Напад на Стоўпцы 1924 году: розьніца паміж вэрсіямі

	Напад на Стоўпцы 1924 году
	Файл:Напад на Стоўпцы 1924 году.jpg ; Артыкул пра падзеі ў Стоўпцах ў газэце «Światowid»
Месца атакі	Стоўпцы
Цэль атакі	Вызваленьне з турмы членаў Камуністычнай партыі Заходняй Беларусі і Польшчы
Дата	4 жніўня 1924 (99 гадоў таму)
Спосаб атакі	Страляніна
Зброя	Карабіны, кулямёты, гранатамёты
Колькасьць ахвяраў	10
Колькасьць параненых	5
Колькасьць тэрарыстаў	100-150, па іншых зьвестках 58
Тэрарысты	Мікалай Гарачка, Эдвард Сапінскі, Пётр Ёда
Арганізатары	Станіслаў Ваўпшасаў

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

← Папярэдняя зьмена Наступная зьмена →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Вэрсія ад 00:24, 14 лютага 2019

Бандыцкі напад на Стоўпцы здарыўся ў ноч 3 на 4 жніўня 1924 году. Быў найбольш трагічным здарэньнем у гісторыі польскай паліцыі міжваеннага пэрыяду — у выніку нападу жыцьцё згубілі 7 паліцыянтаў, 1 супрацоўнік староства ды 2 цывільныя асобы.

Канец вайны не прынёс супакою мірнаму насельніцтву памежжа. Рабункі, кантрабанда, атакі бальшавіцкіх банд не былі рэдкімі. Толькі ў 1924 годзе паліцыя зафіксавала на польска-савецкім памежжы 189 рабункаў і дывэрсійных нападаў ды 28 актаў сабатажу, у якіх удзельнічала каля 1000 чалавек. Верагодна найбольшым гэтакім здарэньнем быў напад на Стоўпцы.

Напад

Дывэрсійная банда ў складзе каля 100 чалавек, узброеных кулямётамі ды гранатамі, напала з тэрыторыі СССР на прымежнае, павятовае мястэчка Стоўпцы. Пасьля пераходу дзяржаўнай мяжы, бандыты зьнішчылі тэлеграфныя і тэлефонныя камунікацыі ды акружылі мястэчка патрулямі. Мэтай іх атакі было зьнішчэньне і рабунак ўсіх лякальных урадавых установаў — староства, камэндатуры й пастарунку паліцыі, падатковага кіраваньня, пошты, чыгуначнае станцыі ды арышту, а таксама ліквідацыя іх супрацоўнікаў. Напад пачаўся каля 1 гадзіны ночы й працягвалася каля адной з паловай гадзіны.

Першым даў бой нападнікам пастарункавы Леон Пікера, які служыў пры касе ў будынку староства. Потым да яго далучыліся: дзяжурны староства, дворнік, паліцыянт ды намесьнік старосты. Дывэрсанты адступілі і рушылі ў кірунку будынка пошты.

Адначасова іншыя групы напалі на сядзібу паліцыі (камэндатуру) на вуліцы Шпітальнай і пастарунак пры чыгуначнай станцыі. Сьпераду будынак камэндатуры пасьпяхова абараніў камісар Хлюдзіньскі, аднак з тылу будынку, у стайні тры паліцыянты даглядалі коняў. Два зь іх схаваліся ад нападнікаў, але трэці (Казімеж Квасьнеўскі) быў затрыманы і забіты. У гэты ж час у пастарунку бандыты забілі двух паліцыянтаў (Станіслаў Вайдэра, Люцыян Ростэк) і ранілі двух іншых (адзін, Рышард Матыяшкевіч, памёр у шпіталі). Дывэрсанты зьнішчылі тэлефоннаю станцыю, будынак кіраваньня чыгуначным рухам і будынак пошты, адкуль забралі шмат грошай ды каштоўныя паперы. У бойцы каля гэтых будынкаў загінулі тры паліцыянты (Ігнацы Корзюк, Павел Лісевіч, Бэрнард Фосс). Бандыты авалодалі таксама пунктам часовага арышту і вызвалілі адтуль 18 затрыманых (потым усе яны добраахвотна вярнуліся). Бандыты абрабавалі некалькі магазынаў і памяшканьняў, а на лесапільні Кітаевічы забілі кіраўніка Гольдбаўма й забралі 7 коняў.

Вайсковы перасьлед нападнікаў пачаўся неадкладна. Адразу затрымалі фурманкі з трафэямі і 3 бандытаў, а падчас аблавы дзясяткі іншых.

Пахаваньне й працэс

6 жніўня адбылося ўрачыстае пахаваньне ахвяр нападу. Дзяржаўную ўладу рэпрэзэнтаваў ваявода Ўладыслаў Рачкевіч. Целы загіблых паліцыянтаў паклалі ў брацкую магілу.

25 жніўня ў Наваградку прайшоў першы судовы працэс над затрыманымі бандытамі. Мікалай Гарачка, Эдвард Карчмарчык або Сапіньскі ды Пётар Ёда падрабязна апісалі тэрарыстычныя курсы, якія скончылі ў Менску й на якіх выкладальнікамі былі бальшавіцкія афіцэры. Усе падсудныя атрымалі сьмяротнае пакараньне, але ў дачыненьні да Ёды, які быў толькі вартаўнікам і ня браў актыўнага ўдзелу, Прэзыдэнт Польскай Рэспублікі скарыстаў права памілаваньня.

Трагедыя ў Стоўбцах напрасткі спрычынілася да стварэньня Корпусу Аховы Памежжа.

Крыніцы

Літаратура

Jerzy Paciorkowski, Płonąca granica, Policja 997, nr 12 (57), grudzień 2009, ISSN 1734-1167, ss. 36-37. (пол.)

[stoubcy-1] а ^б ^в ^г Невядомыя старонкі гісторыі Заходняй Беларусі. Напад на Стоўбцы ў 1924 г.

[2] Стоўбцы. Забытыя магілы ў цэнтры горада

[1]

[2]

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
+{{Тэрарыстычная атака
-{{вікіфікаваць}}
+|Назва                   = Напад на Стоўпцы 1924 году
+|Выява                   = Напад на Стоўпцы 1924 году.jpg
+|Апісаньне выявы         = Артыкул пра падзеі ў Стоўпцах ў газэце  «Światowid»
+|Памер                   = 300px
+|Краіна                  = [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польшча]]
+|Месца атакі             = [[Стоўпцы]]
+|Цэль атакі              = Вызваленьне з турмы членаў Камуністычнай партыі [[Камуністычная партыя Заходняй Беларусі|Заходняй Беларусі]] і Польшчы<ref name = "stoubcy">[https://belaruspartisan.by/bel/blogs/melnikau/nevyadomyya-staronk-gstory-zakhodnyay-belarus-napad-na-stobtsy-1924-g/ Невядомыя старонкі гісторыі Заходняй Беларусі. Напад на Стоўбцы ў 1924 г.]</ref>
+|Дата                    = {{Дата пачатку|4|8|1924|1}}
+|Час                     =
+|Спосаб атакі            = Страляніна
+|Зброя                   = [[Карабін]]ы, [[кулямёт]]ы, [[гранатамёт]]ы<ref name = "stoubcy"/>
+|Колькасьць ахвяраў      = 10
+|Колькасьць параненых    = 5
+|Колькасьць тэрарыстаў   = 100-150<ref name = "stoubcy"/>, па іншых зьвестках 58<ref>[https://baj.by/be/analytics/stoubcy-zabytyya-magily-u-centry-gorada/ Стоўбцы. Забытыя магілы ў цэнтры горада]</ref>
+|Тэрарысты               = Мікалай Гарачка, Эдвард Сапінскі, Пётр Ёда
+|Арганізатары            = Станіслаў Ваўпшасаў<ref name = "stoubcy"/>
+|Колькасьць закладнікаў  =
+|Закладнікі              =
+|Падазраваныя            =
+|Падазраваны             =
+}}
 '''Бандыцкі напад на [[Стоўпцы]]''' здарыўся ў ноч 3 на 4 жніўня 1924 году. Быў найбольш трагічным здарэньнем у гісторыі польскай паліцыі [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|міжваеннага пэрыяду]] — у выніку нападу жыцьцё згубілі 7 паліцыянтаў, 1 супрацоўнік староства ды 2 цывільныя асобы.
@@ Радок 20: / Радок 41: @@
 Трагедыя ў Стоўбцах напрасткі спрычынілася да стварэньня [[Корпус Аховы Памежжа|Корпусу Аховы Памежжа]].
+== Крыніцы ==
+{{Крыніцы}}
 == Літаратура ==
@@ Радок 27: / Радок 51: @@
 [[Катэгорыя:Падзеі 1924 году]]
 [[Катэгорыя:Польская Рэспубліка (1918—1939)]]
-[[Катэгорыя:Беларуская партызанка ў Польшчы|Стоўпцы]]