Нарвэжцы: розьніца паміж вэрсіямі
дНяма апісаньня зьменаў |
Knedlik-Pod (гутаркі | унёсак) |
||
Радок 1: | Радок 1: | ||
'''Нарвэ́жцы''', часам сустракаецца '''нарвэ́гі'''<ref>[https://www.svaboda.org/a/29114784.html/ На Радыё Свабода]</ref><ref>[https://www2.polskieradio.pl/eo/dokument.aspx?iid=73398 На польскім радыё]</ref> — народ у [[Паўночная Эўропа|Паўночнай Эўропе]], асноўнае насельніцтва [[Нарвэгія|Нарвэгіі]]. Агульная колькасьць — больш за 5 мільёнаў чалавек, у тым ліку ў Нарвэгіі — каля 4,3 мільёнаў, яшчэ больш за 500 тыс. чалавек у [[ЗША]], больш за 150 тыс. у [[Канада|Канадзе]], па некалькі дзясяткаў |
'''Нарвэ́жцы''', часам сустракаецца '''нарвэ́гі'''<ref>[https://www.svaboda.org/a/29114784.html/ На Радыё Свабода]</ref><ref>[https://www2.polskieradio.pl/eo/dokument.aspx?iid=73398 На польскім радыё]</ref> — народ у [[Паўночная Эўропа|Паўночнай Эўропе]], асноўнае насельніцтва [[Нарвэгія|Нарвэгіі]]. Агульная колькасьць — больш за 5 мільёнаў чалавек, у тым ліку ў Нарвэгіі — каля 4,3 мільёнаў, яшчэ больш за 500 тыс. чалавек у [[ЗША]], больш за 150 тыс. у [[Канада|Канадзе]], па некалькі дзясяткаў тысячаў ва ўсіх скандынаўскіх краінах-суседзях Нарвэгіі. |
||
== Мова і рэлігія == |
== Мова і рэлігія == |
||
Радок 15: | Радок 15: | ||
У часы [[вікінгі|вікінгаў]] (IX—XI ст.) нарвэскія перасяленцы заснавалі калёніі на астравах Паўночнай [[Атлянтычны акіян|Атлянтыкі]] і [[Ісьляндыя|Ісьляндыі]], дзе зьмяшаліся зь іншымі этнасамі, ствараючы новыя [[этнас]]ы — [[ісьляндцы]] і [[фарэрцы]]. |
У часы [[вікінгі|вікінгаў]] (IX—XI ст.) нарвэскія перасяленцы заснавалі калёніі на астравах Паўночнай [[Атлянтычны акіян|Атлянтыкі]] і [[Ісьляндыя|Ісьляндыі]], дзе зьмяшаліся зь іншымі этнасамі, ствараючы новыя [[этнас]]ы — [[ісьляндцы]] і [[фарэрцы]]. |
||
У канцы XIV ст. |
У канцы XIV ст. нарвэжцы трапляюць пад уладу [[Данія|Даніі]] і адбываюцца працэсы данізацыі, якія яшчэ ўзмацніліся пасьля [[Рэфармацыя|Рэфармацыі]] 1536 году. |
||
У 1814 годзе заключаная [[Швэцыя|швэдзка]]-нарвэская унія. Зь яе разарваньнем у 1905 годзе Нарвэгія здабывае незалежнасьць. |
У 1814 годзе заключаная [[Швэцыя|швэдзка]]-нарвэская унія. Зь яе разарваньнем у 1905 годзе Нарвэгія здабывае незалежнасьць. |
||
Сёньня Нарвэгія — адна з найбольш разьвітых дзяржаваў сьвету. Разам з нарвэжцамі ў Нарвэгіі цяпер жыве і працуе шмат [[эміграцыя|эмігрантаў]] зь іншых |
Сёньня Нарвэгія — адна з найбольш разьвітых дзяржаваў сьвету. Разам з нарвэжцамі ў Нарвэгіі цяпер жыве і працуе шмат [[эміграцыя|эмігрантаў]] зь іншых краінаў сьвету. |
||
== Нарвэжцы == |
== Нарвэжцы == |
||
Радок 30: | Радок 30: | ||
* паэт і драматург [[Гэнрык Ібсэн]] |
* паэт і драматург [[Гэнрык Ібсэн]] |
||
* мастак [[Эдвард Мунк]] |
* мастак [[Эдвард Мунк]] |
||
* шмат |
* шмат спартоўцаў, у прыватнасьці зімовых відаў спорту, і зорак шоў-бізнэсу. |
||
== Вонкавыя спасылкі == |
== Вонкавыя спасылкі == |
Вэрсія ад 10:43, 3 чэрвеня 2020
Нарвэ́жцы, часам сустракаецца нарвэ́гі[1][2] — народ у Паўночнай Эўропе, асноўнае насельніцтва Нарвэгіі. Агульная колькасьць — больш за 5 мільёнаў чалавек, у тым ліку ў Нарвэгіі — каля 4,3 мільёнаў, яшчэ больш за 500 тыс. чалавек у ЗША, больш за 150 тыс. у Канадзе, па некалькі дзясяткаў тысячаў ва ўсіх скандынаўскіх краінах-суседзях Нарвэгіі.
Мова і рэлігія
У нарвэскай мове, што належыць да скандынаўскай падгрупы германскай групы індаэўрапейскай моўнай сям’і, значны дыялектны падзел. Існуюць дзьве літаратурныя нормы.
Веравызнаньне нарвэжцаў пераважна лютэранскае, ёсьць прадстаўнікі іншых плыней пратэстантызму і католікі.
Гісторыя
Лічыцца, што нарвэжцы — патомкі германскіх плямёнаў жывёлаводаў і земляробаў, што пасяліліся ў Скандынавіі ў канцы 3-га тысячагодзьдзя да н. э. Даўнейшыя ўзоры нарвэскай пісьменнасьці — рунічныя надпісы (не пазьней за VIII ст.).
Тэрмін «нарвэжац», менавіта нордман («паўночны чалавек») упершыню фіксуецца ў стараангельскіх крыніцах IX стагодзьдзя.
Стварэньне ў X—XI стагодзьдзях раньнефэадальнай дзяржавы і хрысьціянізацыя (з канца X ст.) спрыялі фармаваньню нарвэскага народа.
У часы вікінгаў (IX—XI ст.) нарвэскія перасяленцы заснавалі калёніі на астравах Паўночнай Атлянтыкі і Ісьляндыі, дзе зьмяшаліся зь іншымі этнасамі, ствараючы новыя этнасы — ісьляндцы і фарэрцы.
У канцы XIV ст. нарвэжцы трапляюць пад уладу Даніі і адбываюцца працэсы данізацыі, якія яшчэ ўзмацніліся пасьля Рэфармацыі 1536 году.
У 1814 годзе заключаная швэдзка-нарвэская унія. Зь яе разарваньнем у 1905 годзе Нарвэгія здабывае незалежнасьць.
Сёньня Нарвэгія — адна з найбольш разьвітых дзяржаваў сьвету. Разам з нарвэжцамі ў Нарвэгіі цяпер жыве і працуе шмат эмігрантаў зь іншых краінаў сьвету.
Нарвэжцы
Сярод выдатных нарвэжцаў былі:
- клясык нарвэскай літаратуры Б’ёрнстэрнэ Б’ёрнсан
- матэматык Нільс Гэнрык Абэль
- кампазытар Эдвард Грыг
- дасьледнікі Руаль Амундсэн, Фрыцьёф Нансэн і Тур Хэердал
- пісьменьнік, клясык нарвэскай літаратуры Кнут Гамсун
- паэт і драматург Гэнрык Ібсэн
- мастак Эдвард Мунк
- шмат спартоўцаў, у прыватнасьці зімовых відаў спорту, і зорак шоў-бізнэсу.
Вонкавыя спасылкі
Нарвэжцы — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў