Георгі (Каніскі): розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дапаўненьне, стыль, выява
→‎Памяць: стыль
Радок 73: Радок 73:


== Памяць ==
== Памяць ==
У сьнежні 1992 году ў Магілёве ў гонар Георгія Каніскага на [[Архірэйскі палац (Магілёў)|архіяпіскапскім доме]], дзе ён жыў, адкрылі мэмарыяльную дошку. У жніўні 1993 году пастановай [[Сынод Беларускай праваслаўнай царквы|Сыноду Беларускай праваслаўнай царквы]] на блаславеньне [[Патрыярх Маскоўскі і ўсяе Русі|патрыярха маскоўскага]] [[Аляксій II|Аляксія II]] кананізаваны.
У сьнежні 1992 году ў Магілёве ў гонар Георгія Каніскага на [[Архірэйскі палац (Магілёў)|архіяпіскапскім доме]], дзе ён жыў, адкрылі мэмарыяльную дошку. У жніўні 1993 году пастановай [[Сынод Беларускай праваслаўнай царквы|Сыноду]] [[Беларуская праваслаўная царква|Беларускага экзархату]] [[Расейская праваслаўная царква|Маскоўскага патрыярхату]] на блаславеньне [[Патрыярх Маскоўскі і ўсяе Русі|патрыярха маскоўскага]] [[Аляксій II|Аляксія II]] кананізаваны.


== Крыніцы ==
== Крыніцы ==

Вэрсія ад 21:20, 13 красавіка 2021

Георгі Каніскі
Партрэт
Магілёўскі япіскап
20 жніўня 1755 — 2 лютага 1795

АдукацыяКіева-Магілянская акадэмія (1743)
Дзейнасьцьправаслаўны сьвятар, eparch, Orthodox theologian, філёзаф
Нарадзіўся9 кастрычніка 1717
места Нежын, Чарнігаўскі полк, Гетманшчына
Памёр2 лютага 1795
Магілёў, Расейская імпэрыя
ПахаваныМагілёў
Кананізаваны6 жніўня 1993
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Георгі Каніскі (9 (20) кастрычніка 1717, Нежын, цяпер Чарнігаўская вобласьць, Украіна — 2 (13) лютага 1795) — праваслаўны царкоўны і грамадзкі дзяяч Расейскай імпэрыі і Рэчы Паспалітай, пісьменьнік. Япіскап Урадавага сыноду Расейскай імпэрыі.

Біяграфія

Нарадзіўся ў шляхецкай сям’і. У 1743 годзе скончыў Кіева-Магілянскую акадэмію (1743). Прыняў манаскі пострыг у Кіева-Пячэрскай лаўры. У 1745—1755 гадох быў выкладчыкам, прафэсарам, рэктарам Кіева-Магілянскай акадэміі. Вучань і пасьлядоўнік прафэсараў С. Кулябякі, Ф. Пракаповіча, С. Тадароўскага. У 1755 годзе атрымаў пасьвячэньне на япіскапа магілёўскага (беларускага).

Архірэйскі палац у Магілёве, узьведзены на заказ архіяпіскапа

У 1757 годзе адкрыў у Магілёве пры архірэйскім доме друкарню і перавыдаў скарочаны тэкст «Катэхізысу» Ф. Пракаповіча ў сваім перакладзе на «рускі дыялект». У 1757 годзе стварыў пры Спаскім манастыры школьныя клясы і заснаваў духоўную сэмінарыю. Сабраў шмат дакумэнтаў з гісторыі праваслаўнай царквы. У 1765 годзе на аўдыенцыі караля і вялікага князя Станіслава Аўгуста выступіў з прамовай у абарону правоў праваслаўных і іншых дысыдэнтаў, якую пераклалі на эўрапейскія мовы як узор абароны верацярплівасьці.

Зьвяртаўся па дапамогу праваслаўным у Рэчы Паспалітай, што не прынялі Берасьцейскай уніі, да маскоўскіх гаспадыняў Лізаветы і Кацярыны II. Тройчы (1759, 1760, 1768) на яго жыцьцё рыхтаваліся замахі. Ратуючыся ад замаху, у 1768 годзе выехаў у Расею (Смаленск), дзе заставаўся Магілёўскім япіскапам у выгнаньні.

Вярнуўся па першым падзеле Рэчы Паспалітай у 1772 годзе. У 1793 годзе абіраўся ў Ўрадавы сынод Расейскай імпэрыі. Яго намаганьнямі ўтварылася праваслаўная Менская япархія.

Творчасьць

Аўтар «Мэмарыялу аб крыўдах праваслаўным», «Правоў і вольнасьці жыхароў грэцкага веравызнаньня», «Збору павучальных словаў», «Запісак аб тым, што ў Расеі да канца 16 ст. не было ніякай уніі з Рымскай царквой», духоўнага дзёньніку «Думкі», адказу на «Пісьмо Вальтэра да настаўнікаў царквы і багасловаў», драмы «Ўваскрэсеньне мёртвых» і інш. Сабраў г.зв. «Архіў Каніскага», аснову якога склалі дакумэнты з архіву Калегіі замежных справаў Расеі.

Прапагандаваў ідэю аб'яднаньня беларускага народа з расейскім і ўкраінскім[1].

Драму «Ўваскрэсеньне мёртвых» на беларускую мову пераклаў Анатоль Брусевіч[2].

Галерэя

Памяць

У сьнежні 1992 году ў Магілёве ў гонар Георгія Каніскага на архіяпіскапскім доме, дзе ён жыў, адкрылі мэмарыяльную дошку. У жніўні 1993 году пастановай Сыноду Беларускага экзархату Маскоўскага патрыярхату на блаславеньне патрыярха маскоўскага Аляксія II кананізаваны.

Крыніцы

  1. ^ Лыч Л. Русіфікацыя: царская, савецкая, прэзідэнцкая. — Львоў, 2010. С. 4.
  2. ^ Георгій Каніскі. Уваскрэсенне мёртвых // Тэрмапілы. № 13, 2009. С. 239—257.

Літаратура

Вонкавыя спасылкі