Парасілавая ўстаноўка: розьніца паміж вэрсіямі
д Bot: Migrating 83 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q12760 (translate me) |
крыніца — https://en.wikipedia.org/wiki/Steam_engine?oldid=854620164 |
||
| Радок 1: | Радок 1: | ||
[[Файл:Dampfturbine Laeufer01.jpg|thumb|Ротар паравай турбіны, што выкарыстоўваецца на [[ |
[[Файл:Dampfturbine Laeufer01.jpg|thumb|Ротар паравай турбіны, што выкарыстоўваецца на [[электрычная станцыя|электрастанцыі]].]] |
||
'''Парасілавая ўстаноўка''' (''ПСУ'') — [[цеплавы рухавік]], у якім рабочае цела мае фазывая пераўтварэньні. |
'''Парасілавая ўстаноўка''' (''ПСУ'') — [[цеплавы рухавік]], у якім рабочае цела мае фазывая пераўтварэньні. Прасьцей кажучы, парасілавая ўстаноўка выкарыстоўвае прынцып [[цеплавое пашырэньне|пашырэньня]], дзе вада награваецца да таго стану, каб выпарыць яе ў пару, і сіла, якая генэруецца гэтым працэсам штурхае [[поршань]] назад і наперад унутры цыліндру, ажыцьцяўляючы мэханічную працу. Як правіла, такая сіла з дапамогай [[хадун]]а і [[махавік]]а пераўтвараецца ў крутоўную сілу. |
||
Парасілавыя ўстаноўкі зьяўляюцца зьнешнімі [[рухавік унутранага згараньня|рухавікамі ўнутранага згараньня]]<ref>''«American Heritage Dictionary of the English Language»'' (Fourth ed.). Houghton Mifflin Company. 2000.</ref>, дзе працоўная вадкасьць аддзяляецца ад прадуктаў згараньня. Для сынтэзу энэргіі могуць быць выкарыстаныя крыніцы цяпла ня зьвязаныя з гарэньнем, як то сонечная, атамная і геатэрмальная энэргія. Ідэальны тэрмадынамічны цыкль, які выкарыстоўваецца для аналізу гэтага працэсу называецца [[цыкль Рэнкіна|цыклем Рэнкіна]]. У адпаведнасьці з цыклем вада награваецца і ператвараецца ў пару ў катлу, які працуе пры высокім ціску. Пры пашырэньні з дапамогай поршняў або турбіны праходзіць мэханічная праца. Затым пара выпускаецца ў атмасфэру, ці кандэнсуецца і запампоўваецца назад у кацёл, дзе працэс пачынаецца зноўку. |
|||
| ⚫ | Дадзенае вышэй азначэньне не агаворвае, якое менавіта фазавае пераўтварэньне ажыцьцяўляецца ў |
||
| ⚫ | Дадзенае вышэй азначэньне не агаворвае, якое менавіта фазавае пераўтварэньне ажыцьцяўляецца ў парасілавой устаноўцы, але ў сучасных устаноўках ажыцьцяўляецца фазавы пераход пара — вадкасьць. У якасьці рабочага цела могуць выкарыстоўвацца розныя рэчывы, якія ў дыяпазоне тэмпэратур і ціскаў, пры якіх працуе дадзенная машына, могуць існаваць як у вадкасным, так і ў параабразным выглядзе. Але з-за шэрагу прычын (найперш бясьпечнасьць і таннасьць) найчасьцей выкарыстоўваецца [[вада]]. |
||
| ⚫ | |||
Выкарыстаньне гатаванай вады для стварэньня мэханічнага руху налічвае больш за 2000 гадоў, але раньнія прылады ня мелі асаблівай практычнасьці. Гішпанскі вынаходнік [[Хэроніма дэ Аянс і Бамонт]] атрымаў патэнт на зародкавую парасілавую вадзяную помпу ў 1606 годзе<ref>Davids, Karel & Davids, Carolus A. (2012). [https://books.google.com/books?id=rqXpwBO1AX8C&pg=PA207&lpg=PA207&dq=jer%C3%B3nimo+de+ayanz+y+beaumont+steam+engine&source=bl&ots=QA8_DxqLf-&sig=Cpy_OsOQ_oeDDDDuut8GFlpjCD8&hl=en&sa=X&ei=UZWxU67kNIyOyAS28YGYCQ&sqi=2&ved=0CGwQ6AEwDg#v=onepage&q=jer%C3%B3nimo%20de%20ayanz%20y%20beaumont%20steam%20engine&f=false ''«Religion, Technology, and the Great and Little Divergences: China and Europe Compared, C. 700-1800»'']. Brill. — С. 207. — {{ISBN|9789004233881}}.</ref>. У 1698 годзе [[Томас Сэвэры]] запатэнтаваў парасілавую помпу, якая выкарыстоўвала пару ў непасрэдным кантакце з вадой, якая запампоўвалася ў камэру з парай. Парасілавая помпа Сэвэры выкарыстоўвала кандэнсацыйную пару для стварэньня частковага вакуўму і залівала ваду ў камэру, а затым прымяняла пару пад ціскам для далейшай перапампоўкі вады. |
|||
[[Парасілавая ўстаноўка Ньюкамэна|Парасілавая ўстаноўка]] [[Томас Ньюкамэн|Томаса Ньюкамэна]] была першай сапраўднай камэрцыйнай парасілавой устаноўкай, якая выкарыстоўвала поршань. Гэты агрэгат быў выкарыстаны ў 1712 годзе для выдаленьня вады з шахты пасьля паводкі. У 1733 годзе такіх установак ужо было 104, а ў канчатковым выніку было ўсталявана больш за 2000 атмасфэрных рухавікоў<ref>Preston, Eric James (2012). ''«Thomas Newcomen of Dartmouth and the Engine That Changed the World»''. Dartmouth History Research Group. {{ISBN|9781899011278}}.</ref>. |
|||
У 1781 годзе шатляндзкі інжынэр [[Джэймз Ўат]] запатэнтаваў парасілавую астаноўку, якая вырабляла бесьперапынны крутоўны рух{{Зноска|Hills|1989|Hills|63}}. Рухавік Ўата на дзесяць конскіх сілаў дазволіў стварыць шырокі спэктар вытворчага абсталяваньня. Устаноўкі маглі быць выкарыстаны ў любым месцы, дзе ёсьць вада і [[вугаль]] або [[драўніна|драўнянае паліва]]. Да 1883 году такія ўстаноўкі ўжо былі здольныя забясьпечыць магутнасьць у 10 тысяч конскіх сілаў{{Зноска|Hills|1989|Hills|223}}. Стацыянарная парасілавая ўстаноўка стала ключавым кампанэнтам [[індустрыяльная рэвалюцыя|індустрыяльнай рэвалюцыі]], дазваляючы будаваць фабрыкі нават там, дзе не было прыроднай воднай энэргіі. Атмасфэрныя рухавікі Ньюкамэна і Ўата былі вялікімі паводле памераў у параўнаньні зь велічынёй магутнасьці, якую яны выраблялі, але парасілавыя рухавікі высокага ціску былі досыць лёгкімі, каб усталёўваць іх на транспартныя сродкі, такім чынам былі выраблены першыя цягавыя рухавікі і чыгуначныя [[лякаматыў|лякаматывы]]. |
|||
| ⚫ | Парасілавая ўстаноўка складаецца з аднаго або групы паравых катлоў, з аднаго або некалькі паравых рухавікоў (паравая машына, паравая турбіна), а таксама мае розныя дапаможныя прыстасаваньні. Паршнявая паравая машына зьявілася раней за [[паратурбінная ўстаноўка|паратурбінныя ўстаноўкі]] і доўгі час шырока выкарыстоўвалася ў розных сфэрах чалавечай дзейнасьці. Але на пачатку 20 стагодзьдзя яна была выцесьнена паршнявымі рухавікамі ўнутранага згараньня і электрарухавікамі. Сёньня ў асноўным выкарыстоўваюцца паратурбінныя ўстаноўкі для вытворчасьці электраэнэргіі. |
||
== Крыніцы == |
|||
{{Крыніцы}} |
|||
== Літаратура == |
== Літаратура == |
||
* {{Кніга |
|||
* Хрусталёв Б. М., Несенчук А. П., Раманюк В. Н. Техническая термодинамика. Часть 2. Мн.: УП «Технопринт», 2004. (на расейскай мове) |
|||
|аўтар = Хрусталёв Б. М., Несенчук А. П., Раманюк В. Н. |
|||
|частка = |
|||
|загаловак = Техническая термодинамика. Часть 2 |
|||
|арыгінал = |
|||
|спасылка = |
|||
|выданьне = |
|||
|месца = Мн |
|||
|выдавецтва = УП «Технопринт» |
|||
|год = 2004 |
|||
|том = |
|||
|старонкі = |
|||
|старонак = |
|||
|isbn = |
|||
|ref = |
|||
}} |
|||
* {{Кніга |
|||
|аўтар = Hills, Richard L. |
|||
|частка = |
|||
|загаловак = Power from Steam: A history of the stationary steam engine |
|||
|арыгінал = |
|||
|спасылка = |
|||
|выданьне = |
|||
|месца = Cambridge |
|||
|выдавецтва = Cambridge University Press |
|||
|год = 1989 |
|||
|том = |
|||
|старонкі = |
|||
|старонак = |
|||
|isbn = 0-521-34356-9 |
|||
|ref = Hills |
|||
}} |
|||
== Вонкавыя спасылкі == |
== Вонкавыя спасылкі == |
||
{{Commons}} |
|||
{{Commonscat|Steam engines}} |
|||
* [http://bse.sci-lib.com Вялікая савецкая энцыклапедыя]{{ref-ru}} |
* [http://bse.sci-lib.com Вялікая савецкая энцыклапедыя]{{ref-ru}} |
||
Вэрсія ад 22:14, 17 жніўня 2018
Парасілавая ўстаноўка (ПСУ) — цеплавы рухавік, у якім рабочае цела мае фазывая пераўтварэньні. Прасьцей кажучы, парасілавая ўстаноўка выкарыстоўвае прынцып пашырэньня, дзе вада награваецца да таго стану, каб выпарыць яе ў пару, і сіла, якая генэруецца гэтым працэсам штурхае поршань назад і наперад унутры цыліндру, ажыцьцяўляючы мэханічную працу. Як правіла, такая сіла з дапамогай хадуна і махавіка пераўтвараецца ў крутоўную сілу.
Парасілавыя ўстаноўкі зьяўляюцца зьнешнімі рухавікамі ўнутранага згараньня[1], дзе працоўная вадкасьць аддзяляецца ад прадуктаў згараньня. Для сынтэзу энэргіі могуць быць выкарыстаныя крыніцы цяпла ня зьвязаныя з гарэньнем, як то сонечная, атамная і геатэрмальная энэргія. Ідэальны тэрмадынамічны цыкль, які выкарыстоўваецца для аналізу гэтага працэсу называецца цыклем Рэнкіна. У адпаведнасьці з цыклем вада награваецца і ператвараецца ў пару ў катлу, які працуе пры высокім ціску. Пры пашырэньні з дапамогай поршняў або турбіны праходзіць мэханічная праца. Затым пара выпускаецца ў атмасфэру, ці кандэнсуецца і запампоўваецца назад у кацёл, дзе працэс пачынаецца зноўку.
Дадзенае вышэй азначэньне не агаворвае, якое менавіта фазавае пераўтварэньне ажыцьцяўляецца ў парасілавой устаноўцы, але ў сучасных устаноўках ажыцьцяўляецца фазавы пераход пара — вадкасьць. У якасьці рабочага цела могуць выкарыстоўвацца розныя рэчывы, якія ў дыяпазоне тэмпэратур і ціскаў, пры якіх працуе дадзенная машына, могуць існаваць як у вадкасным, так і ў параабразным выглядзе. Але з-за шэрагу прычын (найперш бясьпечнасьць і таннасьць) найчасьцей выкарыстоўваецца вада.
Выкарыстаньне гатаванай вады для стварэньня мэханічнага руху налічвае больш за 2000 гадоў, але раньнія прылады ня мелі асаблівай практычнасьці. Гішпанскі вынаходнік Хэроніма дэ Аянс і Бамонт атрымаў патэнт на зародкавую парасілавую вадзяную помпу ў 1606 годзе[2]. У 1698 годзе Томас Сэвэры запатэнтаваў парасілавую помпу, якая выкарыстоўвала пару ў непасрэдным кантакце з вадой, якая запампоўвалася ў камэру з парай. Парасілавая помпа Сэвэры выкарыстоўвала кандэнсацыйную пару для стварэньня частковага вакуўму і залівала ваду ў камэру, а затым прымяняла пару пад ціскам для далейшай перапампоўкі вады.
Парасілавая ўстаноўка Томаса Ньюкамэна была першай сапраўднай камэрцыйнай парасілавой устаноўкай, якая выкарыстоўвала поршань. Гэты агрэгат быў выкарыстаны ў 1712 годзе для выдаленьня вады з шахты пасьля паводкі. У 1733 годзе такіх установак ужо было 104, а ў канчатковым выніку было ўсталявана больш за 2000 атмасфэрных рухавікоў[3].
У 1781 годзе шатляндзкі інжынэр Джэймз Ўат запатэнтаваў парасілавую астаноўку, якая вырабляла бесьперапынны крутоўны рух[4]. Рухавік Ўата на дзесяць конскіх сілаў дазволіў стварыць шырокі спэктар вытворчага абсталяваньня. Устаноўкі маглі быць выкарыстаны ў любым месцы, дзе ёсьць вада і вугаль або драўнянае паліва. Да 1883 году такія ўстаноўкі ўжо былі здольныя забясьпечыць магутнасьць у 10 тысяч конскіх сілаў[5]. Стацыянарная парасілавая ўстаноўка стала ключавым кампанэнтам індустрыяльнай рэвалюцыі, дазваляючы будаваць фабрыкі нават там, дзе не было прыроднай воднай энэргіі. Атмасфэрныя рухавікі Ньюкамэна і Ўата былі вялікімі паводле памераў у параўнаньні зь велічынёй магутнасьці, якую яны выраблялі, але парасілавыя рухавікі высокага ціску былі досыць лёгкімі, каб усталёўваць іх на транспартныя сродкі, такім чынам былі выраблены першыя цягавыя рухавікі і чыгуначныя лякаматывы.
Парасілавая ўстаноўка складаецца з аднаго або групы паравых катлоў, з аднаго або некалькі паравых рухавікоў (паравая машына, паравая турбіна), а таксама мае розныя дапаможныя прыстасаваньні. Паршнявая паравая машына зьявілася раней за паратурбінныя ўстаноўкі і доўгі час шырока выкарыстоўвалася ў розных сфэрах чалавечай дзейнасьці. Але на пачатку 20 стагодзьдзя яна была выцесьнена паршнявымі рухавікамі ўнутранага згараньня і электрарухавікамі. Сёньня ў асноўным выкарыстоўваюцца паратурбінныя ўстаноўкі для вытворчасьці электраэнэргіі.
Крыніцы
- ^ «American Heritage Dictionary of the English Language» (Fourth ed.). Houghton Mifflin Company. 2000.
- ^ Davids, Karel & Davids, Carolus A. (2012). «Religion, Technology, and the Great and Little Divergences: China and Europe Compared, C. 700-1800». Brill. — С. 207. — ISBN 9789004233881.
- ^ Preston, Eric James (2012). «Thomas Newcomen of Dartmouth and the Engine That Changed the World». Dartmouth History Research Group. ISBN 9781899011278.
- ^ Hills 1989. С. 63.
- ^ Hills 1989. С. 223.
Літаратура
- Хрусталёв Б. М., Несенчук А. П., Раманюк В. Н. Техническая термодинамика. Часть 2. — Мн: УП «Технопринт», 2004.
- Hills, Richard L. Power from Steam: A history of the stationary steam engine. — Cambridge: Cambridge University Press, 1989. — ISBN 0-521-34356-9
Вонкавыя спасылкі
Парасілавая ўстаноўка — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў