Ірак: розьніца паміж вэрсіямі
д робат дадаў: szl:Irak |
д робат дадаў: jv:Irak |
||
Радок 166: | Радок 166: | ||
[[iu:ᐃᕉᒃ/irak]] |
[[iu:ᐃᕉᒃ/irak]] |
||
[[ja:イラク]] |
[[ja:イラク]] |
||
[[jv:Irak]] |
|||
[[ka:ერაყი]] |
[[ka:ერაყი]] |
||
[[kk:Ирақ]] |
[[kk:Ирақ]] |
Вэрсія ад 02:21, 3 чэрвеня 2008
Ірак جمهورية العراق | |||||
| |||||
Нацыянальны дэвіз: الله أكبر | |||||
Афіцыйная мова | арабская, курдская | ||||
Сталіца | Багдад | ||||
Найбуйнейшы горад | Багдад | ||||
Форма кіраваньня | дэмакратыя Джалал Талабані Науры аль-Малікі | ||||
Плошча • агульная • адсотак вады |
58-е месца ў сьвеце 438 317 км² 1,1% | ||||
Насельніцтва • агульнае (2006) • шчыльнасьць |
40-е месца ў сьвеце 26 783 383 66/км² | ||||
СУП • агульны (2006) • на душу насельніцтва |
40 месца ў сьвеце 89,8 млрд.$ 2 900 $ | ||||
Валюта | Ірацкі дынар (IQD) | ||||
Часавы пас • улетку |
AST (UTC+3) +3 | ||||
Незалежнасьць ад Вялікабрытаніі |
3 кастрычніка 1932 | ||||
Аўтамабільны знак | IRQ | ||||
Дамэн верхняга ўзроўню | .iq | ||||
Тэлефонны код | +964 | ||||
Ірак, Рэспубліка Ірак (па-арабску: العراق, Al-Irak; Рэспубліка Ірак, الجمهورية العراقية, Al-Dżumhurijjat ul-Irakijja) – арабская краіна на Блізкім Усходзе, мяжуе з Турцыяй, Іранам, Кувэйтам, Саудаўскай Арабіяй, Ярданіяй і Сырыяй. Мае выхад да Пэрсыдзкай затокі. Сталіцай і самым вялікім горадам краіны зьяўляецца Багдад.
Мае вялікія радовішчы нафты і прыроднага газу, зьяўляецца ўдзельнікам ОПЭК.
У выніку вайсковай агрэсіі Злучаных Штатаў у сакавіку 2003 года Ірак страціў дзяржаўны сувэрэнітэт, эканоміка зруйнавана. Былы прэзыдэнт Садам Хусэйн быў зьвергнуты і пакараны на шыбеніцы. Нестабільная сытуацыя са штодзённымі тэрарыстычнымі актамі застаецца і да нашых дзён.
Гісторыя
Палітыка
Адміністрацыйны падзел
Ірак падзелены на 18 правінцый (мухафазаў):
- Анбар (Ар Рамадзі)
- Арбіл (Арбіл)
- Басра (Басра)
- Бабілён (Аль Хіла)
- Багдад (Багдад)
- Васыт (Аль Кут)
- Дахук (Дахук)
- Дж’ала (Бакуба)
- Дхі Кар (Ан Насырыя)
- Кадысія (Ад Дывахія)
- Карбала (Карбала)
- Майсан (Аль Амара)
- Мусана (Ас Самава)
- Наджаф (Наджаф)
- Нынава (Масул)
- Салах ад Дзін (Тыкрыт)
- Сулейманія (Ас Сулейманія)
- Тамім (Кіркук)
З якіх тры паўночна-усходнія правінцыі: Сулейманія, Дахук і Арбіл утвараюць Курдзкую аўтаномію.
Геаграфія
Тэрыторыя краіны дзеліцца на чатыры галоўныя геаграфічна-кліматычныя зоны. Цэнтральная і паўднёвая частка краіны знаходзіцца ў Мэсапатамскай нізіне. Гэта самая засвоеная і заселеная частка Іраку. На паўднёвым захадзе знаходзіцца паўпустэльня і ўзвышша Аль-Джазіра. На захадзе і паўднёвым захадзе так сама пустэльны ўзвышаны абшар, які злучаны з Сырыйскай пустэльняй, а на паўднёвым усходзе з пустэльняй Ан-Нафуд. Паўночная і паўночна-усходняя частка Іраку складае горскую правінцыю Курдыстан, з самай высокай гарой краіны Буз-догх (3 674 м).
Тэрыторыя краіны перасякаюць дзьве вялікія ракі: Ефрат і Тыгр, якія перад упадзеньнем ў Пэрсыдзкую затоку злучаюцца ў раку Шат аль-Араб. На абодвух рэках здараюцца значныя павадкі (звычайна з сакавіка да траўня), калі сток вады павялічваецца ў 40 разоў.
У пустэльнях сустракаюцца невялікія вадаёмы. На поўдні існуюць мелкія азёры, і невялікія балоты. Да 90-х г.г. у месцы злучэньня Эфрата і Тыгра існавала 20 тыс км² азёраў, балот якія у выніку асушэньня зьніклі на 95%.
Эканоміка
Самым вялікім натуральным багацьцем Іраку зьяўляецца нафта і прыродны газ. У канцы 80-х г.г ХХ стагоддзя, на ўзроўню здабычы нафты Ірак займаў другое месца сярод блізкаўсходніх краінаў. Грошы, якія краіна атрымлівала ад продажу нафты ішлі на развіцьцё іншых галінаў эканомікі.
Акрамя нафты і газу, Ірак мае вялікія радовішчы серы, фасфатаў і каляровых мэталаў.
У сельскай гаспадарцы працуе каля 13% насельніцтва, прыносячы так сама каля 13% нацыянальнага прадукту краіны. Але з-за таго, што краіна ня можа забясьпечыць сябе прадуктамі харчаваньня, сельскагаспадарчая прадукцыя – гэта асноўны экспартны тавар для Іраку.
Асноўныя сельскагаспарадарчыя культуры Іраку гэта: фінікі, бавоўна, рыс, пшаніца, проса. У навакольлі вялікіх гарадоў разьвіваецца вырошчваньне гародніны. Ірак, разам з Эгіптам належыць на асноўных сусьветным вытворцаў фінікаў. Самыя вялікія плантацыі фінікавых пальмаў знаходзяцца ў далінах Тыгра і Ефрату.
Дэмаграфія
У ліпені 2006 агульная колькасьць насельніцтва Іраку дасягнула 26 783 383 чалавекі.
74% іракцаў – арабы; курды складаюць 22 - 24 %%, асырыйцы, ірацкія туркмэны і іншыя – 5%. Ад 25 000 да 60 000 Маршскіх арабаў жывуць у паўднёвым Іраку.
Арабская і курдзкая мовы зьяўляюцца дзяржаўнымі. Асырыйская і туркмэнская мовы – маюць афіцыйны статут у месцах кампактнага пражываньня асырыйцаў і іракскіх туркмэнаў. Ангельская мова самая распаўсюджаная з эўрапейскіх моў.
Рэлігія
Рэлігійны склад насельніцтва краіны наступны:
- мусульмане – 97%;
- хрысьціяне і іншыя – 3%.
Мусульманская абшчына дзеліцца наступным чынам:
Культура
Спорт
Вонкавыя спасылкі
Ірак — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў