Нарвэжцы: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Вэрсія ад 10:43, 3 чэрвеня 2020

Нарвэ́жцы, часам сустракаецца нарвэ́гі^[1]^[2] — народ у Паўночнай Эўропе, асноўнае насельніцтва Нарвэгіі. Агульная колькасьць — больш за 5 мільёнаў чалавек, у тым ліку ў Нарвэгіі — каля 4,3 мільёнаў, яшчэ больш за 500 тыс. чалавек у ЗША, больш за 150 тыс. у Канадзе, па некалькі дзясяткаў тысячаў ва ўсіх скандынаўскіх краінах-суседзях Нарвэгіі.

Мова і рэлігія

У нарвэскай мове, што належыць да скандынаўскай падгрупы германскай групы індаэўрапейскай моўнай сям’і, значны дыялектны падзел. Існуюць дзьве літаратурныя нормы.

Веравызнаньне нарвэжцаў пераважна лютэранскае, ёсьць прадстаўнікі іншых плыней пратэстантызму і католікі.

Гісторыя

Лічыцца, што нарвэжцы — патомкі германскіх плямёнаў жывёлаводаў і земляробаў, што пасяліліся ў Скандынавіі ў канцы 3-га тысячагодзьдзя да н. э. Даўнейшыя ўзоры нарвэскай пісьменнасьці — рунічныя надпісы (не пазьней за VIII ст.).

Тэрмін «нарвэжац», менавіта нордман («паўночны чалавек») упершыню фіксуецца ў стараангельскіх крыніцах IX стагодзьдзя.

Стварэньне ў X—XI стагодзьдзях раньнефэадальнай дзяржавы і хрысьціянізацыя (з канца X ст.) спрыялі фармаваньню нарвэскага народа.

У часы вікінгаў (IX—XI ст.) нарвэскія перасяленцы заснавалі калёніі на астравах Паўночнай Атлянтыкі і Ісьляндыі, дзе зьмяшаліся зь іншымі этнасамі, ствараючы новыя этнасы — ісьляндцы і фарэрцы.

У канцы XIV ст. нарвэжцы трапляюць пад уладу Даніі і адбываюцца працэсы данізацыі, якія яшчэ ўзмацніліся пасьля Рэфармацыі 1536 году.

У 1814 годзе заключаная швэдзка-нарвэская унія. Зь яе разарваньнем у 1905 годзе Нарвэгія здабывае незалежнасьць.

Сёньня Нарвэгія — адна з найбольш разьвітых дзяржаваў сьвету. Разам з нарвэжцамі ў Нарвэгіі цяпер жыве і працуе шмат эмігрантаў зь іншых краінаў сьвету.

Нарвэжцы

Сярод выдатных нарвэжцаў былі:

клясык нарвэскай літаратуры Б’ёрнстэрнэ Б’ёрнсан
матэматык Нільс Гэнрык Абэль
кампазытар Эдвард Грыг
дасьледнікі Руаль Амундсэн, Фрыцьёф Нансэн і Тур Хэердал
пісьменьнік, клясык нарвэскай літаратуры Кнут Гамсун
паэт і драматург Гэнрык Ібсэн
мастак Эдвард Мунк
шмат спартоўцаў, у прыватнасьці зімовых відаў спорту, і зорак шоў-бізнэсу.

Вонкавыя спасылкі

Нарвэжцы — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

[1] На Радыё Свабода

[2] На польскім радыё

[1]

[2]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
-'''Нарвэ́жцы''', часам сустракаецца '''нарвэ́гі'''<ref>[https://www.svaboda.org/a/29114784.html/ На Радыё Свабода]</ref><ref>[https://www2.polskieradio.pl/eo/dokument.aspx?iid=73398 На польскім радыё]</ref> — народ у [[Паўночная Эўропа|Паўночнай Эўропе]], асноўнае насельніцтва [[Нарвэгія|Нарвэгіі]]. Агульная колькасьць — больш за 5 мільёнаў чалавек, у тым ліку ў Нарвэгіі — каля 4,3 мільёнаў, яшчэ больш за 500 тыс. чалавек у [[ЗША]], больш за 150 тыс. у [[Канада|Канадзе]], па некалькі дзясяткаў тысяч ва ўсіх скандынаўскіх краінах-суседзях Нарвэгіі.
+'''Нарвэ́жцы''', часам сустракаецца '''нарвэ́гі'''<ref>[https://www.svaboda.org/a/29114784.html/ На Радыё Свабода]</ref><ref>[https://www2.polskieradio.pl/eo/dokument.aspx?iid=73398 На польскім радыё]</ref> — народ у [[Паўночная Эўропа|Паўночнай Эўропе]], асноўнае насельніцтва [[Нарвэгія|Нарвэгіі]]. Агульная колькасьць — больш за 5 мільёнаў чалавек, у тым ліку ў Нарвэгіі — каля 4,3 мільёнаў, яшчэ больш за 500 тыс. чалавек у [[ЗША]], больш за 150 тыс. у [[Канада|Канадзе]], па некалькі дзясяткаў тысячаў ва ўсіх скандынаўскіх краінах-суседзях Нарвэгіі.
 == Мова і рэлігія ==
@@ Радок 15: / Радок 15: @@
 У часы [[вікінгі|вікінгаў]] (IX—XI ст.) нарвэскія перасяленцы заснавалі калёніі на астравах Паўночнай [[Атлянтычны акіян|Атлянтыкі]] і [[Ісьляндыя|Ісьляндыі]], дзе зьмяшаліся зь іншымі этнасамі, ствараючы новыя [[этнас]]ы — [[ісьляндцы]] і [[фарэрцы]].
-У канцы XIV ст. нарвежцы трапляюць пад уладу [[Данія|Даніі]] і адбываюцца працэсы данізацыі, якія яшчэ ўзмацніліся пасьля [[Рэфармацыя|Рэфармацыі]] 1536 году.
+У канцы XIV ст. нарвэжцы трапляюць пад уладу [[Данія|Даніі]] і адбываюцца працэсы данізацыі, якія яшчэ ўзмацніліся пасьля [[Рэфармацыя|Рэфармацыі]] 1536 году.
 У 1814 годзе заключаная [[Швэцыя|швэдзка]]-нарвэская унія. Зь яе разарваньнем у 1905 годзе Нарвэгія здабывае незалежнасьць.
-Сёньня Нарвэгія — адна з найбольш разьвітых дзяржаваў сьвету. Разам з нарвэжцамі ў Нарвэгіі цяпер жыве і працуе шмат [[эміграцыя|эмігрантаў]] зь іншых краін сьвету.
+Сёньня Нарвэгія — адна з найбольш разьвітых дзяржаваў сьвету. Разам з нарвэжцамі ў Нарвэгіі цяпер жыве і працуе шмат [[эміграцыя|эмігрантаў]] зь іншых краінаў сьвету.
 == Нарвэжцы ==
@@ Радок 30: / Радок 30: @@
 * паэт і драматург [[Гэнрык Ібсэн]]
 * мастак [[Эдвард Мунк]]
-* шмат спартсмэнаў, у прыватнасьці зімовых відаў спорту, і зорак шоў-бізнэсу.
+* шмат спартоўцаў, у прыватнасьці зімовых відаў спорту, і зорак шоў-бізнэсу.
 == Вонкавыя спасылкі ==