Смаргонскі раён: розьніца паміж вэрсіямі
д артаграфія |
д стыль |
||
Радок 50: | Радок 50: | ||
}} |
}} |
||
'''Смарго́нскі раё́н''' |
'''Смарго́нскі раё́н''' — адміністрацыйная адзінка на паўночным усходзе [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай вобласьці]] [[Беларусь|Беларусі]]. Плошча раёну складае 1,5 тыс. км². Насельніцтва — 57,5 тыс. чалавек ([[2006]]). Адміністрацыйны цэнтар — [[места]] [[Смаргонь]]. |
||
==Геаграфічнае становішча== |
== Геаграфічнае становішча == |
||
Смаргонскі раён мяжуе з [[Ашмянскі раён|Ашмянскім]] і [[Астравецкі раён|Астравецкім]] раёнамі Гарадзенскай вобласьці, [[Валожынскі раён|Валожынскім]], [[Вялейскі раён|Вялейскім]] і [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскім]] раёнамі [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. |
Смаргонскі раён мяжуе з [[Ашмянскі раён|Ашмянскім]] і [[Астравецкі раён|Астравецкім]] раёнамі Гарадзенскай вобласьці, [[Валожынскі раён|Валожынскім]], [[Вялейскі раён|Вялейскім]] і [[Маладэчанскі раён|Маладэчанскім]] раёнамі [[Менская вобласьць|Менскай вобласьці]]. |
||
Раён выцягнуць з поўначы на поўдзень на 67 км і з захаду на ўсход на 35 км. Найбольшая працягласьць тэрыторыі раёну |
Раён выцягнуць з поўначы на поўдзень на 67 км і з захаду на ўсход на 35 км. Найбольшая працягласьць тэрыторыі раёну — з паўднёвага захаду на паўночны ўсход – 68 км. |
||
==Рэльеф і карысныя выкапні== |
== Рэльеф і карысныя выкапні == |
||
Значная частка раёну занятая [[Нарачанска-Вялейская нізіна|Нарачанска-Вялейскай нізінай]], на поўдні — частка [[Ашмянскае ўзвышша|Ашмянскага ўзвышша]]. Пераважаюць вышыні |
Значная частка раёну занятая [[Нарачанска-Вялейская нізіна|Нарачанска-Вялейскай нізінай]], на поўдні — частка [[Ашмянскае ўзвышша|Ашмянскага ўзвышша]]. Пераважаюць вышыні 140 — 200 м, максымальная — 320 м (гара [[Мілідаўская]]). |
||
Карысныя выкапні: торф, |
Карысныя выкапні: торф, пяскова-жвірысты матэрыял, пяскі, гліны і суглінкі для грубай керамікі, бузы. |
||
==Клімат і расьліннасьць== |
== Клімат і расьліннасьць == |
||
Клімат [[умерана кантынэнтальны]]. Сярэдняя тэмпэратура студзеня -6,3 °С, ліпеня 17 °С. Сярэднярочная колькасьць ападкаў складае 645 мм. Працягласьць [[Вэгетацыйны пэрыяд|вэгетацыйнага пэрыяду]] 189 дзён. |
Клімат [[умерана кантынэнтальны]]. Сярэдняя тэмпэратура студзеня -6,3 °С, ліпеня 17 °С. [[рок (год)|Сярэднярочная]] колькасьць ападкаў складае 645 мм. Працягласьць [[Вэгетацыйны пэрыяд|вэгетацыйнага пэрыяду]] 189 дзён. |
||
Лясы (38% тэрыторыі раёну) пераважна хваёвыя, яловыя, бярозавыя. На тэрыторыі раёну знаходзіцца частка нацыянальнага парку Нарачанскі, біялягічны заказьнік дзяржаўнага значэньня Дубатоўскае. |
Лясы (38% тэрыторыі раёну) пераважна [[хваёвыя лясы|хваёвыя]], [[яловыя лясы|яловыя]], [[бярозавыя лясы|бярозавыя]]. На тэрыторыі раёну знаходзіцца частка нацыянальнага парку [[Нарачанскі (Нацыянальны парк)|Нарачанскі]], біялягічны заказьнік дзяржаўнага значэньня [[Дубатоўскае]]. |
||
==Гідраграфія== |
== Гідраграфія == |
||
Усе рэкі і вадаёмы на тэрыторыі раёну належаць басэйну ракі [[Нёман]], а ў яго складзе |
Усе рэкі і вадаёмы на тэрыторыі раёну належаць басэйну ракі [[Нёман]], а ў яго складзе — да басэйну [[Балтыйскае мора|Балтыйскага мора]]. Найбуйнейшая рака — [[Вяльля]] з прытокамі [[Ашмянка]], [[Оксна]]. Найвялікшыя азёры ў раёне — [[Сьвірскае]] і [[Вішнеўскае]]. Балоты займаюць 3,8% тэрыторыі. |
||
==Насельніцтва== |
== Насельніцтва == |
||
Насельніцтва раёну складае 57,5 тысячаў чалавек |
Насельніцтва раёну складае 57,5 тысячаў чалавек |
||
У Смаргонскім раёне зарэгістраваная і дзейнічак 21 рэлігійная абшчына 5-ці канфэсіяў: |
У Смаргонскім раёне зарэгістраваная і дзейнічак 21 рэлігійная абшчына 5-ці канфэсіяў: |
||
*9 – рымска-каталіцкіх |
*9 – рымска-каталіцкіх; |
||
*9 – праваслаўных |
*9 – праваслаўных; |
||
*1 – Сьведак Еговы |
*1 – Сьведак Еговы; |
||
*1 – Хрысьціянаў Веры Эвангельскай |
*1 – Хрысьціянаў Веры Эвангельскай; |
||
*1 – Эвангельскіх хрысьціянаў-баптыстаў. |
*1 – Эвангельскіх хрысьціянаў-баптыстаў. |
||
==Гаспадарчая дзейнасьць== |
== Гаспадарчая дзейнасьць == |
||
⚫ | |||
⚫ | |||
Прадпрыемствы: будаўнічых матэрыялаў, харчовай, дрэваапрацоўчай і мэталаапрацоўчай прамысловасьці. Цэнтар промыслаў знаходзіцца ў в. [[Крэва]]. |
Прадпрыемствы: будаўнічых матэрыялаў, харчовай, дрэваапрацоўчай і мэталаапрацоўчай прамысловасьці. Цэнтар промыслаў знаходзіцца ў в. [[Крэва]]. |
||
Па тэрыторыі раёну праходзіць чыгуначная лінія і аўтадарога [[Менск]] - [[Вільня]], места Смаргонь зьвязанае аўтадарогамі са [[Сьвір]]ру, [[Вялейка]]й, [[Маладэчна]], Ашмянамі. |
Па тэрыторыі раёну праходзіць чыгуначная лінія і аўтадарога [[Менск]] - [[Вільня]], места Смаргонь зьвязанае аўтадарогамі са [[Сьвір]]ру, [[Вялейка]]й, [[Маладэчна]], [[Ашмяны|Ашмянамі]]. |
||
==Выбітныя асобы== |
== Выбітныя асобы == |
||
*[[Алесь Салагуб]] — беларускі паэт, літаратуразнавец, публіцыст |
*[[Алесь Салагуб]] ([[1906]] — [[1934]]) — беларускі паэт, літаратуразнавец, публіцыст |
||
==Інфармацыя для турыстаў== |
== Інфармацыя для турыстаў == |
||
Музэй-сядзіба [[Францішак Багушэвіч|Францішка Багушэвіча]] «Кушляны», літаратурны музэй-сядзіба [[Міхал Клеафас Агінскі|Міхала Клеафаса Агінскага]] ў в. [[Залесьсе]]. |
Музэй-сядзіба [[Францішак Багушэвіч|Францішка Багушэвіча]] «Кушляны», літаратурны музэй-сядзіба [[Міхал Клеафас Агінскі|Міхала Клеафаса Агінскага]] ў в. [[Залесьсе]]. |
||
Захаваліся помнікі архітэктуры: руіны вялікалітоўскага замка ў в. [[Крэва]], касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і сядзіба ў в. [[Жодзішкі]], капліца ў в. [[Алянец]], касьцёл сьвятога Тадэвуша ў в. [[Вішнеў]], касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы ў в. [[Войстам]], царква ў в. [[Выгаляненты]], касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы ў д. [[Данюшава]], палацава-паркавы |
Захаваліся помнікі архітэктуры: руіны вялікалітоўскага замка ў в. [[Крэва]], касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і сядзіба ў в. [[Жодзішкі]], капліца ў в. [[Алянец]], касьцёл сьвятога Тадэвуша ў в. [[Вішнеў]], касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы ў в. [[Войстам]], царква ў в. [[Выгаляненты]], касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы ў д. [[Данюшава]], палацава-паркавы ансамбаль у в. [[Залесьсе]], царква Ўсіх Смуткуючых у в. [[Кеўлы]], сьвіран і сядзіба Ф.Багушэвіча ў в. [[Кушляны]], Сьвята-Пакроўская царква ў в. [[Міхневічы]], касьцёл Маці Божай у в. [[Нястанішкі]], Сьвята-Петра-Паўлаўская царква у в. [[Сьвятляны]], касьцёл Маці Божай Ружанцовай у в. [[Солы]]. |
||
== Літаратура == |
|||
* Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г.П. Пашков [и др.] ; под общ. ред. И.И. Пирожника. — Мн., 2007. — 648с. ISBN 978-985-11-0384-9 |
|||
== Вонкавыя спасылкі == |
== Вонкавыя спасылкі == |
Вэрсія ад 04:49, 14 студзеня 2009
Смаргонскі раён | |
Сьцяг | |
Агульныя зьвесткі | |
---|---|
Краіна | Беларусь |
Статус | раён Беларусі |
Уваходзіць у | Гарадзенская вобласьць |
Адміністрацыйны цэнтар | Смаргонь |
Дата ўтварэньня | 15 студзеня 1940 |
Кіраўнік | Генадзь Харужык[d][1] |
Насельніцтва (2006) | 57,5 тыс. |
Шчыльнасьць | 38,33 чал./км² |
Плошча | 1,5 тыс. км² |
Вышыня па-над узр. м. · сярэдняя вышыня | 149 м[2] |
Месцазнаходжаньне Смаргонскага раёну | |
Мэдыя-зьвесткі | |
Часавы пас | UTC +2 |
Тэлефонны код | +375-15-92 |
Паштовыя індэксы | 231 0хх |
Афіцыйны сайт | |
Дадатковыя мультымэдыйныя матэрыялы |
Смарго́нскі раё́н — адміністрацыйная адзінка на паўночным усходзе Гарадзенскай вобласьці Беларусі. Плошча раёну складае 1,5 тыс. км². Насельніцтва — 57,5 тыс. чалавек (2006). Адміністрацыйны цэнтар — места Смаргонь.
Геаграфічнае становішча
Смаргонскі раён мяжуе з Ашмянскім і Астравецкім раёнамі Гарадзенскай вобласьці, Валожынскім, Вялейскім і Маладэчанскім раёнамі Менскай вобласьці.
Раён выцягнуць з поўначы на поўдзень на 67 км і з захаду на ўсход на 35 км. Найбольшая працягласьць тэрыторыі раёну — з паўднёвага захаду на паўночны ўсход – 68 км.
Рэльеф і карысныя выкапні
Значная частка раёну занятая Нарачанска-Вялейскай нізінай, на поўдні — частка Ашмянскага ўзвышша. Пераважаюць вышыні 140 — 200 м, максымальная — 320 м (гара Мілідаўская).
Карысныя выкапні: торф, пяскова-жвірысты матэрыял, пяскі, гліны і суглінкі для грубай керамікі, бузы.
Клімат і расьліннасьць
Клімат умерана кантынэнтальны. Сярэдняя тэмпэратура студзеня -6,3 °С, ліпеня 17 °С. Сярэднярочная колькасьць ападкаў складае 645 мм. Працягласьць вэгетацыйнага пэрыяду 189 дзён.
Лясы (38% тэрыторыі раёну) пераважна хваёвыя, яловыя, бярозавыя. На тэрыторыі раёну знаходзіцца частка нацыянальнага парку Нарачанскі, біялягічны заказьнік дзяржаўнага значэньня Дубатоўскае.
Гідраграфія
Усе рэкі і вадаёмы на тэрыторыі раёну належаць басэйну ракі Нёман, а ў яго складзе — да басэйну Балтыйскага мора. Найбуйнейшая рака — Вяльля з прытокамі Ашмянка, Оксна. Найвялікшыя азёры ў раёне — Сьвірскае і Вішнеўскае. Балоты займаюць 3,8% тэрыторыі.
Насельніцтва
Насельніцтва раёну складае 57,5 тысячаў чалавек
У Смаргонскім раёне зарэгістраваная і дзейнічак 21 рэлігійная абшчына 5-ці канфэсіяў:
- 9 – рымска-каталіцкіх;
- 9 – праваслаўных;
- 1 – Сьведак Еговы;
- 1 – Хрысьціянаў Веры Эвангельскай;
- 1 – Эвангельскіх хрысьціянаў-баптыстаў.
Гаспадарчая дзейнасьць
Пад сельгасугодзьдзі занятыя 49,3 % тэрыторыі. Асноўныя галіны сельскай гаспадаркі — мясомалочная жывёлагадоўля, вырошчваюць збожжавыя і кармавыя культуры, бульбу, лён.
Прадпрыемствы: будаўнічых матэрыялаў, харчовай, дрэваапрацоўчай і мэталаапрацоўчай прамысловасьці. Цэнтар промыслаў знаходзіцца ў в. Крэва.
Па тэрыторыі раёну праходзіць чыгуначная лінія і аўтадарога Менск - Вільня, места Смаргонь зьвязанае аўтадарогамі са Сьвірру, Вялейкай, Маладэчна, Ашмянамі.
Выбітныя асобы
- Алесь Салагуб (1906 — 1934) — беларускі паэт, літаратуразнавец, публіцыст
Інфармацыя для турыстаў
Музэй-сядзіба Францішка Багушэвіча «Кушляны», літаратурны музэй-сядзіба Міхала Клеафаса Агінскага ў в. Залесьсе.
Захаваліся помнікі архітэктуры: руіны вялікалітоўскага замка ў в. Крэва, касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы і сядзіба ў в. Жодзішкі, капліца ў в. Алянец, касьцёл сьвятога Тадэвуша ў в. Вішнеў, касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы ў в. Войстам, царква ў в. Выгаляненты, касьцёл Найсьвяцейшай Тройцы ў д. Данюшава, палацава-паркавы ансамбаль у в. Залесьсе, царква Ўсіх Смуткуючых у в. Кеўлы, сьвіран і сядзіба Ф.Багушэвіча ў в. Кушляны, Сьвята-Пакроўская царква ў в. Міхневічы, касьцёл Маці Божай у в. Нястанішкі, Сьвята-Петра-Паўлаўская царква у в. Сьвятляны, касьцёл Маці Божай Ружанцовай у в. Солы.
Літаратура
- Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г.П. Пашков [и др.] ; под общ. ред. И.И. Пирожника. — Мн., 2007. — 648с. ISBN 978-985-11-0384-9
Вонкавыя спасылкі
- ^ http://smorgon.grodno-region.by/ru/rayispolkom-ru/
- ^ GeoNames (анг.) — 2005.