Бруге: розьніца паміж вэрсіямі
д дададзеная Катэгорыя:Бруге з дапамогай HotCat |
Knedlik-Pod (гутаркі | унёсак) |
||
Радок 74: | Радок 74: | ||
Гістарычны цэнтар (плошчай 430 га), як сярэднявечнае места, занесены ў [[сьпіс сусьветнае спадчыны]] [[ЮНЭСКО]]. У час свайго росквіту ў пэрыяд [[Сярэднявечча]] насельніцтва складала 200 000 жыхароў (цяпер — крыху болей за 117 тыс.). Дзякуючы сярэднявечнаму багацьцю сёньняшні Бруґе лічыцца адным з самых маляўнічых местаў [[Эўропа|Эўропы]]. |
Гістарычны цэнтар (плошчай 430 га), як сярэднявечнае места, занесены ў [[сьпіс сусьветнае спадчыны]] [[ЮНЭСКО]]. У час свайго росквіту ў пэрыяд [[Сярэднявечча]] насельніцтва складала 200 000 жыхароў (цяпер — крыху болей за 117 тыс.). Дзякуючы сярэднявечнаму багацьцю сёньняшні Бруґе лічыцца адным з самых маляўнічых местаў [[Эўропа|Эўропы]]. |
||
Бруге — важны эканамічны цэнтар краіны. У канцы |
Бруге — важны эканамічны цэнтар краіны. У канцы XX стагодзьдзя па-за межамі гістарычнага ядра быў пабудаваны сучасны марскі порт, дзякуючы чаму места вярнула сабе згубленую ролю гандлёвага марскога места. |
||
== Паходжаньне назвы == |
== Паходжаньне назвы == |
||
Найстарэйшая крыніца, у якой упершыню даецца назва места, датуецца |
Найстарэйшая крыніца, у якой упершыню даецца назва места, датуецца 875 рокам. Гэтая крыніца — старажытныя манэты, на якіх напісана ''Bruggia'' ды ''Bruccia''. Аднак дакладнае паходжаньне назвы места дагэтуль не зафіксаванае. Магчыма, гэта скажонае кельцкае імя для ракі Рае ({{мова-nl|Reie}}), якая цячэ празь места. Што тычыцца назвы самой ракі, то яна, імаверна, паходзіць ад кельцкага слова Роґія (Rogia), што значыць «Сьвятая вада». У працэсе эвалюцыі імя ракі з Rogia да Ryggia, зьмянялася і назва места — да Bryggia. |
||
Пазьней адбылося зьмяшэньне з старажытнанарвэскім словам ''bryggja'', што абазначае «памосткі» ды «прыстань». Старажытнанарвэскі ўплыў бярэцца да ўвагі дзякуючы інтэнсіўным гандлёвым сувязям з Скандынавіяй па [[Паўночнае мора|Паўночным моры]]. |
Пазьней адбылося зьмяшэньне з старажытнанарвэскім словам ''bryggja'', што абазначае «памосткі» ды «прыстань». Старажытнанарвэскі ўплыў бярэцца да ўвагі дзякуючы інтэнсіўным гандлёвым сувязям з Скандынавіяй па [[Паўночнае мора|Паўночным моры]]. |
||
Гіпотэза, якая зьвязвае назву места са словам «мост» ({{мова-nl|brug}}) лічыцца найменш імавернай. |
Гіпотэза, якая зьвязвае назву места са словам «мост» ({{мова-nl|brug}}) лічыцца найменш імавернай. Абґрунтаваньне непрыняцьця такога паходжаньня назвы падмацоўваецца эвалюцыяй самаго слова ''brug'', якое раней вымаўлялася як ''Brigge'' (для параўнаньня, анґельскае слова ''bridge'', старажытнаанґельскае — ''brycg'', фрызкае — ''brigge'' або ''bregge'', гальскае — ''briva''). |
||
=== Неафіцыйныя назвы места === |
=== Неафіцыйныя назвы места === |
||
[[Файл:Bruges_view_from_the_belfry.JPG|міні|справа|220пкс|Выгляд з вежы-званіцы (het Belfort)]] |
[[Файл:Bruges_view_from_the_belfry.JPG|міні|справа|220пкс|Выгляд з вежы-званіцы (het Belfort)]] |
||
Часта места называюць '''«Паўночнай Вэнэцыяй»''' з-за вялікай колькасьці каналаў і мастоў (каналы ў Бруґе атрымалі ўласнае імя — ''ра́ен'' («reien») ад назвы ракі, што цячэ празь места — Рае). |
Часта места называюць '''«Паўночнай Вэнэцыяй»''' з-за вялікай колькасьці каналаў і мастоў (каналы ў Бруґе атрымалі ўласнае імя — ''ра́ен'' («reien») ад назвы ракі, што цячэ празь места — Рае). |
||
Таксама жыхары Бруґе называюць сваё места — '''Брэйдэлстад''' («Breydelstad»). Гэтая назва пайшла ад імі леґендарнага героя з паданьняў |
Таксама жыхары Бруґе называюць сваё места — '''Брэйдэлстад''' («Breydelstad»). Гэтая назва пайшла ад імі леґендарнага героя з паданьняў XIV стагодзьдзя Яна Брэйдэля. |
||
Жартаўлівая мянушка жыхароў Бруґе — «'''Брускія вар’яты'''» («Brugse zotten»). Гэтая мянушка зьявілася дзякуючы наступнай леґендзе: жыхары места падчас свайго змаганьня за аўтаномію ў [[Сьвяшчэнная Рымская імпэрыя|Сьвяшчэннай Рымскай імпэрыі]], у |
Жартаўлівая мянушка жыхароў Бруґе — «'''Брускія вар’яты'''» («Brugse zotten»). Гэтая мянушка зьявілася дзякуючы наступнай леґендзе: жыхары места падчас свайго змаганьня за аўтаномію ў [[Сьвяшчэнная Рымская імпэрыя|Сьвяшчэннай Рымскай імпэрыі]], у 1488 року зьняволілі на чатыры месяцы Максыміляна I Аўстрыйскага. За гэта месту было забаронена праводзіць штогадовы кірмаш. Каб неяк задобрыць манарха, жыхары Бруґе для яго правялі вялікі фэст для вяртаньня дазволу на правядзеньне кірмашу, на спагнаньне падаткаў і …будаўніцтва вар’яцкага дому. Ягоны адказ быў такі: «Зачыніце ўсе порты Бруґе і атрымаеце вар’яцкі дом!» |
||
== Ґеаґрафія == |
== Ґеаґрафія == |
||
Радок 97: | Радок 97: | ||
=== Гісторыя да XVI стагодзьдзя === |
=== Гісторыя да XVI стагодзьдзя === |
||
[[Файл:Belfortbrugge.jpg|міні|220пкс|Вежа-званіца — сымбаль сярэднявечнага росквіту Бруґе]] |
[[Файл:Belfortbrugge.jpg|міні|220пкс|Вежа-званіца — сымбаль сярэднявечнага росквіту Бруґе]] |
||
Гісторыя Бруґе, якая падмацоўваецца дакладнымі зьвесткамі, адносіцца да |
Гісторыя Бруґе, якая падмацоўваецца дакладнымі зьвесткамі, адносіцца да III стагодзьдзя — пэрыяд [[Рымская Імпэрыя|Рымскае імпэрыі]], калі рымскія войскі для абароны тэрыторыі ад набегаў ґерманскіх плямёнаў пабудавалі шэраг умацаваньняў. Адное з такіх умацаваньняў было разьлічанае на абарону ад уварваньня з [[Паўночнае мора|Паўночнага мора]] і працягнулася на ўзьбярэжжы ля вусьця ракі Рае, дзе пазьней паўстала места. |
||
Марскі гандаль атрымаў у гэтым раёне значнае разьвіцьцё дзякуючы блізкасьці [[Ангельшчына|Анґельшчыны]] і зносінамі з [[Скандынавія |
Марскі гандаль атрымаў у гэтым раёне значнае разьвіцьцё дзякуючы блізкасьці [[Ангельшчына|Анґельшчыны]] і зносінамі з [[Скандынавія]]й. Аднак спачатку вялікія караблі маглі дасягаць Бруґе толькі падчас прыліву. Так было да XII стагодзьдзя, пакуль пасьля пасьлядоўнага напаўненьня вадой аднаго з рукавоў ракі, места ні атрымала прамога і дастаткова глыбокага выхаду да мора. |
||
У |
У XIII стагодзьдзя Бруґе становіцца важным міжнародным гандлёвым цэнтрам на шляхах з поўдня на поўнач [[Эўропа|Эўропы]]. Места набыло прывіляваную пазыцыю ў гандлі тканінамі з Анґельшчынай у параўнаньні з астатнімі флямандзкімі местамі. Важным чыньнікам было і тое, што Бруґе меў добрыя сувязі з унутранымі раёнамі Эўропы, якія праходзілі празь іншыя важныя месты — [[Гент|Ґент]], [[Мэхелен]], [[Брусэль]] ды [[Лёвэн]]. У непарыўнае сувязі зь міжнародным гандлем разьвіваліся і іншыя галіны эканомікі, ў тым ліку банкаўская сфэра. |
||
Пра багацьце места ў тыя часы сьведчаць пабудаваныя ў |
Пра багацьце места ў тыя часы сьведчаць пабудаваныя ў 1240 року палата суконшчыкаў ды вежа-званіца, а таксама адрамантаваны пасьля пажару ў 1280 року замак, як прыкмета палітычнае і эканамічнае самастойнасьці места. |
||
XIV стагодзьдзя па праве лічыцца «Залатым векам» Бруґе. Насельніцтва ў гэты пэрыяд дасягнула 46.000 жыхароў — столькі, колькі ў ім больш ніколі не жыло да пачатку XIX стагодзьдзя. |
|||
=== Заняпад XV—XVI стагодзьдзяў === |
=== Заняпад XV—XVI стагодзьдзяў === |
||
[[Файл:Marcus Gerards - volledige kaart - Belgium.jpg|значак|220пкс|Мапа Бруґе 1562 року]] |
[[Файл:Marcus Gerards - volledige kaart - Belgium.jpg|значак|220пкс|Мапа Бруґе 1562 року]] |
||
У |
У XV стагодзьдзя эканамічныя пазыцыі Бруґе паслабелі. Асноўнае прычынай да таго стала паступовае абмяленьне выхаду да мора, з-за чаго порт [[Антвэрпэн]]а стаў болей зручным для марскога гандлю. Неўзабаве з Бруґе ў Антвэрпэн пераехалі і [[Ганза|ганзейскія]] канторы ды факторыі. Акрамя таго, для заняпаду былі і палітычныя прычыны: пасьля нечаканай сьмерці ґрафіні Марыі Бурґундзкай у 1482 року ды паўстаньня ў Фляндрыі супраць Максыміляна I Аўстрыйскага, места страціла ласку. Бруґе вымушаны быў зруйнаваць свае муры і адмовіцца ад самастойнасьці. |
||
Падчас [[Васьмідзесяцігадовая вайна|Васьмідзесяцігадовае вайны]] Бруґе быў некалькі разоў полем бітваў. У |
Падчас [[Васьмідзесяцігадовая вайна|Васьмідзесяцігадовае вайны]] Бруґе быў некалькі разоў полем бітваў. У 1579 року места далучылася да Утрэхцкае уніі (вайскова-палітычны хаўрус аб’яднаных паўночных правінцыяў Нідэрляндаў супраць гішпанскага панаваньня). Аднак унія супраць [[Гішпанія|Гішпаніі]] ня хутка вярнула эканамічнае разьвіцьцё: выхад да мора застаўся на пэўны час за гішпанцамі. Гэта значна ўскладняла гандаль, аднак горад працягваў жыць. У 1510 року Брускі маґістрат заснаваў школу для хлапчукоў зь бедных сем’яў. Восем рокаў пасьля, ў 1518-м, была заснаваная школа для дзяўчынак. |
||
=== Брускія карункі і «паміраючае места» (пэрыяд XVII—XVIII стст.) === |
=== Брускія карункі і «паміраючае места» (пэрыяд XVII—XVIII стст.) === |
||
[[Файл:Isabella_Rubens.jpg|міні|Гішпанская каралева Ізабэла насіла вопратку, аздобленную брускімі карункамі]] |
[[Файл:Isabella_Rubens.jpg|міні|Гішпанская каралева Ізабэла насіла вопратку, аздобленную брускімі карункамі]] |
||
XVII стагодзьдзя ў гісторыі Бруґе непарыўна асацыюецца з вырабам карунак. Каклюшкі з звычайнага занятку жанчын перарасьлі спачатку ў [[рамяство]], а потым і ў цэлую мескую індустрыю. |
|||
З |
З 1612 року пачынаюцца адчыняцца школы для дзяўчынак, дзе сярод іншага іх вучылі і майстэрству вырабу карунак. Павялічэньне школаў для дзяйчынак у параўнаньні з колькасьцю школаў для хлапчукоў (125 супраць 15) даказвае, што выраб дадзенай прадукцыі быў запатрабаваным на рынку і паступова становіцца важнае крыніцай прыбытку Бруґе. У 1802 року прыкладна 6 тыс. жанчын займаліся вырабам карункаў (пры прыкладнай колькасьці жыхароў места ў 40 тыс. чалавек). |
||
[[Файл:Klossen_binche-_kantschool_brugge.JPG|міні|220пкс|Выраб карункаў па старой тэхналёґіі]] |
[[Файл:Klossen_binche-_kantschool_brugge.JPG|міні|220пкс|Выраб карункаў па старой тэхналёґіі]] |
||
Мескае кіраўніцтва прыймала спробы да вяртаньня былое славы Бруґе. Самае галоўнае было будаўніцтва новага каналу. Аднак відавочных зьменаў для эканомікі места гэта не прынесьла: як і раней Бруґе ня мог канкураваць з больш разьвітымі портамі Фляндрыі — Ґентам ды Антвэрпэнам. Бруґе — як звычайнае правінцыйнае места — засталося ў баку ад галоўных падзеяў |
Мескае кіраўніцтва прыймала спробы да вяртаньня былое славы Бруґе. Самае галоўнае было будаўніцтва новага каналу. Аднак відавочных зьменаў для эканомікі места гэта не прынесьла: як і раней Бруґе ня мог канкураваць з больш разьвітымі портамі Фляндрыі — Ґентам ды Антвэрпэнам. Бруґе — як звычайнае правінцыйнае места — засталося ў баку ад галоўных падзеяў XIX стагодзьдзя: [[Француская рэвалюцыя]], набыцьцё Бэльґіяй незалежнасьці, прамысловая рэвалюцыя і г. д. У 1850 року Бруґе лічыўся найбяднейшым местам Фляндрыі. |
||
Сучасьнікі, якія бывалі ў месьце, адзначалі ягоную згасаючую прыгажосьць. Так апісаў у сваіх падарожных нататках Бруґе францускі пісьменьнік [[Віктор Юго]]. Аднак самай трапнай ацэнкай жыцьця места стаў раман ''Жоржа Родэнбаха'' '''«Мёртвы Бруґе»''' ({{мова-fr|Bruges-la-Morte}}) у 1892 року. Ягоны твор меў вялікі посьпех у Эўропе, пазьней быў неаднаразова экранізаваны. |
Сучасьнікі, якія бывалі ў месьце, адзначалі ягоную згасаючую прыгажосьць. Так апісаў у сваіх падарожных нататках Бруґе францускі пісьменьнік [[Віктор Юго]]. Аднак самай трапнай ацэнкай жыцьця места стаў раман ''Жоржа Родэнбаха'' '''«Мёртвы Бруґе»''' ({{мова-fr|Bruges-la-Morte}}) у 1892 року. Ягоны твор меў вялікі посьпех у Эўропе, пазьней быў неаднаразова экранізаваны. |
||
Радок 127: | Радок 127: | ||
=== XX стагодзьдзе === |
=== XX стагодзьдзе === |
||
У |
У 1895 року быў рэалізаваны плян бэльґійскага ўраду па будаўніцтву новага порту — Зээбруґе ({{мова-nl|Zeebrugge}}), які б зьвязваўся з унутраным портам Бруґе. Мэта праекту — павялічыць эканамічную прывабнасьць порту месту, аднак з-за недахопу шляхоў зносінаў зь іншымі рэґіёнамі краінамі, а таксама з-за неразьвітай прамысловасьці ўнутры места, нельга было чакаць хуткага посьпеху. |
||
[[Файл:Elly Maersk.jpg|зьлева|значак|300px|Адзін з найвялікшых караблёў у сьвеце ў порце Бруґе]] |
[[Файл:Elly Maersk.jpg|зьлева|значак|300px|Адзін з найвялікшых караблёў у сьвеце ў порце Бруґе]] |
||
Акрамя таго, паступоваму разьвіцьцю порту перашкодзіла [[Першая сусьветная вайна]], падчас якой нямецкія войскі захапілі Бруґе. Места было вызваленае брытанцамі толькі праз 4 рокі — |
Акрамя таго, паступоваму разьвіцьцю порту перашкодзіла [[Першая сусьветная вайна]], падчас якой нямецкія войскі захапілі Бруґе. Места было вызваленае брытанцамі толькі праз 4 рокі — у 1918. Паваенны порт пачаў працаваць праз два рокі — у 1920-м. |
||
Падчас [[Другая сусьветная вайна|Другое сусьветнае вайны]] порт Бруґе быў зноўку захоплены і на працягу чатырох рокаў знаходзіўся пад акупацыяй. Выкарыстаньне порту аднавілася толькі ў |
Падчас [[Другая сусьветная вайна|Другое сусьветнае вайны]] порт Бруґе быў зноўку захоплены і на працягу чатырох рокаў знаходзіўся пад акупацыяй. Выкарыстаньне порту аднавілася толькі ў 1951 року, і з гэтага часу пачынаецца няспынны рост ягонае значнасьці. Ужо з 1960-га року порт здольны прыймаць найвялікшыя кантэйнерныя караблі і танкеры. З 1970 па 1985 была праведзеная наступная рэканструкцыя порту: пабудаваныя дзьве новыя марскія дамбы, што дазволіла вынесьці гавані глыбей у мора, таксама пабудаваныя два вялікія докі. |
||
== Панарамы == |
== Панарамы == |
Цяперашняя вэрсія на 01:19, 2 кастрычніка 2019
Бруге | |||||
| |||||
Горад з: | 1128 | ||||
Краіна: | Бэльгія | ||||
Мэр: | Патрык Мунарт (нід. Patrick Moenaert) | ||||
Плошча: | 138 км² | ||||
Насельніцтва (2006) | |||||
колькасьць: | 117 224 чал. | ||||
шчыльнасьць: | 849,45 чал./км² | ||||
Часавы пас: | UTC+1 | ||||
Тэлефонны код: | 050 | ||||
Паштовыя індэксы: | 8000, 8200, 8310, 8380 | ||||
Геаграфічныя каардынаты: | 51°12′32″ пн. ш. 3°13′27″ у. д. / 51.20889° пн. ш. 3.22417° у. д.Каардынаты: 51°12′32″ пн. ш. 3°13′27″ у. д. / 51.20889° пн. ш. 3.22417° у. д. | ||||
Бруге | |||||
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы | |||||
http://www.brugge.be/ |
Бруге (па-нідэрляндзку: Brugge; па-француску: Bruges) — места ў Фляндрыі, у Бэльгіі. Сталіца правінцыі Заходняя Фляндрыя.
Гістарычны цэнтар (плошчай 430 га), як сярэднявечнае места, занесены ў сьпіс сусьветнае спадчыны ЮНЭСКО. У час свайго росквіту ў пэрыяд Сярэднявечча насельніцтва складала 200 000 жыхароў (цяпер — крыху болей за 117 тыс.). Дзякуючы сярэднявечнаму багацьцю сёньняшні Бруґе лічыцца адным з самых маляўнічых местаў Эўропы.
Бруге — важны эканамічны цэнтар краіны. У канцы XX стагодзьдзя па-за межамі гістарычнага ядра быў пабудаваны сучасны марскі порт, дзякуючы чаму места вярнула сабе згубленую ролю гандлёвага марскога места.
Паходжаньне назвы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Найстарэйшая крыніца, у якой упершыню даецца назва места, датуецца 875 рокам. Гэтая крыніца — старажытныя манэты, на якіх напісана Bruggia ды Bruccia. Аднак дакладнае паходжаньне назвы места дагэтуль не зафіксаванае. Магчыма, гэта скажонае кельцкае імя для ракі Рае (па-нідэрляндзку: Reie), якая цячэ празь места. Што тычыцца назвы самой ракі, то яна, імаверна, паходзіць ад кельцкага слова Роґія (Rogia), што значыць «Сьвятая вада». У працэсе эвалюцыі імя ракі з Rogia да Ryggia, зьмянялася і назва места — да Bryggia.
Пазьней адбылося зьмяшэньне з старажытнанарвэскім словам bryggja, што абазначае «памосткі» ды «прыстань». Старажытнанарвэскі ўплыў бярэцца да ўвагі дзякуючы інтэнсіўным гандлёвым сувязям з Скандынавіяй па Паўночным моры.
Гіпотэза, якая зьвязвае назву места са словам «мост» (па-нідэрляндзку: brug) лічыцца найменш імавернай. Абґрунтаваньне непрыняцьця такога паходжаньня назвы падмацоўваецца эвалюцыяй самаго слова brug, якое раней вымаўлялася як Brigge (для параўнаньня, анґельскае слова bridge, старажытнаанґельскае — brycg, фрызкае — brigge або bregge, гальскае — briva).
Неафіцыйныя назвы места[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Часта места называюць «Паўночнай Вэнэцыяй» з-за вялікай колькасьці каналаў і мастоў (каналы ў Бруґе атрымалі ўласнае імя — ра́ен («reien») ад назвы ракі, што цячэ празь места — Рае). Таксама жыхары Бруґе называюць сваё места — Брэйдэлстад («Breydelstad»). Гэтая назва пайшла ад імі леґендарнага героя з паданьняў XIV стагодзьдзя Яна Брэйдэля.
Жартаўлівая мянушка жыхароў Бруґе — «Брускія вар’яты» («Brugse zotten»). Гэтая мянушка зьявілася дзякуючы наступнай леґендзе: жыхары места падчас свайго змаганьня за аўтаномію ў Сьвяшчэннай Рымскай імпэрыі, у 1488 року зьняволілі на чатыры месяцы Максыміляна I Аўстрыйскага. За гэта месту было забаронена праводзіць штогадовы кірмаш. Каб неяк задобрыць манарха, жыхары Бруґе для яго правялі вялікі фэст для вяртаньня дазволу на правядзеньне кірмашу, на спагнаньне падаткаў і …будаўніцтва вар’яцкага дому. Ягоны адказ быў такі: «Зачыніце ўсе порты Бруґе і атрымаеце вар’яцкі дом!»
Ґеаґрафія[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Места знаходзіцца на паўночным захадзе краіны, за 15 км ад марскога берагу. Бруґе атачаюць плённыя раўніны. Места знаходзіцца на чыгуначнае лініі Ґент — Остэндэ. На тэрыторыі места зьліваюцца тры каналы — у кірунку Ґенту, Сьляўсу ды Остэнду; глыбіня гэтых каналаў дазваляе хадзіць па іх вялікім марскім караблям.
Гісторыя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Гісторыя да XVI стагодзьдзя[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Гісторыя Бруґе, якая падмацоўваецца дакладнымі зьвесткамі, адносіцца да III стагодзьдзя — пэрыяд Рымскае імпэрыі, калі рымскія войскі для абароны тэрыторыі ад набегаў ґерманскіх плямёнаў пабудавалі шэраг умацаваньняў. Адное з такіх умацаваньняў было разьлічанае на абарону ад уварваньня з Паўночнага мора і працягнулася на ўзьбярэжжы ля вусьця ракі Рае, дзе пазьней паўстала места.
Марскі гандаль атрымаў у гэтым раёне значнае разьвіцьцё дзякуючы блізкасьці Анґельшчыны і зносінамі з Скандынавіяй. Аднак спачатку вялікія караблі маглі дасягаць Бруґе толькі падчас прыліву. Так было да XII стагодзьдзя, пакуль пасьля пасьлядоўнага напаўненьня вадой аднаго з рукавоў ракі, места ні атрымала прамога і дастаткова глыбокага выхаду да мора.
У XIII стагодзьдзя Бруґе становіцца важным міжнародным гандлёвым цэнтрам на шляхах з поўдня на поўнач Эўропы. Места набыло прывіляваную пазыцыю ў гандлі тканінамі з Анґельшчынай у параўнаньні з астатнімі флямандзкімі местамі. Важным чыньнікам было і тое, што Бруґе меў добрыя сувязі з унутранымі раёнамі Эўропы, якія праходзілі празь іншыя важныя месты — Ґент, Мэхелен, Брусэль ды Лёвэн. У непарыўнае сувязі зь міжнародным гандлем разьвіваліся і іншыя галіны эканомікі, ў тым ліку банкаўская сфэра.
Пра багацьце места ў тыя часы сьведчаць пабудаваныя ў 1240 року палата суконшчыкаў ды вежа-званіца, а таксама адрамантаваны пасьля пажару ў 1280 року замак, як прыкмета палітычнае і эканамічнае самастойнасьці места.
XIV стагодзьдзя па праве лічыцца «Залатым векам» Бруґе. Насельніцтва ў гэты пэрыяд дасягнула 46.000 жыхароў — столькі, колькі ў ім больш ніколі не жыло да пачатку XIX стагодзьдзя.
Заняпад XV—XVI стагодзьдзяў[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
У XV стагодзьдзя эканамічныя пазыцыі Бруґе паслабелі. Асноўнае прычынай да таго стала паступовае абмяленьне выхаду да мора, з-за чаго порт Антвэрпэна стаў болей зручным для марскога гандлю. Неўзабаве з Бруґе ў Антвэрпэн пераехалі і ганзейскія канторы ды факторыі. Акрамя таго, для заняпаду былі і палітычныя прычыны: пасьля нечаканай сьмерці ґрафіні Марыі Бурґундзкай у 1482 року ды паўстаньня ў Фляндрыі супраць Максыміляна I Аўстрыйскага, места страціла ласку. Бруґе вымушаны быў зруйнаваць свае муры і адмовіцца ад самастойнасьці.
Падчас Васьмідзесяцігадовае вайны Бруґе быў некалькі разоў полем бітваў. У 1579 року места далучылася да Утрэхцкае уніі (вайскова-палітычны хаўрус аб’яднаных паўночных правінцыяў Нідэрляндаў супраць гішпанскага панаваньня). Аднак унія супраць Гішпаніі ня хутка вярнула эканамічнае разьвіцьцё: выхад да мора застаўся на пэўны час за гішпанцамі. Гэта значна ўскладняла гандаль, аднак горад працягваў жыць. У 1510 року Брускі маґістрат заснаваў школу для хлапчукоў зь бедных сем’яў. Восем рокаў пасьля, ў 1518-м, была заснаваная школа для дзяўчынак.
Брускія карункі і «паміраючае места» (пэрыяд XVII—XVIII стст.)[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
XVII стагодзьдзя ў гісторыі Бруґе непарыўна асацыюецца з вырабам карунак. Каклюшкі з звычайнага занятку жанчын перарасьлі спачатку ў рамяство, а потым і ў цэлую мескую індустрыю.
З 1612 року пачынаюцца адчыняцца школы для дзяўчынак, дзе сярод іншага іх вучылі і майстэрству вырабу карунак. Павялічэньне школаў для дзяйчынак у параўнаньні з колькасьцю школаў для хлапчукоў (125 супраць 15) даказвае, што выраб дадзенай прадукцыі быў запатрабаваным на рынку і паступова становіцца важнае крыніцай прыбытку Бруґе. У 1802 року прыкладна 6 тыс. жанчын займаліся вырабам карункаў (пры прыкладнай колькасьці жыхароў места ў 40 тыс. чалавек).
Мескае кіраўніцтва прыймала спробы да вяртаньня былое славы Бруґе. Самае галоўнае было будаўніцтва новага каналу. Аднак відавочных зьменаў для эканомікі места гэта не прынесьла: як і раней Бруґе ня мог канкураваць з больш разьвітымі портамі Фляндрыі — Ґентам ды Антвэрпэнам. Бруґе — як звычайнае правінцыйнае места — засталося ў баку ад галоўных падзеяў XIX стагодзьдзя: Француская рэвалюцыя, набыцьцё Бэльґіяй незалежнасьці, прамысловая рэвалюцыя і г. д. У 1850 року Бруґе лічыўся найбяднейшым местам Фляндрыі.
Сучасьнікі, якія бывалі ў месьце, адзначалі ягоную згасаючую прыгажосьць. Так апісаў у сваіх падарожных нататках Бруґе францускі пісьменьнік Віктор Юго. Аднак самай трапнай ацэнкай жыцьця места стаў раман Жоржа Родэнбаха «Мёртвы Бруґе» (па-француску: Bruges-la-Morte) у 1892 року. Ягоны твор меў вялікі посьпех у Эўропе, пазьней быў неаднаразова экранізаваны.
У 1877 бэльґійскі кароль Леапольд II сказаў, што быў бы рады, калі б «усе прыгожыя дамы ды помнікі былі адноўленыя так, каб места стала вялікім музэем». Неўзабаве так і сталася дзякуючы архітэктару Люі дэ ля Сэнсэры (па-француску: Louis de la Censerie), рэстаўрацыйныя працы якога зрабілі з правінцыйнага места праслаўленую славутую мясьціну.
XX стагодзьдзе[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
У 1895 року быў рэалізаваны плян бэльґійскага ўраду па будаўніцтву новага порту — Зээбруґе (па-нідэрляндзку: Zeebrugge), які б зьвязваўся з унутраным портам Бруґе. Мэта праекту — павялічыць эканамічную прывабнасьць порту месту, аднак з-за недахопу шляхоў зносінаў зь іншымі рэґіёнамі краінамі, а таксама з-за неразьвітай прамысловасьці ўнутры места, нельга было чакаць хуткага посьпеху.
Акрамя таго, паступоваму разьвіцьцю порту перашкодзіла Першая сусьветная вайна, падчас якой нямецкія войскі захапілі Бруґе. Места было вызваленае брытанцамі толькі праз 4 рокі — у 1918. Паваенны порт пачаў працаваць праз два рокі — у 1920-м.
Падчас Другое сусьветнае вайны порт Бруґе быў зноўку захоплены і на працягу чатырох рокаў знаходзіўся пад акупацыяй. Выкарыстаньне порту аднавілася толькі ў 1951 року, і з гэтага часу пачынаецца няспынны рост ягонае значнасьці. Ужо з 1960-га року порт здольны прыймаць найвялікшыя кантэйнерныя караблі і танкеры. З 1970 па 1985 была праведзеная наступная рэканструкцыя порту: пабудаваныя дзьве новыя марскія дамбы, што дазволіла вынесьці гавані глыбей у мора, таксама пабудаваныя два вялікія докі.
Панарамы[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Глядзіце таксама[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Вонкавыя спасылкі[рэдагаваць | рэдагаваць крыніцу]
Бруге — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў