Зорная сыстэма: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д робат дадаў: ko:항성계
д робат дадаў: he:מערכת מרובת כוכבים
Радок 51: Радок 51:
[[en:Star system]]
[[en:Star system]]
[[es:Sistema Estelar]]
[[es:Sistema Estelar]]
[[he:מערכת מרובת כוכבים]]
[[is:Sólkerfi]]
[[is:Sólkerfi]]
[[it:Sistema stellare]]
[[it:Sistema stellare]]

Вэрсія ад 01:40, 14 чэрвеня 2008

Сірыўс A і Сірыўс B, фота атрымана тэлескопам «Хабл»

Зорная сыстэма — гэта сыстэма, якая складаецца з зоркі або групы зорак, і, магчыма, плянэтных сыстэм з меньшых цел (такіх як плянэты або астэроіды), аб'яднаных гравітацыяй. У прыватнасьці, Сонечная сыстэма — гэта зорная сыстэма, якая складаецца з Сонца й іншых цел (як Зямля), якія круцяцца вакол яго.

Падвойныя зорныя сыстэмы

Зорныя сыстэмы з двух зорак завуцца падвойнымі зоркамі, або падвойнымі зорнымі сыстэмамі. Пры адсутнасьці прыліўных эфектаў, абурэньняў ад іншых сіл і перадачы масы ад адной зоркі да іншай, такая сыстэма ўстойлівая, і абедзьве зоркі будуць неабмежавана доўга рухацца па эліптычнай арбіце вакол цэнтра мас сыстэмы. Глядзіце: Задача двух цел.

Сыстэмы з больш чым двума зоркамі

Сыстэмы з больш чым двума зоркамі таксама магчымыя: напрыклад, зорная навала і галяктыка — віды зорных сыстэм. З-за вялікага памеру гэтых сыстэм, іх дынаміка значна складаней, чым у падвойнай зоркі. Аднак, таксама магчыма існаваньне зорных сыстэм з невялікім (але больш двух) колькасьцю зорак і простай арбітальнай дынамікай. Гэтыя сыстэмы завуцца кратнымі зорнымі сыстэмамі, або фізычна кратнымі зоркамі.

Тэрміналогія

Кратная зорная сыстэма, якая складаецца з трох зорак, завецца патройнай.

Дынамічная тэорыя

Тэарэтычна мадэляваньне кратнай зорнай сыстэмы складаней, чым падвойнай, бо разгляданая дынамічная сыстэма (Задача N цел) можа выяўляць хаатычнае паводзіны. Шматлікія канфігурацыі невялікіх груп зорак апыняюцца нестабільнымі, і, у выніку, адна з зорак набліжаецца да іншай досыць блізка і разганяецца настолькі, што пакідае сыстэму.[1] Гэтай нестабільнасьці можна пазбегнуць, калі гэтая такая сыстэма, якія Эванс[2] зваў іерархічнымі. У іерархічнай сыстэме зоркі могуць быць падзеленыя на дзьве групы, кожная з якіх круціцца па вялікай арбіце вакол цэнтра мас сыстэмы. Кожная з гэтых груп павінна таксама быць іерархічнай. Гэта азначае, што яны таксама могуць быць падзеленыя на меньшыя падгрупы, якія самі зьяўляюцца іерархічнымі, і г. д.

Патройныя зорныя сыстэмы

Патройныя зорныя сыстэмы — найболей распаўсюджаны тып кратных сыстэм. Напрыклад, у выданьні 1999 года каталога фізычна кратных зорак Токавініна[3] 551 з 728 сыстэм апісаныя як патройныя. У адпаведнасьць з іерархічным прынцыпам, патройныя зорныя сыстэмы звычайна складаюцца з пары блізка размешчаных зорак з больш выдаленым спадарожнікам.

Больш высокія кратнасьці

Вядома шмат сыстэм з больш чым трыма зоркамі. ν Скарпіёна складаецца з прынамсі сямі зорак.

Прыклады

Некаторыя зорныя сыстэмы:

Вонкавыя спасылкі

  1. ^ Multiple Stellar Systems: Types and Stability, Peter J. T. Leonard, in Encyclopedia of Astronomy and Astrophysics, P. Murdin, ed., анлайн-версіі: Institute of Physics, арыгінальнае выданьне, апублікаванае Nature Publishing Group, 2001.
  2. ^ Stars of Higher Multiplicity, David S. Evans, Quarterly Journal of the Royal Astronomical Society 9 (1968), 388—400.
  3. ^ MSC—a catalogue of physical multiple stars, A. A. Tokovinin, Astronomy and Astrophysics Supplement Series 124 (1997), 75—84; анлайн-версіі: VizieR і Multiple Star Catalog.