Валеры Лягасаў: розьніца паміж вэрсіямі
Knedlik-Pod (гутаркі | унёсак) |
артаграфія, выпраўленьне спасылак |
||
| Радок 13: | Радок 13: | ||
|Сайт = |
|Сайт = |
||
}} |
}} |
||
'''Вале́ры Аляксе́евіч Ляга́саў''' ({{Мова-ru|Валерий Алексеевич Легасов}}; 1 верасьня 1936, [[Тула]] — 27 красавіка 1988, [[Масква]]) — [[СССР|савецкі]] [[Неарганічная хімія|хімік-неарганік]]. Адзін з чальцоў урадавай камісіі і непасрэдны ўдзельнік ліквідацыі наступстваў [[Чарнобыльская катастрофа|Чарнобыльскай |
'''Вале́ры Аляксе́евіч Ляга́саў''' ({{Мова-ru|Валерий Алексеевич Легасов}}; 1 верасьня 1936, [[Тула]] — 27 красавіка 1988, [[Масква]]) — [[СССР|савецкі]] [[Неарганічная хімія|хімік-неарганік]]. Адзін з чальцоў урадавай камісіі і непасрэдны ўдзельнік ліквідацыі наступстваў [[Чарнобыльская катастрофа|Чарнобыльскай катастрофы]], [[Герой Расейскай Фэдэрацыі]] (1996, пасьмяротна). |
||
== Жыцьцяпіс == |
== Жыцьцяпіс == |
||
| Радок 32: | Радок 32: | ||
З 1983 року — першы намесьнік дырэктара [[Курчатаўскі інстытут|Інстытуту атамнай энэргіі імя Курчатава]]. |
З 1983 року — першы намесьнік дырэктара [[Курчатаўскі інстытут|Інстытуту атамнай энэргіі імя Курчатава]]. |
||
Знойдзены павешаным на другую гадавіну Чарнобыльскай |
Знойдзены павешаным на другую гадавіну Чарнобыльскай катастрофы, 27 красавіка 1988 року, у ліквідацыі наступстваў якой браў удзел. Наступнага дня ён меў абвясьціць вынікі ўласнага расьсьледаваньня прычынаў катастрофы на Чарнобыльскай АЭС. Паводле афіцыйнай вэрсіі Генэральнай пракуратуры СССР, прычынаю сьмерці стала [[самагубства]]. Перад сьмерцю запісаў на дыктафон шэраг малавядомых фактаў пра катастрофу; частка запісу была выяўленая сьцёртаю. |
||
Пахаваны на [[Новадзявочыя могілкі (Масква)|Новадзявочых могілках]] у Маскве. |
Пахаваны на [[Новадзявочыя могілкі (Масква)|Новадзявочых могілках]] у Маскве. |
||
| Радок 39: | Радок 39: | ||
Займаўся праблемамі ядзерна-фізычных і плязмавых мэтадаў для сынтэзу і дасьледаваньня ўласьцівасьцей новых злучэньняў з элемэнтамі ў анамальна высокіх вокісных станах; ядзернай і плязмавай тэхналёгіі; энэргазьберагальнай тэхналёгіі і вадароднай энэргетыкі. |
Займаўся праблемамі ядзерна-фізычных і плязмавых мэтадаў для сынтэзу і дасьледаваньня ўласьцівасьцей новых злучэньняў з элемэнтамі ў анамальна высокіх вокісных станах; ядзернай і плязмавай тэхналёгіі; энэргазьберагальнай тэхналёгіі і вадароднай энэргетыкі. |
||
Адразу па [[Чарнобыльская |
Адразу па [[Чарнобыльская катастрофа|катастрофе на Чарнобыльскай АЭС]] быў прызначаны чальцом урадавай камісіі па расьсьледаваньні прычынаў і па ліквідацыі наступстваў катастрофы. Зьявіўся на месцы катастрофы адным зь першых і мешкаў там агулам чатыры месяцы — замест дапушчальных двух-трох тыдняў. |
||
Прымаў шэраг найістотнейшых рашэньняў па папярэджаньні далейшых выбухаў ды інфармаваў урад СССР пра сытуацыю ў зоне |
Прымаў шэраг найістотнейшых рашэньняў па папярэджаньні далейшых выбухаў ды інфармаваў урад СССР пра сытуацыю ў зоне катастрофы. Менавіта ён прапанаваў склад сумесі (бор і пясок), якой засыпалі палаючы [[Ядзерны рэактар|рэактар]] і дзякуючы якой былі зьменшаныя шкодныя наступствы катастрофы. Ён інфармаваў сваіх калег-навукоўцаў і прэсу пра рызыкі і стан станцыі, а таксама настойваў на неадкладнай поўнай эвакуацыі места [[Прыпяць (места)|Прыпяці]]. |
||
== Узнагароды і званьні == |
== Узнагароды і званьні == |
||
* [[Герой Расеі]] «за адвагу і гераізм, праяўленыя ў часе ліквідацыі Чарнобыльскай |
* [[Герой Расеі]] «за адвагу і гераізм, праяўленыя ў часе ліквідацыі Чарнобыльскай катастрофы» (1996, пасьмяротна) |
||
* [[Ленінская прэмія|Ленінская]] і [[Дзяржаўная прэмія СССР]] |
* [[Ленінская прэмія|Ленінская]] і [[Дзяржаўная прэмія СССР]] |
||
* Ганаровы грамадзянін Тульскай вобласьці |
* Ганаровы грамадзянін Тульскай вобласьці |
||
| Радок 64: | Радок 64: | ||
[[Катэгорыя:Акадэмікі АН СССР]] |
[[Катэгорыя:Акадэмікі АН СССР]] |
||
[[Катэгорыя:Сябры КПСС]] |
[[Катэгорыя:Сябры КПСС]] |
||
[[Катэгорыя:Ліквідатары Чарнобыльскай |
[[Катэгорыя:Ліквідатары Чарнобыльскай катастрофы]] |
||
[[Катэгорыя:Савецкія хімікі]] |
[[Катэгорыя:Савецкія хімікі]] |
||
[[Катэгорыя:Выпускнікі Расейскага хіміка-тэхналягічнага ўнівэрсытэту]] |
[[Катэгорыя:Выпускнікі Расейскага хіміка-тэхналягічнага ўнівэрсытэту]] |
||
Вэрсія ад 15:44, 19 жніўня 2019
Валеры Лягасаў | ||||||||||
| рас. Валерий Легасов | ||||||||||
.jpg) | ||||||||||
| Дата нараджэньня | 1 верасьня 1936[1] | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Месца нараджэньня | ||||||||||
| Дата сьмерці | 26 красавіка 1988[1] (51 год) | |||||||||
| Месца сьмерці | ||||||||||
| Прычына сьмерці | павешаньне[d][2] | |||||||||
| Месца пахаваньня | ||||||||||
| Месца вучобы | Маскоўскі хіміка-тэхналягічны інстытут | |||||||||
| Занятак | хімік, прафэсар унівэрсытэту, фізык, ліквідатары | |||||||||
| Навуковая сфэра | неарганічная хімія | |||||||||
| Месца працы | Інстытут атамнай энэргіі імя Курчатава, Маскоўскі фізыка-тэхнічны інстытут, хімічны факультэт Маскоўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту | |||||||||
| Вядомы як | ліквідатар Чарнобыльскай катастрофы | |||||||||
| Навуковая ступень | doctorate in chemistry[d] і доктар хімічных навук[d] (1972) | |||||||||
| Навуковы кіраўнік | Isaak Kikoin[d] | |||||||||
| Узнагароды |
| |||||||||
Вале́ры Аляксе́евіч Ляга́саў (па-расейску: Валерий Алексеевич Легасов; 1 верасьня 1936, Тула — 27 красавіка 1988, Масква) — савецкі хімік-неарганік. Адзін з чальцоў урадавай камісіі і непасрэдны ўдзельнік ліквідацыі наступстваў Чарнобыльскай катастрофы, Герой Расейскай Фэдэрацыі (1996, пасьмяротна).
Жыцьцяпіс
Нарадзіўся ў Туле ў сям’і службоўцаў. Навучаўся ў маскоўскай школе №56 (1949—1954), якую скончыў з залатым мэдалём. Цяпер школа мае ягонае імя.
У 1961 року скончыў Маскоўскі хіміка-тэхналягічны інстытут імя Мендзялеева. Працаваў у гэтым інстытуце сакратаром камітэту ВЛКСМ.
З 1962 року — у асьпірантуры ў аддзяленьні малекулярнай фізыкі Інстытуту атамнай энэргетыкі імя Курчатава, пасьля малодшы і старэйшы навуковы супрацоўнік, начальнік лябараторыі.
У 1967 року абараніў кандыдацкую дысэртацыю па сынтэзе злучэньняў інэртных газаў і вывучэньні іхніх уласьцівасьцей.
У 1972 року абараніў доктарскую дысэртацыю (доктар хімічных навук), прызначаны намесьнікам дырэктара па навуковай працы Інстытуту атамнай энэргіі імя І. В. Курчатава. З 1984 року — першы намесьнік дырэктара Інстытуту.
У 1978—1983 — прафэсар Маскоўскага фізыка-тэхнічнага інстытуту, з 1983 року працаваў на хімічным факультэце Маскоўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту, загадваў катэдрай радыяхіміі і хімічнай тэхналёгіі.
У 1976 року быў абраны чальцом-карэспандэнтам АН СССР, а ў 1981 року — дзейным чальцом АН СССР па аддзяленьні фізыкахіміі і тэхналёгіі неарганічных матэрыялаў.
З 1983 року — першы намесьнік дырэктара Інстытуту атамнай энэргіі імя Курчатава.
Знойдзены павешаным на другую гадавіну Чарнобыльскай катастрофы, 27 красавіка 1988 року, у ліквідацыі наступстваў якой браў удзел. Наступнага дня ён меў абвясьціць вынікі ўласнага расьсьледаваньня прычынаў катастрофы на Чарнобыльскай АЭС. Паводле афіцыйнай вэрсіі Генэральнай пракуратуры СССР, прычынаю сьмерці стала самагубства. Перад сьмерцю запісаў на дыктафон шэраг малавядомых фактаў пра катастрофу; частка запісу была выяўленая сьцёртаю.
Пахаваны на Новадзявочых могілках у Маскве.
Дзейнасьць
Займаўся праблемамі ядзерна-фізычных і плязмавых мэтадаў для сынтэзу і дасьледаваньня ўласьцівасьцей новых злучэньняў з элемэнтамі ў анамальна высокіх вокісных станах; ядзернай і плязмавай тэхналёгіі; энэргазьберагальнай тэхналёгіі і вадароднай энэргетыкі.
Адразу па катастрофе на Чарнобыльскай АЭС быў прызначаны чальцом урадавай камісіі па расьсьледаваньні прычынаў і па ліквідацыі наступстваў катастрофы. Зьявіўся на месцы катастрофы адным зь першых і мешкаў там агулам чатыры месяцы — замест дапушчальных двух-трох тыдняў.
Прымаў шэраг найістотнейшых рашэньняў па папярэджаньні далейшых выбухаў ды інфармаваў урад СССР пра сытуацыю ў зоне катастрофы. Менавіта ён прапанаваў склад сумесі (бор і пясок), якой засыпалі палаючы рэактар і дзякуючы якой былі зьменшаныя шкодныя наступствы катастрофы. Ён інфармаваў сваіх калег-навукоўцаў і прэсу пра рызыкі і стан станцыі, а таксама настойваў на неадкладнай поўнай эвакуацыі места Прыпяці.
Узнагароды і званьні
- Герой Расеі «за адвагу і гераізм, праяўленыя ў часе ліквідацыі Чарнобыльскай катастрофы» (1996, пасьмяротна)
- Ленінская і Дзяржаўная прэмія СССР
- Ганаровы грамадзянін Тульскай вобласьці
Крыніцы
- ^ а б в Deutsche Nationalbibliothek Record #111254663 // Gemeinsame Normdatei (ням.) — 2012—2016.
- ^ а б http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=6709
Вонкавыя спасылкі
Валеры Лягасаў — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
- Героі краіны (рас.)
- Аўдыязапісы Лягасава
- Нарадзіліся 1 верасьня
- Нарадзіліся ў 1936 годзе
- Нарадзіліся ў Туле
- Памерлі 26 красавіка
- Памерлі ў 1988 годзе
- Памерлі ў Маскве
- Пахаваныя на Новадзявочых могілках
- Дактары хімічных навук
- Героі Расеі
- Кавалеры ордэна Леніна
- Кавалеры ордэна Кастрычніцкай рэвалюцыі
- Кавалеры ордэна Працоўнага Чырвонага Сьцягу
- Ляўрэаты Ленінскай прэміі
- Ляўрэаты Дзяржаўнай прэміі СССР
- Акадэмікі АН СССР
- Сябры КПСС
- Ліквідатары Чарнобыльскай катастрофы
- Савецкія хімікі
- Выпускнікі Расейскага хіміка-тэхналягічнага ўнівэрсытэту
- Выкладчыкі Маскоўскага фізыка-тэхнічнага інстытуту
- Выкладчыкі Маскоўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту
- Навукоўцы-самагубцы
- Павесіліся