вільня, места Смаргонь зьвязанае аўтадарогамі са Сьвірру, Вялейкай, Маладэчна, Ашмянамі.
Гісторыя
- 15 студзеня 1940: у складзе Вялейскай вобласьці быў ўтвораны Смаргонскі раён.
- верасень 1944: раён увайшоў у склад Маладэчанскай вобласьці.
- 20 студзеня 1960: Смаргонскі раён — у складзе Гарадзенскай вобласьці.
- 1985: места Смаргонь было вылучанае ў асобную адміністрацыйную адзінку абласнога падпарадкаваньня.
- 5 лістапада 1996: Смаргонскі раён і места Смаргонь былі аб'яднаныя ў адну адміністрацыйную адзінку раённага падпарадкаваньня.[5]
Выбітныя асобы
- Алесь Салагуб (1906 — 1934) — беларускі паэт, літаратуразнавец, публіцыст
Інфармацыя для турыстаў
Музэй-сядзіба Францішка Багушэвіча «Кушляны», літаратурны музэй-сядзіба Міхала Клеафаса Агінскага ў в. Залесьсе.
Захаваліся помнікі архітэктуры: руіны вялікалітоўскага замка ў в. Крэва, касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і сядзіба ў в. Жодзішкі, капліца ў в. Алянец, касьцёл сьвятога Тадэвуша ў в. Вішнеў, касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы ў в. Войстам, царква ў в. Выгаляненты, касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы ў д. Данюшава, палацава-паркавы ансамбаль у в. Залесьсе, царква Ўсіх Смуткуючых у в. Кеўлы, сьвіран і сядзіба Ф.Багушэвіча ў в. Кушляны, Сьвята-Пакроўская царква ў в. Міхневічы, касьцёл Маці Божай у в. Нястанішкі, Сьвята-Петра-Паўлаўская царква у в. Сьвятляны, касьцёл Маці Божай Ружанцовай у в. Солы.
Крыніцы і заўвагі
- ^ http://smorgon.grodno-region.by/ru/rayispolkom-ru/
- ^ GeoNames (анг.) — 2005.
- ^ Мапы і агульныя зьвесткі на emaps-online
- ^ Рэлігія // Сайт Смаргонскага райвыканкаму
- ^ Указ Президента Республики Беларусь от 5 ноября 1996 г. №454 "Об объединении Сморгонского района и города Сморгони в одну административную единицу"
Літаратура
- Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г.П. Пашков [и др.] ; под общ. ред. И.И. Пирожника. — Мн., 2007. — 648с. ISBN 978-985-11-0384-9