Сэктар Газа: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
д выдаленая Катэгорыя:Палестына з дапамогай HotCat
дапаўненьне, абнаўленьне зьвестак
Радок 1: Радок 1:
{{Іншыя значэньні|Сэктар Газа (неадназначнасьць)}}
{{Іншыя значэньні|Сэктар Газа (неадназначнасьць)}}
{{Краіна
{{Краіна
|Назва = Сэктар Газа
|Назва = Сэктар Газа
|НазваЎРоднымСклоне = Сэктару Газы
|НазваЎРоднымСклоне = Сэктару Газы
|НазваНаДзяржаўнайМове = {{мова-ar|قطاع غزة|скарочана}}
|НазваНаДзяржаўнайМове = {{мова-ar|قطاع غزة|скарочана}}
|Сьцяг = Flag of Palestine.svg
|Сьцяг = Flag of Palestine.svg
|Герб =
|Герб =
|НацыянальныДэвіз =
|НацыянальныДэвіз =
|ДзяржаўныГімн =
|Месцазнаходжаньне = Gaza Strip map2.svg
|Месцазнаходжаньне = Gaza Strip map2.svg
|АфіцыйнаяМова = [[арабская мова|Арабская]]
|ПодпісПадВыявайМесцазнаходжаньня =
|Сталіца = [[Газа]]
|АфіцыйнаяМова = [[арабская мова|Арабская]]
|НайбуйнейшыГорад = [[Газа]]
|Сталіца = [[Газа]]
|ТыпУраду = Паўпрэзыдэнцкая рэспубліка
|НайбуйнейшыГорад = Газа
|ЦяперЗьяўляеццаЧасткай = [[Палестынская аўтаномія]]
|ТыпУраду = Паўпрэзыдэнцкая рэспубліка
|ПасадыКіраўнікоў = [[Прэзыдэнт]]<br />[[Прэм’ер-міністар]]
|ЦяперЗьяўляеццаЧасткай = [[Палестынская аўтаномія]]
|ІмёныКіраўнікоў = [[Махмуд Абас]]<br />[[Рамі Хамдала]]
|ПасадыКіраўнікоў = [[Прэзыдэнт Палестынскай аўтаноміі|Прэзыдэнт]]<br />[[Прэм’ер-міністар Палестынскай аўтаноміі|Прэм’ер-міністар]]
|Плошча = 360
|ІмёныКіраўнікоў = [[Махмуд Абас]]<br />[[Рамі Хамдала]]
|ГодАцэнкіНасельніцтва = 2014
|Насельніцтва = 1 816 379
|Плошча = 360<ref name="cia" />
|МесцаЎСьвецеПаводлеПлошчы =
|ШчыльнасьцьНасельніцтва = 13 069
|ГодАцэнкіСУП = 2014
|АдсотакВады =
|СУП = $1,35 млрд
|ГодАцэнкіНасельніцтва = 2017
|МесцаЎСьвецеПаводлеНасельніцтва =
|СУПНаДушуНасельніцтва = $6 100
|Насельніцтва = 1,8 млн<ref name="cia" />
|Валюта = [[Эгіпецкі фунт]] (EGP),<br />[[Новы ізраільскі шэкель]] (ILS)
|ШчыльнасьцьНасельніцтва = 5046
|ЧасавыПас = [[Цэнтральнаэўрапейскі час|CET]]
|ЭтнічныСклад = {{Просты сьпіс|
|ЧасРозьніцаUTC = +2
* [[арабы]]
|ЧасавыПасУлетку = [[Цэнтральнаэўрапейскі летні час|CEST]]
* &nbsp;'''∟''' [[палестынцы]]
|ЧасРозьніцаUTCУлетку = +3
* &nbsp;'''∟''' палестынскія [[бэдуіны]]
|ДамэнВерхнягаЎзроўню = ps
|ТэлефонныКод = +970
}}
}}
|КанфэсійныСклад =
'''Сэктар Газа''' ({{мова-ar|قطاع غزة}}) — [[Палестынская аўтаномія|палестынская вобласьць]] на ўсходнім узьбярэжжы [[Міжземнае мора|Міжземнага мора]], якая мяжуе з [[Эгіпет|Эгіптам]] на паўднёвым захадзе на працягу 11 кілямэтраў і [[Ізраіль|Ізраілем]] на ўсходзе і на поўначы, маючы агульную мяжу ў 51 км.
|Пісьменнасьць =
|ГодАцэнкіСУП = 2014
|МесцаЎСьвецеПаводлеСУП =
|СУП = $1,35 млрд
|СУПНаДушуНасельніцтва = $6100
|Валюта = [[Новы ізраільскі шэкель]] (ILS)
|КодВалюты =
|ЧасавыПас = [[Цэнтральнаэўрапейскі час|CET]]
|ЧасРозьніцаUTC = +2
|ЧасавыПасУлетку = [[Цэнтральнаэўрапейскі летні час|CEST]]
|ЧасРозьніцаUTCУлетку = +3
|НезалежнасьцьПадзеі =
|НезалежнасьцьДаты =
|АўтамабільныЗнак =
|ДамэнВерхнягаЎзроўню = ps
|ТэлефонныКод = +970
|Дадаткі =
}}
'''Сэ́ктар Га́за''' ({{мова-ar|قطاع غزة}}, {{IPA|[qɪˈtˤɑːʕ ˈɣazza]}}, {{Мова-he|רצועת עזה}}), таксама '''паласа́ Газа''' — [[Палестынская аўтаномія|палестынская вобласьць]] на ўсходнім узьбярэжжы [[Міжземнае мора|Міжземнага мора]], якая мяжуе з [[Эгіпет|Эгіптам]] на паўднёвым захадзе на працягу 11 кілямэтраў і [[Ізраіль|Ізраілем]] на ўсходзе і на поўначы, маючы агульную мяжу ў 51 км. Працягласьць з паўднёвага захаду на паўночны ўсход — 41 км, з паўночнага захаду на паўднёвы ўсход — ад 6 да 12 км, плошча — 360 км². Насельніцтва — 1,8 млн чалавек<ref name="cia" />. Сталіца — места [[Газа]].

У пэрыяд існаваньня [[Асманская імпэрыя|Асманскай імпэрыі]] Газа ўваходзіла ў склад Сырыйскага вілаету. Пасьля Другой сусьветнай вайны паводле [[Плян ААН па падзеле Палестыны|Пляну ААН па падзеле Палестыны]] была аднесеная ў склад тэрыторыі, прызначанай для стварэньня арабскай дзяржавы. Пасьля [[Араба-ізраільская вайна (1948—1949)|араба-ізраільскай вайны 1948—1949 рокаў]] рэгіён акупаваны [[Эгіпет|Эгіптам]] (1948—1967), пасьля [[Шасьцідзённая вайна|Шасьцідзённай вайны]] Ізраілем. У 1994 годзе Ізраіль [[Пагадненьні ў Осьлё (1993)|гарантаваў права самакіраваньня]] рэгіёну Газы праз [[Палестынская аўтаномія|Палестынскую аўтаномію]]. З 2007 году ў выніку перавароту рэгіён дэ-факта кантралюецца групоўкай [[ХАМАС]], пасьля чаго Ізраіль і Эгіпет [[Блякада сэктару Газа|ўвялі санкцыі супраць Палестынскай аўтаноміі і перакрылі свае граніцы з Газай]]. У 2012 годзе [[Генэральная Асамблея ААН|Генэральная Асамблея Арганізацыі Аб’яднаных Нацыяў]] дала Палестыне статус дзяржавы-назіральніка ў сваёй арганізацыі<ref>[http://www.un.org/News/Press/docs/2012/ga11317.doc.htm General Assembly Votes Overwhelmingly to Accord Palestine ‘Non-Member Observer State’ Status in United Nations]. United Nations</ref>. Сэктар Газа разам з [[заходні бераг ракі Ярдан|заходнім берагам ракі Ярдан]] зьяўляюцца часткай палестынскай тэрыторыі, вызначанай у нарвэскіх пагадненьнях і рэзалюцыі СБ ААН 1860<ref>[http://www.eccpalestine.org/eu-heads-of-missions-report-on-gaza/ EU Heads of Missions’ report on Gaza 2013]. ECCPalestine.org</ref>.


Рэгіён мае гадавы тэмп прыросту насельніцтва ў 2,33% згодна са зьвесткамі 2017 году<ref name="cia">{{Спасылка|аўтар = |імя = |прозьвішча = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = 15 жніўня 2018|url = https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gz.html|загаловак = Gaza Strip|фармат = |назва праекту = CIA Factbook|выдавец = [[Цэнтральная разьведвальная ўправа]]|дата доступу = 20 жніўня 2018|мова = en|копія = |дата копіі = |камэнтар = }}</ref> — 12-ы ў сьвеце [[Сьпіс краінаў паводле прыросту насельніцтва|паводле хуткасьці]]. Аднак існуе абмежаваная магчымасьць да будаўніцтва новых дамоў і аб’ектаў для гэтага росту. Да 2020 року чакаецца павелічэньне колькасьць насельніцтва да 2,1 млн чалавек; пры захаваньні цяперашніх тэмпаў рэгіён стане непрыдатным для жыцьця. Пераважную частку палестынскага насельніцтва ў Сэктары Газа складаюць [[Іслам|мусульмане]]-[[Суніты|суніты]].
У [[1994]] годзе Ізраіль гарантаваў права самакіраваньня рэгіёну Газы праз Палестынскую аўтаномію. Да гэтага Сэктар Газа быў месцам вайсковай акупацыі, у апошні час Ізраілем ([[1967]][[1994]]), ад гэтага Эгіптам ([[1958]]—[[1967]]). У пэрыяд існаваньня [[Асманская імпэрыя|Асманскай імпэрыі]] Газа ўваходзіла ў склад Сырыйскага вілаету. З [[2007]] году рэгіён дэ-факта кантралюецца групоўкай [[ХАМАС]]. У [[2012]] годзе [[Генэральная Асамблея ААН|Генэральная Асамблея Арганізацыі Аб’яднаных Нацыяў]] дала Палестыне статус дзяржавы-назіральніка ў сваёй арганізацыі<ref>[http://www.un.org/News/Press/docs/2012/ga11317.doc.htm General Assembly Votes Overwhelmingly to Accord Palestine ‘Non-Member Observer State’ Status in United Nations]. United Nations</ref>. Сэктар Газа разам з [[заходні бераг ракі Ярдан|заходнім берагам ракі Ярдан]] зьяўляюцца часткай палестынскай тэрыторыі, вызначанай у нарвэскіх пагадненьнях і рэзалюцыі СБ ААН 1860<ref>[http://www.eccpalestine.org/eu-heads-of-missions-report-on-gaza/ EU Heads of Missions’ report on Gaza 2013]. ECCPalestine.org</ref>.


Нягледзячы на [[Плян адмежаваньня ад сэктару Газа|вывад ізраільскіх войскаў у 2005 року]] і вынас ізраільскіх паселішчаў, [[Арганізацыя аб’яднаных нацыяў]], большасьць дзяржаваў і міжнародныя праваабарончыя арганізацыі па-ранейшаму лічаць тэрыторыю акупаванай: Ізраіль кантралюе паветраную і марскую прастору, а таксама шэсьць зь сямі наземных пагранічных пераходаў Газы. Ён пакінуў за сабой права ўводзіць на тэрыторыю сэктару войскі пры патрэбе і ўвёў буфэрную зону з боку Газы.
[[Іслам|Мусульмане]]-[[Суніты|суніты]] складаюць пераважную частку палестынскага насельніцтва ў Сэктары Газа. Рэгіён мае гадавы тэмп прыросту насельніцтва ў 2,91% згодна са зьвесткамі [[2014]] году<ref name="cia">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/gz.html Gaza Strip]. CIA World Factbook</ref>. Аднак існуе абмежаваная магчымасьць да будаўніцтва новых дамоў і аб’ектаў для гэтага росту. Па стане на 2014 год насельніцтва Сэктару Газы складае 1,8 млн чалавек<ref name="cia"/>.


Разам з [[Заходні бераг Ярдану|Заходнім берагам ракі Ярдан]] сэктар Газа ўтварае [[Палестынская аўтаномія|Палестынскую аўтаномію]].
У 2014 годзе пасьля замірэньня ХАМАС і [[ФАТХ]] сфармавалі адзіны палестынскі ўрад у Палестыне. У ліпені [[2014]] году, пасьля эскаляцыі канфлікту паміж ХАМАС і Ізраілем, ізраільскае войска пачало [[Апэрацыя «Непарушная скала»|апэрацыю «Непарушная скала»]].


== Крыніцы ==
== Крыніцы ==

Вэрсія ад 11:18, 20 жніўня 2018

Сэктар Газа
араб. قطاع غزة
Сьцяг Сэктару Газы
Сьцяг
Месцазнаходжаньне Сэктару Газы
Афіцыйная мова Арабская
Сталіца Газа
Найбуйнейшы горад Газа
Форма кіраваньня Паўпрэзыдэнцкая рэспубліка
Махмуд Абас
Рамі Хамдала
Плошча
 • агульная

360[1] км²
Насельніцтва
 • агульнае (2017)
 • шчыльнасьць

1,8 млн[1]
5046/км²
Этнічны склад
СУП
 • агульны (2014)
 • на душу насельніцтва
Сьпіс краінаў паводле СУП
$1,35 млрд
$6100
Валюта Новы ізраільскі шэкель (ILS)
Часавы пас
 • улетку
CET (UTC+2)
CEST (UTC+3)
Дамэн верхняга ўзроўню .ps
Тэлефонны код ++970
Цяпер зьяўляецца часткай Палестынская аўтаномія

Сэ́ктар Га́за (па-арабску: قطاع غزة‎, [qɪˈtˤɑːʕ ˈɣazza], па-габрэйску: רצועת עזה), таксама паласа́ Газа — палестынская вобласьць на ўсходнім узьбярэжжы Міжземнага мора, якая мяжуе з Эгіптам на паўднёвым захадзе на працягу 11 кілямэтраў і Ізраілем на ўсходзе і на поўначы, маючы агульную мяжу ў 51 км. Працягласьць з паўднёвага захаду на паўночны ўсход — 41 км, з паўночнага захаду на паўднёвы ўсход — ад 6 да 12 км, плошча — 360 км². Насельніцтва — 1,8 млн чалавек[1]. Сталіца — места Газа.

У пэрыяд існаваньня Асманскай імпэрыі Газа ўваходзіла ў склад Сырыйскага вілаету. Пасьля Другой сусьветнай вайны паводле Пляну ААН па падзеле Палестыны была аднесеная ў склад тэрыторыі, прызначанай для стварэньня арабскай дзяржавы. Пасьля араба-ізраільскай вайны 1948—1949 рокаў рэгіён акупаваны Эгіптам (1948—1967), пасьля Шасьцідзённай вайны — Ізраілем. У 1994 годзе Ізраіль гарантаваў права самакіраваньня рэгіёну Газы праз Палестынскую аўтаномію. З 2007 году ў выніку перавароту рэгіён дэ-факта кантралюецца групоўкай ХАМАС, пасьля чаго Ізраіль і Эгіпет ўвялі санкцыі супраць Палестынскай аўтаноміі і перакрылі свае граніцы з Газай. У 2012 годзе Генэральная Асамблея Арганізацыі Аб’яднаных Нацыяў дала Палестыне статус дзяржавы-назіральніка ў сваёй арганізацыі[2]. Сэктар Газа разам з заходнім берагам ракі Ярдан зьяўляюцца часткай палестынскай тэрыторыі, вызначанай у нарвэскіх пагадненьнях і рэзалюцыі СБ ААН 1860[3].

Рэгіён мае гадавы тэмп прыросту насельніцтва ў 2,33% згодна са зьвесткамі 2017 году[1] — 12-ы ў сьвеце паводле хуткасьці. Аднак існуе абмежаваная магчымасьць да будаўніцтва новых дамоў і аб’ектаў для гэтага росту. Да 2020 року чакаецца павелічэньне колькасьць насельніцтва да 2,1 млн чалавек; пры захаваньні цяперашніх тэмпаў рэгіён стане непрыдатным для жыцьця. Пераважную частку палестынскага насельніцтва ў Сэктары Газа складаюць мусульмане-суніты.

Нягледзячы на вывад ізраільскіх войскаў у 2005 року і вынас ізраільскіх паселішчаў, Арганізацыя аб’яднаных нацыяў, большасьць дзяржаваў і міжнародныя праваабарончыя арганізацыі па-ранейшаму лічаць тэрыторыю акупаванай: Ізраіль кантралюе паветраную і марскую прастору, а таксама шэсьць зь сямі наземных пагранічных пераходаў Газы. Ён пакінуў за сабой права ўводзіць на тэрыторыю сэктару войскі пры патрэбе і ўвёў буфэрную зону з боку Газы.

Разам з Заходнім берагам ракі Ярдан сэктар Газа ўтварае Палестынскую аўтаномію.

Крыніцы

Вонкавыя спасылкі