Летапісец вялікіх князёў літоўскіх: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
W (гутаркі | унёсак)
Радок 1: Радок 1:
{{Літаратурны твор|Мова арыгіналу=[[старабеларуская мова]]|Жанр=[[летапіс]]|Назва=Летапісец вялікіх князёў літоўскіх|Напісаны=1420-я гады|Публікацыя=1823 год}}
{{Літаратурны твор
| Мова арыгіналу = [[старабеларуская мова]]
| Жанр = [[летапіс]]
| Назва = Летапісец вялікіх князёў літоўскіх
| Напісаны = 1420-я гады
| Публікацыя = 1823 год
}}
'''Летапі́сец вялі́кіх князёў літо́ўскіх''' — найстарэйшы вядомы летапісны твор зь ліку [[Беларуска-літоўскія летапісы|беларуска-літоўскіх летапісаў]]. У [[Летувіская гістарыяграфія|летувіскай гістарыяграфіі]] азначаецца таксама як «1-я рэдакцыя [[Літоўская хроніка|Літоўскае хронікі]]». Апісвае палітычную гісторыю [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княстава Літоўскага]] за кругабег ад сьмерці [[Гедзімін|Гедыміна]] (1341) да канца XIV стагодзьдзя. «Летапісец» напісаны [[Старабеларуская мова|па-старабеларуску]] невядомым аўтарам напрыканцы 1420-х гадоў у [[Смаленск|Смаленску]]. Упершыню апублікаваны ў 1823 годзе [[Ігнацы Даніловіч|Ігнацыем Даніловічам]] у ''«[[Dziennik Wilenski]]»''.

'''Летапісец вялікіх князёў літоўскіх''' — найстарэйшы вядомы летапісны твор зь ліку [[Беларуска-літоўскія летапісы|беларуска-літоўкіх летапісаў]]. У [[Летувіская гістарыяграфія|летувіскай гістарыяграфіі]] азначаецца таксама як «1-я рэдакцыя [[Літоўская хроніка|Літоўскае хронікі]]». Апісвае палітычную гісторыю [[Вялікае Княства Літоўскае|Вялікага Княстава Літоўскага]] за кругабег ад сьмерці [[Гедзімін|Гедыміна]] (1341) да канца XIV стагодзьдзя. «Летапісец» напісаны [[Старабеларуская мова|па-старабеларуску]] невядомым аўтарам напрыканцы 1420-х гадоў у [[Смаленск|Смаленску]]. Упершыню апублікаваны ў 1823 годзе [[Ігнацы Даніловіч|Ігнацыем Даніловічам]] у ''«[[Dziennik Wilenski]]»''.


== Апісаньне ==
== Апісаньне ==
Радок 16: Радок 21:
* {{Кніга|загаловак=Гістарыяграфія гісторыі Беларусі: вучэб. дапаможнік; Установа Адукацыі «Гродзенскі Дзярж. Ун-т імя Я.Купалы»|аўтар=Белазаровіч В. А.|месца=[[Горадня|Гродна]]|выдавецтва=[[ГрДУ]]|год=2006|старонак=345|старонкі=50—51|isbn=985-417-858-7}};
* {{Кніга|загаловак=Гістарыяграфія гісторыі Беларусі: вучэб. дапаможнік; Установа Адукацыі «Гродзенскі Дзярж. Ун-т імя Я.Купалы»|аўтар=Белазаровіч В. А.|месца=[[Горадня|Гродна]]|выдавецтва=[[ГрДУ]]|год=2006|старонак=345|старонкі=50—51|isbn=985-417-858-7}};
* ''Чамярыцкі В.'' Віленскі летапіс // {{Літаратура/ЭВКЛ|2}}, С. 190—191.
* ''Чамярыцкі В.'' Віленскі летапіс // {{Літаратура/ЭВКЛ|2}}, С. 190—191.

{{Беларускія летапісы}}
{{Беларускія летапісы}}

[[Катэгорыя:Беларуска-літоўскія летапісы]]
[[Катэгорыя:Беларуска-літоўскія летапісы]]
[[Катэгорыя:Старабеларуская літаратура]]
[[Катэгорыя:Рукапісы XIV стагодзьдзя]]
[[Катэгорыя:Рукапісы XIV стагодзьдзя]]
[[Катэгорыя:1420-я гады ў Эўропе]]
[[Катэгорыя:1420-я гады ў Эўропе]]

Вэрсія ад 00:23, 30 студзеня 2021

Летапісец вялікіх князёў літоўскіх
Жанр: летапіс
Мова арыгіналу: старабеларуская мова
Год напісаньня: 1420-я гады
Публікацыя: 1823 год

Летапі́сец вялі́кіх князёў літо́ўскіх — найстарэйшы вядомы летапісны твор зь ліку беларуска-літоўскіх летапісаў. У летувіскай гістарыяграфіі азначаецца таксама як «1-я рэдакцыя Літоўскае хронікі». Апісвае палітычную гісторыю Вялікага Княстава Літоўскага за кругабег ад сьмерці Гедыміна (1341) да канца XIV стагодзьдзя. «Летапісец» напісаны па-старабеларуску невядомым аўтарам напрыканцы 1420-х гадоў у Смаленску. Упершыню апублікаваны ў 1823 годзе Ігнацыем Даніловічам у «Dziennik Wilenski».

Апісаньне

У творы ў форме суцэльнага апавяданьня прадстаўленая змова Альгерда й Кейстута супраць Яўнута, грамадзянскія войны між Вітаўта й Ягайлы й між Сьвідрыгайлы і Жыгімонта. Гэтая частка напісана ў 1390-я гады з мэтай гістарычнага абгрунтаваньня правоў Вітаўта на вялікае княжаньне ў Вільні.

Другая частка, больш фрагмэнтарная, характарызуецца царкоўна-рэлігійнымі поглядамі на падзеі й складаецца з кароткіх апавяданьняў пра палітычнае жыцьцё Вялікага Княства Літоўскага апошняй чвэрці XIV стагодзьдзя. Поўная рэдакцыя ўключае яшчэ «Аповесьць пра Падольле», дзе распавядаецца пра бітву на Сініх Водах і пра паход Вітаўта ў гэтыя месцы.

Летапіс захаваўся ў розных сьпісах (Віленскім, Супрасьльскім, Слуцкім, Красінскага, Рачынскага й інш.), летапісных зводах і гістарычных кампіляцыях. У XV стагодзьдзі паслужыла асновай часткі Беларуска-літоўскай летапісе 1446 і часткова выкарыстаная польскім гісторыкам Янам Длугаша ў «Гісторыі Польшчы». У XVI стагодзьдзі «Летапісец» увайшоў у склад другога й трэцяга летапісных збораў, празь якія перайшоў у «Хроніку польскую, літоўскую, жамойцкую і ўсяе Русі» Мацея Стрыйкоўскага. «Летапісец» быў вядомы таксама ў Паўночна-Усходняй Русі, дзе ня раз перапісваўся і перапрацоўваўся (сьпісы Дуброўскага, Пагодзіна й інш.).

Летапіс быў перакладзены ў польскую, нямецкую, летувіскую, лацінскую й расейскую мовы.

Літаратура