Матрыярхат: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
W (гутаркі | унёсак)
+Пачатак
Меткі: Рэдагаваньне з мабільнай прылады Праўка праз мабільную вэрсію сайту
 
Temra (гутаркі | унёсак)
Няма апісаньня зьменаў
Меткі: Рэдагаваньне з мабільнай прылады Праўка праз мабільную вэрсію сайту
 
Радок 2: Радок 2:
'''Матрыярхат''' ({{мова-la|mater|скарочана}} + {{мова-el|ἀρχή|скарочана}} — маці + улада) — [[Першабытнае грамадзтва|першабытнаабшчынны лад]], якому ўласьцівае паноўнае становішча жанчыны (маці) ў грамадзтве.
'''Матрыярхат''' ({{мова-la|mater|скарочана}} + {{мова-el|ἀρχή|скарочана}} — маці + улада) — [[Першабытнае грамадзтва|першабытнаабшчынны лад]], якому ўласьцівае паноўнае становішча жанчыны (маці) ў грамадзтве.


У некаторых [[Племя|плямёнаў]] папярэднічаў [[патрыярхат]]у ва ўмовах [[род]]авага ладу. Сям’я складалася са сваякоў па жаночай (мацярынскай) лініі і вяла супольную гаспадарку. Зь іх складаўся мацярынскі род, на чале якога стаяла старэйшая [[жонка]] старэйшай у родзе сям’і. [[Шлюб]]ы ўнутры роду забараняліся, таму род быў зьвязаны шлюбнымі зносінамі зь іншым родам (дваістая экзагамія). З часам дваісты падзел зьмяніўся брацкім падзелам племя на 2 паловы, кожная зь якіх складалася зь некалькіх брацкіх родаў (брацтваў), якія парадкавалі шлюбныя зносіны. Першапачаткова [[муж]] (жаніх) і жонка (нявеста) жылі кожны ў сваім родзе (несумеснае пасяленьне), захоўваўся групавы шлюб. Пазьней жаніх стаў пераходзіць у род нявесты і склаўся парны шлюб<ref name="а">{{Кніга|аўтар=|частка=[http://knihi.com/server/preview/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.10.djvu/206_866x9999.jpeg Матрыярхат]|загаловак=[[Беларуская энцыкляпэдыя]] ў 18 тамах|арыгінал=|спасылка=|адказны=гал.рэд. [[Генадзь Пашкоў]]|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі|год=2000|том=[http://files.knihi.com/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.10.djvu 10]|старонкі=206|старонак=544|сэрыя=|isbn=985-11-0169-9|наклад=10 000}}</ref>.
У некаторых [[Племя|плямёнаў]], матрыярхат папярэднічаў [[патрыярхат]]у ва ўмовах [[род]]авага ладу. Сям’я складалася са сваякоў па жаночай (мацярынскай) лініі і вяла супольную гаспадарку. Зь іх складаўся мацярынскі род, на чале якога стаяла старэйшая [[жонка]] старэйшай у родзе сям’і. [[Шлюб]]ы ўнутры роду забараняліся, таму род быў зьвязаны шлюбнымі зносінамі зь іншым родам (дваістая экзагамія). З часам дваісты падзел зьмяніўся брацкім падзелам племя на 2 паловы, кожная зь якіх складалася зь некалькіх брацкіх родаў (брацтваў), якія парадкавалі шлюбныя зносіны. Першапачаткова [[муж]] (жаніх) і жонка (нявеста) жылі кожны ў сваім родзе (несумеснае пасяленьне), захоўваўся групавы шлюб. Пазьней жаніх стаў пераходзіць у род нявесты і склаўся парны шлюб<ref name="а">{{Кніга|аўтар=|частка=[http://knihi.com/server/preview/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.10.djvu/206_866x9999.jpeg Матрыярхат]|загаловак=[[Беларуская энцыкляпэдыя]] ў 18 тамах|арыгінал=|спасылка=|адказны=гал.рэд. [[Генадзь Пашкоў]]|выданьне=|месца=Менск|выдавецтва=Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі|год=2000|том=[http://files.knihi.com/Knihi/Slounik/Bielaruskaja_encyklapedyja.djvu.zip/Bielaruskaja_encyklapedyja.10.djvu 10]|старонкі=206|старонак=544|сэрыя=|isbn=985-11-0169-9|наклад=10 000}}</ref>.


== Крыніцы ==
== Крыніцы ==

Цяперашняя вэрсія на 13:00, 12 лістапада 2020

Базавыя формы кіраваньня
Крыніца ўлады
Імітацыйная · Лібэральная · Прадстаўнічая · Прамая
Анакратыя · Герантакратыя · Клептакратыя · Крытархія · Мэрытакратыя · Ноакратыя · Партыкратыя · Плутакратыя · Тэхнакратыя · Тэакратыя
Аўтарытарызм (Карпаратыўны · Дататалітарны · Посткаляніяльны) · Дэспатызм · Дыктатура · Ваенная дыктатура · Таталітарызм · Тыранія · Ваенна-бюракратычны рэжым · Расавая квазідэмакратыя · Султаніцкі рэжым · Інфармацыйная
Анархізм · Вольная асацыяцыя · Безьдзяржаўнае грамадзтва
Форма дзяржаўнага ладу
Унітарная дзяржава · Фэдэрацыя · Канфэдэрацыя · Садружнасьць · Пратэктарат · Асацыяваная дзяржава · Дамініён · Кондамініюм · Імпэрыя · Гегемон · Джамахірыя
Формы дзяржаўнага кіраваньня
Абсалютная · Ангельскі абсалютызм · Саслоўна-прадстаўнічая · Канстытуцыйная · Дуалістычная · Парлямэнцкая · Фэадалізм · З рэспубліканскімі элемэнтамі
Парлямэнцкая · Прэзыдэнцкая · Зьмяшаная · Супэрпрэзыдэнцкая · Савецкая · Дырэкторыя · Тэакратычныя
Іншае
Гібрыдны рэжым · Тэакратыя · Тэхнакратыя · Матрыярхат · Патрыярхат · Дэвалюцыя
рэд · пр · разм

Матрыярхат (лац. mater + грэц. ἀρχή — маці + улада) — першабытнаабшчынны лад, якому ўласьцівае паноўнае становішча жанчыны (маці) ў грамадзтве.

У некаторых плямёнаў, матрыярхат папярэднічаў патрыярхату ва ўмовах родавага ладу. Сям’я складалася са сваякоў па жаночай (мацярынскай) лініі і вяла супольную гаспадарку. Зь іх складаўся мацярынскі род, на чале якога стаяла старэйшая жонка старэйшай у родзе сям’і. Шлюбы ўнутры роду забараняліся, таму род быў зьвязаны шлюбнымі зносінамі зь іншым родам (дваістая экзагамія). З часам дваісты падзел зьмяніўся брацкім падзелам племя на 2 паловы, кожная зь якіх складалася зь некалькіх брацкіх родаў (брацтваў), якія парадкавалі шлюбныя зносіны. Першапачаткова муж (жаніх) і жонка (нявеста) жылі кожны ў сваім родзе (несумеснае пасяленьне), захоўваўся групавы шлюб. Пазьней жаніх стаў пераходзіць у род нявесты і склаўся парны шлюб[1].

Крыніцы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]

  1. ^ Матрыярхат // Беларуская энцыкляпэдыя ў 18 тамах / гал.рэд. Генадзь Пашкоў. — Менск: Беларуская энцыкляпэдыя імя Петруся Броўкі, 2000. — Т. 10. — С. 206. — 544 с. — 10 000 ас. — ISBN 985-11-0169-9