Дукшты: розьніца паміж вэрсіямі

	Дукшты
	лет. Dūkštas
	; Касьцёл Сьв. Станіслава Косткі
Герб Дукштаў
Краіна:	Летува
Павет:	Уцянскі
Раён:	Ігналінскі
Насельніцтва:	932 чал. (2009)
Часавы пас:	UTC+2
летні час:	UTC+3
Паштовы індэкс:	LT-30042
Геаграфічныя каардынаты:	55°31′0″ пн. ш. 26°19′0″ у. д. / 55.51667° пн. ш. 26.31667° у. д.Каардынаты: 55°31′0″ пн. ш. 26°19′0″ у. д. / 55.51667° пн. ш. 26.31667° у. д.
	Дукшты на мапе Летувы Дукшты
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

← Папярэдняя зьмена Наступная зьмена →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Вэрсія ад 21:54, 18 траўня 2020

Дукшты (па-летувіску: Dūkštas) — места ў Летуве, каля возера Дукшты. Цэнтар староства Ігналінскага раёну Уцянскага павету. Насельніцтва на 2020 год — 737 чалавек. Знаходзяцца за 27 км ад Ігналіны; чыгуначная станцыя на лініі Вільня — Дзьвінск. Аўтамабільныя дарогі на Ігналіну, Вісагіню, Езяросы.

Дукшты — даўняе мястэчка гістарычнай Браслаўшчыны, на беларускай этнічнай тэрыторыі.

Гісторыя

Вялікае Княства Літоўскае

Упершыню Дукшты ўпамінаюцца ў XV стагодзьдзі як уладаньне Гедройцаў у Браслаўскім павеце Віленскага ваяводзтва. У 1573 годзе яны перайшлі да Рудамінаў-Дусяцкіх.

У 1601 годзе Ян Рудаміна-Дусяцкі фундаваў у Дукштах драўляны касьцёл.

Пад уладай Расейскай імпэрыі

У выніку трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай (1795 год) Дукшты апынуліся ў складзе Расейскай імпэрыі, у Віленскім павеце. У 1813 годзе яны перайшлі да Бяганскіх і Даўгілаў. У 1835 годзе тут жыў Ян Рустэм, пахаваны на мясцовых могілках.

У 1862 годзе адкрылася станцыя Дукшты на чыгунцы Пецярбург — Варшава. У 1901 годзе маёнтак перайшоў да Занаў.

Найноўшы час

25 сакавіка 1918 году згодна з Трэцяй Устаўной граматай Дукшты абвяшчаліся часткай Беларускай Народнай Рэспублікі. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яны ўвайшлі ў склад Беларускай ССР^[1]. У 1920 годзе Дукшты апынуліся ў складзе Сярэдняй Літвы, у 1922 годзе — у складзе міжваеннай Польскай Рэспублікі, дзе сталі цэнтрам гміны Сьвянцянскага павету Віленскага ваяводзтва.

З пачаткам Другой сусьветнай вайны ў верасьні 1939 году ўлады СССР перадалі Дукшты Летуве. 28 сьнежня 1956 году яны атрымалі статус места.

Мястэчка на старых здымках
Агульны выгляд, 1916 г.
Царква-мураўёўка, 1915 г.
Чыгуначная станцыя, 1916 г.
Капліца, 1915—1918 гг.

Насельніцтва

Дэмаграфія

XIX стагодзьдзе: 1866 год — 73 чал.^[2]
XX стагодзьдзе: 1914 год — 726 чал.; 1921 год — 1076 чал.; 1959 год — 1968 чал.; 1970 год — 1444 чал.; 1974 год — 1500 чал.; 1979 год — 1633 чал.; 1985 год — 1600 чал.; 1989 год — 1193 чал.
XXI стагодзьдзе: 2001 год — 1070 чал.; 2010 год — 923 чал.

Турыстычная інфармацыя

Славутасьці

Касьцёл Сьвятога Станіслава Косткі (1936)
Царква Сьвятой Тройцы (1871; Мураўёўкі)

Асобы

Тамаш Зан (1902—1989) — польскі вайсковы дзяяч
Юры Туронак (нар. 1929) — беларускі гісторык

Крыніцы

^ 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.
^ Wejssenhof J., Łopaciński A. Dukszty (2) // Słownik geograficzny... T. II. — Warszawa, 1881. S. 213.

Вонкавыя спасылкі

Дукшты — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

[at-1] 150 пытанняў і адказаў з гісторыі Беларусі / Уклад. Іван Саверчанка, Зьміцер Санько. — Вільня: Наша Будучыня, 2002. — 238 с. ISBN 9986-9229-6-1.

[2] Wejssenhof J., Łopaciński A. Dukszty (2) // Słownik geograficzny... T. II. — Warszawa, 1881. S. 213.

[1]

[2]

@@ Радок 47: / Радок 47: @@
 |Сайт                                =
 }}
-'''Дукшты''' ({{мова-lt|Dūkštas}}) — [[горад|места]] ў [[Летува|Летуве]], непадалёк ад возера [[Дукшты (возера)|Дукшты]]. Цэнтар [[Дукштанскае староства|староства]] [[Ігналінскі раён|Ігналінскага раёну]] [[Уцянскі павет|Уцянскага павету]]. Насельніцтва на 2009 год — 932 чал. Знаходзяцца за 27 км ад [[Ігналіна|Ігналіны]]; чыгуначная станцыя на лініі [[Вільня]] — [[Дзьвінск]]. Аўтамабільныя дарогі на [[Ігналіна|Ігналіну]], [[Вісагіня|Вісагіню]], [[Езяросы]].
+'''Дукшты''' ({{мова-lt|Dūkštas}}) — [[горад|места]] ў [[Летува|Летуве]], каля возера [[Дукшты (возера)|Дукшты]]. Цэнтар [[Дукштанскае староства|староства]] [[Ігналінскі раён|Ігналінскага раёну]] [[Уцянскі павет|Уцянскага павету]]. Насельніцтва на 2020 год — 737 чалавек. Знаходзяцца за 27 км ад [[Ігналіна|Ігналіны]]; чыгуначная станцыя на лініі [[Вільня]] — [[Дзьвінск]]. Аўтамабільныя дарогі на [[Ігналіна|Ігналіну]], [[Вісагіня|Вісагіню]], [[Езяросы]].
-Дукшты — даўняе [[мястэчка]] [[Браслаўскі павет|гістарычнай Браслаўшчыны]].
+Дукшты — даўняе [[мястэчка]] [[Браслаўскі павет|гістарычнай Браслаўшчыны]], на [[беларусы|беларускай]] [[Этнічная тэрыторыя|этнічнай тэрыторыі]].
 == Гісторыя ==
+=== Вялікае Княства Літоўскае ===
-Упершыню Дукшты згадваюца ў XVI стагодзьдзі як уладаньне [[Гедройцы|Гедройцаў]] у [[Браслаўскі павет|Браслаўскім павеце]] [[Віленскае ваяводзтва|Віленскага ваяводзтва]]. У 1573 годзе мясьціна перайшла да [[Рудаміны-Дусяцкія|Рудамінаў-Дусяцкіх]].
+Упершыню Дукшты ўпамінаюцца ў XV стагодзьдзі як уладаньне [[Гедройцы|Гедройцаў]] у [[Браслаўскі павет|Браслаўскім павеце]] [[Віленскае ваяводзтва|Віленскага ваяводзтва]]. У 1573 годзе яны перайшлі да [[Рудаміны-Дусяцкія|Рудамінаў-Дусяцкіх]].
+У 1601 годзе Ян Рудаміна-Дусяцкі фундаваў у Дукштах драўляны касьцёл.
-У 1647 годзе Дарота з Гедройцаў фундавала ў Дукштах каталіцкую капліцу. У 1772 годзе манахі-піяры збудавалі тут касьцёл, неўзабаве пераўтвораны на парафіяльны.
+=== Пад уладай Расейскай імпэрыі ===
-У выніку [[трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] (1795) Дукшты апынуліся ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], у [[Віленскі павет (Расейская імпэрыя)|Віленскім павеце]]. У 1813 годзе мясьціна перайшла да Бяганскіх і Даўгілаў. У 1835 годзе тут жыў [[Ян Рустэм]], пахаваны на мясцовых могілках. У 1862 годзе адкрылася станцыя Дукшты на чыгунцы [[Пецярбург]] — [[Варшава]]. У 1901 годзе маёнтак перайшоў да [[Заны|Занаў]].
+У выніку [[трэці падзел Рэчы Паспалітай|трэцяга падзелу Рэчы Паспалітай]] (1795 год) Дукшты апынуліся ў складзе [[Расейская імпэрыя|Расейскай імпэрыі]], у [[Віленскі павет (Расейская імпэрыя)|Віленскім павеце]]. У 1813 годзе яны перайшлі да Бяганскіх і Даўгілаў. У 1835 годзе тут жыў [[Ян Рустэм]], пахаваны на мясцовых могілках.
+У 1862 годзе адкрылася станцыя Дукшты на чыгунцы [[Пецярбург]] — [[Варшава]]. У 1901 годзе маёнтак перайшоў да [[Заны|Занаў]].
-Згодна з [[Рыская мірная дамова 1921 году|Рыскай мірнай дамовай]] (1921) Дукшты апынуліся ў складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]], дзе зрабіліся цэнтрам гміны Сьвянцянскага павету [[Віленскае ваяводзтва (1923—1939)|Віленскага ваяводзтва]].
+=== Найноўшы час ===
-У 1939 годзе Дукшты апынуліся ў складзе [[Летува|Летувы]], дзе 28 сьнежня 1956 году атрымалі статус места.
+сакавіка 1918 году згодна з [[Трэцяя Ўстаўная грамата|Трэцяй Устаўной граматай]] Дукшты абвяшчаліся часткай [[Беларуская Народная Рэспубліка|Беларускай Народнай Рэспублікі]]. 1 студзеня 1919 году ў адпаведнасьці з пастановай І зьезду КП(б) Беларусі яны ўвайшлі ў склад [[БССР|Беларускай ССР]]<ref name="at">{{Літаратура/150 пытаньняў і адказаў з гісторыі Беларусі}}</ref>. У 1920 годзе Дукшты апынуліся ў складзе [[Сярэдняя Літва|Сярэдняй Літвы]], у 1922 годзе — у складзе міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]], дзе сталі цэнтрам гміны Сьвянцянскага павету [[Віленскае ваяводзтва (1923—1939)|Віленскага ваяводзтва]].
+З пачаткам [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] ў верасьні 1939 году ўлады СССР перадалі Дукшты Летуве. 28 сьнежня 1956 году яны атрымалі статус места.
+<gallery caption="Мястэчка на старых здымках" widths="150px" heights="150px" class="center">
+Dukšty, Trajeckaja. Дукшты, Траецкая (1916).jpg|Агульны выгляд, 1916 г.
+Dukšty, Trajeckaja. Дукшты, Траецкая (1915).jpg|Царква-[[мураўёўкі|мураўёўка]], 1915 г.
+Dukšty, Čyhunačnaja. Дукшты, Чыгуначная (1916).jpg|Чыгуначная станцыя, 1916 г.
+Dukšty, Kaplica. Дукшты, Капліца (1915-18).jpg|Капліца, 1915—1918 гг.
+</gallery>
 == Насельніцтва ==
+=== Дэмаграфія ===
-* '''XIX стагодзьдзе''': 1866 год — 73 чал.<ref>Dukszty // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|2}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_II/213 213].</ref>
+* '''XIX стагодзьдзе''': 1866 год — 73 чал.<ref>Wejssenhof J., Łopaciński A. Dukszty (2) // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|2к}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_II/213 213].</ref>
 * '''XX стагодзьдзе''': 1914 год — 726 чал.; 1921 год — 1076 чал.; 1959 год — 1968 чал.; 1970 год — 1444 чал.; 1974 год — 1500 чал.; 1979 год — 1633 чал.; 1985 год — 1600 чал.; 1989 год — 1193 чал.
 * '''XXI стагодзьдзе''': 2001 год — 1070 чал.; 2010 год — 923 чал.
@@ Радок 72: / Радок 85: @@
 === Славутасьці ===
 * Касьцёл Сьвятога Станіслава Косткі (1936)
+* Царква Сьвятой Тройцы (1871; [[Мураўёўкі]])
-* Сядзіба Бяганскіх (1820)
-* Царква Прасьвятой Тройцы (1871)
 == Асобы ==
@@ Радок 81: / Радок 93: @@
 == Крыніцы ==
 {{Крыніцы}}
-== Літаратура ==
-* Dukszty // {{Літаратура/Геаграфічны слоўнік Каралеўства Польскага|2}} S. [http://dir.icm.edu.pl/pl/Slownik_geograficzny/Tom_II/213 213].
 == Вонкавыя спасылкі ==

п а р Гарады Летувы
Цэнтры паветаў	Аліта Вільня Клайпеда Коўна Мар’ямпаль Панявеж Таўрогі Уцяна Цельшы Шаўлі
Цэнтры раёнаў	Анікшты Араны Біржы Бірштаны Ваўкавішкі Вількамір Вісагіня Горжды Друскенікі Езяросы Ігналіна Казлова Руда Кальварыя Кашадары Кейданы Кельмы Крэтынга Купішкі Лазьдзея Мажэйкі Маляты Новыя Акмяны Нярынга Пагегі Пакрой Паланга Плунгяны Посваль Прэны Радзівілішкі Ракішкі Расены Рэтаў Салечнікі Сьвянцяны Трокі Шакі Шкуды Шылакарчма Шылэле Шырвінты Электрэны Юрбург Янава Янішкі
Астатнія гарады	Абэле Ажарэле Акмяны Белая Вака Вабольнікі Варні Векшнэ Вількі Вэнта Вяйсея Вярзбалаў Гарлява Гелгудышкі Грэгарава Доўгі Дукшты Дусяты Езна Еўе Жагоры Жыжмары Каварск Кібарты Куршаны Лінкаў Ляндварова Немянчын Новыя Сьвянцяны Падбродзьдзе Панядзелі Панямунь Прэкуле Рудзішкі Рэмігола Саланты Сімна Скаўдвілі Смольнікі Субоч Сяды Трашкуны Ужвэнты Уладыславаў Цытавяны Шадаў Эйрагола Эйшышкі Янішкеле