Фінская мова: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д Removing Link FA template (handled by wikidata)
д выпраўленьне спасылкі
Радок 2: Радок 2:
|Назва мовы = Фінская мова
|Назва мовы = Фінская мова
|Назва мовы ў арыгінале = Suomen kieli
|Назва мовы ў арыгінале = Suomen kieli
|Краіны ўжываньня = [[Фінляндыя|Фінляндыі]], [[Швэцыя|Швэцыі]], [[Расея|Расеі]] ([[Карэлія]], [[Ленінградзкая вобласьць]])
|Краіны ўжываньня = [[Фінляндыя|Фінляндыі]], [[Швэцыя|Швэцыі]], [[Расея|Расеі]] ([[Рэспубліка Карэліі]], [[Ленінградзкая вобласьць]])
|Рэгіён = Фэнаскандыя, паўночная Эўропа
|Рэгіён = Фэнаскандыя, паўночная Эўропа
|Колькасьць карыстальнікаў = 4 863 351 чалавек<ref>[http://stat.fi/til/vaerak/2011/vaerak_2011_2012-03-16_tau_001_en.html Statistics Finland. Appendix table 1. Population according to language 1980–2011]{{ref-en}}</ref>
|Колькасьць карыстальнікаў = 4 863 351 чалавек<ref>[http://stat.fi/til/vaerak/2011/vaerak_2011_2012-03-16_tau_001_en.html Statistics Finland. Appendix table 1. Population according to language 1980–2011]{{ref-en}}</ref>
Радок 15: Радок 15:
|Код па SIL = fin
|Код па SIL = fin
}}
}}
'''Фі́нская мова''' — мова паўночнай галіны [[Прыбалтыйска-фінскія мовы|прыбалтыйска-фінскай падгрупы]] [[фіна-вугорскія мовы|фіна-вугорскай групы]] [[уральскія мовы|ўральскай моўнай сям'і]]. Афіцыйная мова [[Фінляндыя|Фінляндыі]] і [[Эўразьвяз]]у.
'''Фі́нская мова''' — мова паўночнай галіны [[Прыбалтыйска-фінскія мовы|прыбалтыйска-фінскай падгрупы]] [[фіна-вугорскія мовы|фіна-вугорскай групы]] [[уральскія мовы|ўральскай моўнай сям’і]]. Афіцыйная мова [[Фінляндыя|Фінляндыі]] і [[Эўразьвяз]]у.


Фінская мова адносіцца да моваў [[аглютынацыйныя мовы|аглютынацыйнага тыпу]]. Пісьмовасьць на базе [[лацінскі альфабэт|лацінскага]] альфабэту.
Фінская мова адносіцца да моваў [[аглютынацыйныя мовы|аглютынацыйнага тыпу]]. Пісьмовасьць на базе [[лацінскі альфабэт|лацінскага]] альфабэту.


Найстарэйшыя пісьмовыя тэксты паходзяць з [[16 стагодзьдзе|16 стагодзьдзя]]. Першую кнігу - пераклад [[Новы Запавет|Новага Запавету]] - выдаў у [[1548]] годзе рэфарматар Мікаель Агрыколя. [[Літаратурная мова]] ўзьнікла на аснове заходняга [[дыялект]]у ваколіцаў горада [[Турку]]. Аднак пачынаючы з [[19 стагодзьдзе|19 стагодзьдзя]] ў літаратурнай мове адчуваецца моцны ўплыў усходніх дыялектаў.
Найстарэйшыя пісьмовыя тэксты паходзяць з [[16 стагодзьдзе|16 стагодзьдзя]]. Першую кнігу — пераклад [[Новы Запавет|Новага Запавету]] — выдаў у [[1548]] годзе рэфарматар Мікаель Агрыколя. [[Літаратурная мова]] ўзьнікла на аснове заходняга [[дыялект]]у ваколіцаў горада [[Турку]]. Аднак пачынаючы з [[19 стагодзьдзе|19 стагодзьдзя]] ў літаратурнай мове адчуваецца моцны ўплыў усходніх дыялектаў.


Некалькі стагодзьдзяў фінская мова разьвівалася як сродак камунікацыі ніжэйшых і менш адукаваных слаёў грамадзтва, у той час калі [[шляхта]] і адукаваныя людзі карысталіся [[швэдзкая мова|швэдзкай мовай]]. Гэтая сытуацыя была зьмененая ў [[1863]] годзе, калі фінская мова набыла статус афіцыйнай. Значны ўнёсак у справу прызнаньня фінскай мовы зрабіў знакаміты філёзаф, публіцыст і дзяржаўны дзяяч [[Ёган Вільгельм Шнэльман]].
Некалькі стагодзьдзяў фінская мова разьвівалася як сродак камунікацыі ніжэйшых і менш адукаваных слаёў грамадзтва, у той час калі [[шляхта]] і адукаваныя людзі карысталіся [[швэдзкая мова|швэдзкай мовай]]. Гэтая сытуацыя была зьмененая ў [[1863]] годзе, калі фінская мова набыла статус афіцыйнай. Значны ўнёсак у справу прызнаньня фінскай мовы зрабіў знакаміты філёзаф, публіцыст і дзяржаўны дзяяч [[Ёган Вільгельм Шнэльман]].


== Дыялекты і літаратурная мова ==
== Дыялекты і літаратурная мова ==
Паміж літаратурнай фінскай мовай і гутарковай даволі вялікая розьніца.
Паміж літаратурнай фінскай мовай і гутарковай даволі вялікая розьніца.


Вылучаюцца два буйныя дыялекты фінскай мовы: заходні і ўсходні.
Вылучаюцца два буйныя дыялекты фінскай мовы: заходні і ўсходні.


Натуральна, што фінская мова не пазьбегла іншамоўных уплываў. Доўгі час на яе ўплывала [[швэдзкая мова|швэдзкая]] і [[нямецкая мова|нямецкая]], пасьля [[расейская мова|расейская]], а ў апошнім часе [[ангельская мова]].
Натуральна, што фінская мова не пазьбегла іншамоўных уплываў. Доўгі час на яе ўплывала [[швэдзкая мова|швэдзкая]] і [[нямецкая мова|нямецкая]], пасьля [[расейская мова|расейская]], а ў апошнім часе [[ангельская мова]].

Вэрсія ад 20:29, 16 ліпеня 2019

Фінская мова
Suomen kieli
Ужываецца ў Фінляндыі, Швэцыі, Расеі (Рэспубліка Карэліі, Ленінградзкая вобласьць)
Рэгіён Фэнаскандыя, паўночная Эўропа
Колькасьць карыстальнікаў 4 863 351 чалавек[1]
Клясыфікацыя Уральская сям’я

 Фіна-вугорская галіна
  Прыбалтыйска-фінская група

Афіцыйны статус
Афіцыйная мова ў Сьцяг Фінляндыі Фінляндыі
Сьцяг Швэцыі Швэцыі
Сьцяг Расеі Расеі (Карэлія)[2]
Сьцяг Эўрапейскага Зьвязу ЭЗ
Рэгулюецца Дэпартамэнт моўнага плянаваньня пры інстытуце моваў Фінляндыі
Статус: 1 дзяржаўная[d][3]
Пісьмо лацінскае пісьмо і Scandinavian Braille[d]
Коды мовы
ISO 639-1 fi
ISO 639-2(Б) fin
ISO 639-2(Т) fin
ISO 639-3 fin
SIL fin

Фі́нская мова — мова паўночнай галіны прыбалтыйска-фінскай падгрупы фіна-вугорскай групы ўральскай моўнай сям’і. Афіцыйная мова Фінляндыі і Эўразьвязу.

Фінская мова адносіцца да моваў аглютынацыйнага тыпу. Пісьмовасьць на базе лацінскага альфабэту.

Найстарэйшыя пісьмовыя тэксты паходзяць з 16 стагодзьдзя. Першую кнігу — пераклад Новага Запавету — выдаў у 1548 годзе рэфарматар Мікаель Агрыколя. Літаратурная мова ўзьнікла на аснове заходняга дыялекту ваколіцаў горада Турку. Аднак пачынаючы з 19 стагодзьдзя ў літаратурнай мове адчуваецца моцны ўплыў усходніх дыялектаў.

Некалькі стагодзьдзяў фінская мова разьвівалася як сродак камунікацыі ніжэйшых і менш адукаваных слаёў грамадзтва, у той час калі шляхта і адукаваныя людзі карысталіся швэдзкай мовай. Гэтая сытуацыя была зьмененая ў 1863 годзе, калі фінская мова набыла статус афіцыйнай. Значны ўнёсак у справу прызнаньня фінскай мовы зрабіў знакаміты філёзаф, публіцыст і дзяржаўны дзяяч Ёган Вільгельм Шнэльман.

Дыялекты і літаратурная мова

Паміж літаратурнай фінскай мовай і гутарковай даволі вялікая розьніца.

Вылучаюцца два буйныя дыялекты фінскай мовы: заходні і ўсходні.

Натуральна, што фінская мова не пазьбегла іншамоўных уплываў. Доўгі час на яе ўплывала швэдзкая і нямецкая, пасьля расейская, а ў апошнім часе ангельская мова.

Марфалёгія

У фінскай мове два лікі і 16 склонаў (зь якіх 2 толькі ў множным ліку). Як і ў бальшыні фіна-вугорскіх моваў, у фінскай няма родавай дыфэрэнцыяцыі.

Вонкавыя спасылкі

Фінская мовасховішча мультымэдыйных матэрыялаў Інфармацыя пра фінскую мову (па-ангельску)

Крыніцы