Валеры Лягасаў: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д дададзеная Катэгорыя:Навукоўцы-самагубцы з дапамогай HotCat
артаграфія
Радок 1: Радок 1:
{{Навуковец
{{Навуковец
|Імя = Валеры Лягасаў
|Імя = Валеры Лягасаў
|Арыгінал імя = Валерий Легасов
|Арыгінал імя = {{мова-ru||скарочана}} Валерий Легасов
|Фота = Могила математика Валерия Легасова.JPG
|Фота = Могила математика Валерия Легасова.JPG
|Шырыня =
|Подпіс = Магіла Лягасава на Новадзявочых могілках Масквы
|Подпіс = Магіла Лягасава на Новадзявочых могілках Масквы
|Дата нараджэньня =
|Месца нараджэньня =
|Дата сьмерці =
|Месца сьмерці =
|Навуковая сфэра = [[неарганічная хімія]]
|Навуковая сфэра = [[неарганічная хімія]]
|Месца працы = [[Курчатаўскі інстытут|Інстытут атамнай энэргіі імя Курчатава]], [[Маскоўскі фізыка-тэхнічны інстытут]], хімічны факультэт [[Маскоўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт|Маскоўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]]
|Месца працы = [[Курчатаўскі інстытут|Інстытут атамнай энэргіі імя Курчатава]], [[Маскоўскі фізыка-тэхнічны інстытут]], хімічны факультэт [[Маскоўскі дзяржаўны ўнівэрсытэт|Маскоўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]]
Радок 18: Радок 13:
|Сайт =
|Сайт =
}}
}}
'''Вале́ры Аляксе́евіч Ляга́саў''' ({{Мова-ru|Валерий Алексеевич Легасов}}; 1 верасьня 1936, [[Тула]] — 27 красавіка 1988, [[Масква]]) — [[СССР|савецкі]] [[Неарганічная хімія|хімік-неарганік]]. Адзін з чальцоў урадавай камісіі і непасрэдны ўдзельнік ліквідацыі наступстваў [[Чарнобыльская катастрофа|Чарнобыльскай аварыі]], [[Герой Расейскай Фэдэрацыі]] (пасьмяротна) (1996).
'''Вале́ры Аляксе́евіч Ляга́саў''' ({{Мова-ru|Валерий Алексеевич Легасов}}; 1 верасьня 1936, [[Тула]] — 27 красавіка 1988, [[Масква]]) — [[СССР|савецкі]] [[Неарганічная хімія|хімік-неарганік]]. Адзін з чальцоў урадавай камісіі і непасрэдны ўдзельнік ліквідацыі наступстваў [[Чарнобыльская катастрофа|Чарнобыльскай аварыі]], [[Герой Расейскай Фэдэрацыі]] (1996, пасьмяротна).


== Жыцьцяпіс ==
== Жыцьцяпіс ==
Нарадзіўся ў Туле ў сям’е службоўцаў. Навучаўся ў маскоўскай школе №56 (1949—1954), якую скончыў з залатыі мэдалём. Цяпер школа мае ягонае імя.
Нарадзіўся ў Туле ў сям’і службоўцаў. Навучаўся ў маскоўскай школе №56 (1949—1954), якую скончыў з залатым мэдалём. Цяпер школа мае ягонае імя.


У 1961 року скончыў [[Расейскі хіміка-тэхналягічны ўнівэрсытэт|Маскоўскі хіміка-тэхналягічны інстытут імя Мендзялеева]]. Працаваў у гэтым інстытуце сакратаром камітэту ВЛКСМ.
У 1961 року скончыў [[Расейскі хіміка-тэхналягічны ўнівэрсытэт|Маскоўскі хіміка-тэхналягічны інстытут імя Мендзялеева]]. Працаваў у гэтым інстытуце сакратаром камітэту ВЛКСМ.
Радок 37: Радок 32:
З 1983 року — першы намесьнік дырэктара [[Курчатаўскі інстытут|Інстытуту атамнай энэргіі імя Курчатава]].
З 1983 року — першы намесьнік дырэктара [[Курчатаўскі інстытут|Інстытуту атамнай энэргіі імя Курчатава]].


Знойдзены павешаным на другую гадавіну Чарнобыльскай аварыі, 27 красавіка 1988 року, у ліквідацыі наступстваў якой браў удзел. Наступнага дня ён меў абвясьціць вынікі ўласнага расследаваньня прычынаў авары на Чарнобыльскай АЭС. Паводле афіцыйнай вэрсіі Генэральнай пракуратуры СССР, прычынаю сьмерці стала [[самагубства]]. Перад сьмерцю запісаў на дыктафон шэраг малавядомых фактаў пра катастрофу; частка запісу была выяўленая сьцёртаю.
Знойдзены павешаным на другую гадавіну Чарнобыльскай аварыі, 27 красавіка 1988 року, у ліквідацыі наступстваў якой браў удзел. Наступнага дня ён меў абвясьціць вынікі ўласнага расьсьледаваньня прычынаў авары на Чарнобыльскай АЭС. Паводле афіцыйнай вэрсіі Генэральнай пракуратуры СССР, прычынаю сьмерці стала [[самагубства]]. Перад сьмерцю запісаў на дыктафон шэраг малавядомых фактаў пра катастрофу; частка запісу была выяўленая сьцёртаю.


Пахаваны на [[Новадзявочыя могілкі (Масква)|Новадзявочых могілках]] у Маскве.
Пахаваны на [[Новадзявочыя могілкі (Масква)|Новадзявочых могілках]] у Маскве.


== Дзейнасьць ==
== Дзейнасьць ==
Займаўся праблемамі адзерна-фізычных і плязмавых мэтадаў для сынтэзу і дасьледаваньня ўласьцівасьцей новых злучэньняў з элемэнтамі ў анамальна высокіх вокісных станах; ядзернай і плязмавай тэхналёгіі; энэргазьберагальнай тэхналёгіі і вадароднай энэргетыкі.
Займаўся праблемамі ядзерна-фізычных і плязмавых мэтадаў для сынтэзу і дасьледаваньня ўласьцівасьцей новых злучэньняў з элемэнтамі ў анамальна высокіх вокісных станах; ядзернай і плязмавай тэхналёгіі; энэргазьберагальнай тэхналёгіі і вадароднай энэргетыкі.


Адразу па [[Чарнобыльская аварыя|аварыі на Чарнобыльскай АЭС]] быў прызначаны чальцом урадавай камісі па расследаваньні прычынаў і па ліквідацыі наступстваў аварыі. Зьявіўся на месцы катастрофы адным зь першых і мешкаў там агулам чатыры месяцы — замест дапушчальных двух-трох тыдняў.
Адразу па [[Чарнобыльская аварыя|аварыі на Чарнобыльскай АЭС]] быў прызначаны чальцом урадавай камісі па расследаваньні прычынаў і па ліквідацыі наступстваў аварыі. Зьявіўся на месцы катастрофы адным зь першых і мешкаў там агулам чатыры месяцы — замест дапушчальных двух-трох тыдняў.


Прымаў шэраг найістотнейшых рашэньняў па папярэджаньні далейшых выбухаў ды інфармаваў урад СССР пра сытуацыю ў зоне аварыі. Менавіта ён прапанаваў склад сумесі (бор і пясок), якой засыпалі палаючы [[Ядзерны рэактар|рэактар]] і дзякуючы якой былі зьменшаныя шкодныя наступствы аварыі. Ён інфармаваў сваіх калег-навукоўцаў і прэсу пра рызыкі і стан станцыі, а таксама настойваў на неадкладнай поўнай эвакуацыі места [[Прыпяць (места)|Прыпяць]].
Прымаў шэраг найістотнейшых рашэньняў па папярэджаньні далейшых выбухаў ды інфармаваў урад СССР пра сытуацыю ў зоне аварыі. Менавіта ён прапанаваў склад сумесі (бор і пясок), якой засыпалі палаючы [[Ядзерны рэактар|рэактар]] і дзякуючы якой былі зьменшаныя шкодныя наступствы аварыі. Ён інфармаваў сваіх калег-навукоўцаў і прэсу пра рызыкі і стан станцыі, а таксама настойваў на неадкладнай поўнай эвакуацыі места [[Прыпяць (места)|Прыпяці]].


== Узнагароды і званьні ==
== Узнагароды і званьні ==
* [[Герой Расеі]] «за адвагу і гераізм, праяўленыя ў часе ліквідацыі Чарнобыльскай аварыі» (1996, пасьмяротна).
* [[Герой Расеі]] «за адвагу і гераізм, праяўленыя ў часе ліквідацыі Чарнобыльскай аварыі» (1996, пасьмяротна)
* [[Ленінская прэмія|Ленінская]] і [[Дзяржаўная прэмія СССР]].
* [[Ленінская прэмія|Ленінская]] і [[Дзяржаўная прэмія СССР]]
* Ганаровы грамадзянін Тульскай вобласьці.
* Ганаровы грамадзянін Тульскай вобласьці


== Крыніцы ==
== Крыніцы ==
Радок 57: Радок 52:


== Вонкавыя спасылкі ==
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
{{Навігацыя}}
* [http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=6709 Героі краіны] {{ref-ru}}
* [http://www.warheroes.ru/hero/hero.asp?Hero_id=6709 Героі краіны] {{ref-ru}}
* [http://www.pseudology.org/razbory/Legasov/00.htm Аўдыязапісы Лягасава]
* [http://www.pseudology.org/razbory/Legasov/00.htm Аўдыязапісы Лягасава]


{{Бібліяінфармацыя}}
{{Чарнобыльская катастрофа}}
{{Чарнобыльская катастрофа}}
{{Бібліяінфармацыя}}


{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Лягасаў, Валеры Аляксеевіч}}
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Лягасаў, Валеры Аляксеевіч}}
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Туле]]
[[Катэгорыя:Нарадзіліся ў Туле]]
[[Катэгорыя:Памерлі ў Маскве]]
[[Катэгорыя:Дактары хімічных навук]]
[[Катэгорыя:Дактары хімічных навук]]
[[Катэгорыя:Акадэмікі АН СССР]]
[[Катэгорыя:Акадэмікі АН СССР]]
[[Катэгорыя:Сябры КПСС]]
[[Катэгорыя:Сябры КПСС]]
[[Катэгорыя:Ліквідатары Чарнобыльскай аварыі]]
[[Катэгорыя:Ліквідатары Чарнобыльскай аварыі]]
[[Катэгорыя:Павесіліся]]
[[Катэгорыя:Савецкія хімікі]]
[[Катэгорыя:Савецкія хімікі]]
[[Катэгорыя:Выпускнікі Расейскага хіміка-тэхналягічнага ўнівэрсытэту]]
[[Катэгорыя:Выпускнікі Расейскага хіміка-тэхналягічнага ўнівэрсытэту]]
[[Катэгорыя:Выкладчыкі Маскоўскага фізыка-тэхнічнага інстытуту]]
[[Катэгорыя:Выкладчыкі Маскоўскага фізыка-тэхнічнага інстытуту]]
[[Катэгорыя:Выкладчыкі Маскоўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]]
[[Катэгорыя:Выкладчыкі Маскоўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]]
[[Катэгорыя:Памерлі ў Маскве]]
[[Катэгорыя:Пахаваныя на Новадзявочых могілках]]
[[Катэгорыя:Пахаваныя на Новадзявочых могілках]]
[[Катэгорыя:Навукоўцы-самагубцы]]
[[Катэгорыя:Навукоўцы-самагубцы]]
[[Катэгорыя:Павесіліся]]

Вэрсія ад 11:10, 3 чэрвеня 2019

Валеры Лягасаў
рас. Валерий Легасов
Файл:Могила математика Валерия Легасова.JPG
Магіла Лягасава на Новадзявочых могілках Масквы
Дата нараджэньня 1 верасьня 1936(1936-09-01)[1]
Месца нараджэньня
Дата сьмерці 26 красавіка 1988(1988-04-26)[1] (51 год)
Месца сьмерці
Прычына сьмерці павешаньне[d][2]
Месца пахаваньня
Месца вучобы Маскоўскі хіміка-тэхналягічны інстытут
Занятак хімік, прафэсар унівэрсытэту, фізык, ліквідатары
Навуковая сфэра неарганічная хімія
Месца працы Інстытут атамнай энэргіі імя Курчатава, Маскоўскі фізыка-тэхнічны інстытут, хімічны факультэт Маскоўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту
Вядомы як ліквідатар Чарнобыльскай катастрофы
Навуковая ступень doctorate in chemistry[d] і доктар хімічных навук[d] (1972)
Навуковы кіраўнік Isaak Kikoin[d]
Узнагароды
Герой Расейскай Фэдэрацыі
Герой Расейскай Фэдэрацыі
Ордэн Леніна
Ордэн Леніна
Ордэн Кастрычніцкай Рэвалюцыі
Ордэн Кастрычніцкай Рэвалюцыі
Ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу
Ордэн Працоўнага Чырвонага Сьцягу
Ленінская прэмія
Ленінская прэмія
Дзяржаўная прэмія СССР Ганаровы грамадзянін Тульскай вобласьці

Вале́ры Аляксе́евіч Ляга́саў (па-расейску: Валерий Алексеевич Легасов; 1 верасьня 1936, Тула — 27 красавіка 1988, Масква) — савецкі хімік-неарганік. Адзін з чальцоў урадавай камісіі і непасрэдны ўдзельнік ліквідацыі наступстваў Чарнобыльскай аварыі, Герой Расейскай Фэдэрацыі (1996, пасьмяротна).

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся ў Туле ў сям’і службоўцаў. Навучаўся ў маскоўскай школе №56 (1949—1954), якую скончыў з залатым мэдалём. Цяпер школа мае ягонае імя.

У 1961 року скончыў Маскоўскі хіміка-тэхналягічны інстытут імя Мендзялеева. Працаваў у гэтым інстытуце сакратаром камітэту ВЛКСМ.

З 1962 року — у асьпірантуры ў аддзяленьні малекулярнай фізыкі Інстытуту атамнай энэргетыкі імя Курчатава, пасьля малодшы і старэйшы навуковы супрацоўнік, начальнік лябараторыі.

У 1967 року абараніў кандыдацкую дысэртацыю па сынтэзе злучэньняў інэртных газаў і вывучэньні іхніх уласьцівасьцей.

У 1972 року абараніў доктарскую дысэртацыю (доктар хімічных навук), прызначаны намесьнікам дырэктара па навуковай працы Інстытуту атамнай энэргіі імя І. В. Курчатава. З 1984 року — першы намесьнік дырэктара Інстытуту.

У 1978—1983 — прафэсар Маскоўскага фізыка-тэхнічнага інстытуту, з 1983 року працаваў на хімічным факультэце Маскоўскага дзяржаўнага ўнівэрсытэту, загадваў катэдрай радыяхіміі і хімічнай тэхналёгіі.

У 1976 року быў абраны чальцом-карэспандэнтам АН СССР, а ў 1981 року — дзейным чальцом АН СССР па аддзяленьні фізыкахіміі і тэхналёгіі неарганічных матэрыялаў.

З 1983 року — першы намесьнік дырэктара Інстытуту атамнай энэргіі імя Курчатава.

Знойдзены павешаным на другую гадавіну Чарнобыльскай аварыі, 27 красавіка 1988 року, у ліквідацыі наступстваў якой браў удзел. Наступнага дня ён меў абвясьціць вынікі ўласнага расьсьледаваньня прычынаў авары на Чарнобыльскай АЭС. Паводле афіцыйнай вэрсіі Генэральнай пракуратуры СССР, прычынаю сьмерці стала самагубства. Перад сьмерцю запісаў на дыктафон шэраг малавядомых фактаў пра катастрофу; частка запісу была выяўленая сьцёртаю.

Пахаваны на Новадзявочых могілках у Маскве.

Дзейнасьць

Займаўся праблемамі ядзерна-фізычных і плязмавых мэтадаў для сынтэзу і дасьледаваньня ўласьцівасьцей новых злучэньняў з элемэнтамі ў анамальна высокіх вокісных станах; ядзернай і плязмавай тэхналёгіі; энэргазьберагальнай тэхналёгіі і вадароднай энэргетыкі.

Адразу па аварыі на Чарнобыльскай АЭС быў прызначаны чальцом урадавай камісі па расследаваньні прычынаў і па ліквідацыі наступстваў аварыі. Зьявіўся на месцы катастрофы адным зь першых і мешкаў там агулам чатыры месяцы — замест дапушчальных двух-трох тыдняў.

Прымаў шэраг найістотнейшых рашэньняў па папярэджаньні далейшых выбухаў ды інфармаваў урад СССР пра сытуацыю ў зоне аварыі. Менавіта ён прапанаваў склад сумесі (бор і пясок), якой засыпалі палаючы рэактар і дзякуючы якой былі зьменшаныя шкодныя наступствы аварыі. Ён інфармаваў сваіх калег-навукоўцаў і прэсу пра рызыкі і стан станцыі, а таксама настойваў на неадкладнай поўнай эвакуацыі места Прыпяці.

Узнагароды і званьні

Крыніцы

Вонкавыя спасылкі

Валеры Лягасаўсховішча мультымэдыйных матэрыялаў