Нарвэжцы: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Вэрсія ад 11:28, 11 ліпеня 2018

Нарвэ́жцы — народ у Паўночнай Эўропе, асноўнае насельніцтва Нарвэгіі. Агульная колькасьць — больш за 5 мільёнаў чалавек, у тым ліку ў Нарвэгіі — каля 4,3 мільёнаў, яшчэ больш за 500 тыс. чалавек у ЗША, больш за 150 тыс. у Канадзе, па некалькі дзясяткаў тысяч ва ўсіх скандынаўскіх краінах-суседзях Нарвэгіі.

Мова і рэлігія

У нарвэскай мове, што належыць да скандынаўскай падгрупы германскай групы індаэўрапейскай моўнай сям’і, значны дыялектны падзел. Існуюць дзьве літаратурныя нормы.

Веравызнаньне нарвэжцаў пераважна лютэранскае, ёсьць прадстаўнікі іншых плыней пратэстантызму і католікі.

Гісторыя

Лічыцца, што нарвэжцы — патомкі германскіх плямёнаў жывёлаводаў і земляробаў, што пасяліліся ў Скандынавіі ў канцы 3-га тысячагодзьдзя да н. э. Даўнейшыя ўзоры нарвэскай пісьменнасьці — рунічныя надпісы (не пазьней за VIII ст.).

Тэрмін «нарвэжац», менавіта нордман («паўночны чалавек») упершыню фіксуецца ў стараангельскіх крыніцах IX стагодзьдзя.

Стварэньне ў X—XI стагодзьдзях раньнефэадальнай дзяржавы і хрысьціянізацыя (з канца X ст.) спрыялі фармаваньню нарвэскага народа.

У часы вікінгаў (IX—XI ст.) нарвэскія перасяленцы заснавалі калёніі на астравах Паўночнай Атлянтыкі і Ісьляндыі, дзе зьмяшаліся зь іншымі этнасамі, ствараючы новыя этнасы — ісьляндцы і фарэрцы.

У канцы XIV ст. нарвежцы трапляюць пад уладу Даніі і адбываюцца працэсы данізацыі, якія яшчэ ўзмацніліся пасьля Рэфармацыі 1536 году.

У 1814 годзе заключаная швэдзка-нарвэская унія. Зь яе разарваньнем у 1905 годзе Нарвэгія здабывае незалежнасьць.

Сёньня Нарвэгія — адна з найбольш разьвітых дзяржаваў сьвету. Разам з нарвэжцамі ў Нарвэгіі цяпер жыве і працуе шмат эмігрантаў зь іншых краін сьвету.

Нарвэжцы

Сярод выдатных нарвэжцаў былі:

клясык нарвэскай літаратуры Б’ёрнстэрнэ Б’ёрнсан
матэматык Нільс Гэнрык Абэль
кампазытар Эдвард Грыг
дасьледнікі Руаль Амундсэн, Фрыцьёф Нансэн і Тур Хэердал
пісьменьнік, клясык нарвэскай літаратуры Кнут Гамсун
паэт і драматург Гэнрык Ібсэн
мастак Эдвард Мунк
шмат спартсмэнаў, у прыватнасьці зімовых відаў спорту, і зорак шоў-бізнэсу.

Вонкавыя спасылкі

Нарвэжцы — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

@@ Радок 1: / Радок 1: @@
-'''Нарвэ́жцы''' — народ у [[Паўночная Эўропа|Паўночнай Эўропе]], асноўнае насельніцтва [[Нарвэгія|Нарвэгіі]]. Агульная колькасьць — больш 5 мільёнаў чалавек, у тым ліку ў Нарвэгіі — каля 4,3 мільёнаў, яшчэ больш за 500 тыс. чалавек у [[ЗША]], звыш за 150 тыс. у [[Канада|Канадзе]], па некалькі дзясяткаў тысяч ва ўсіх скандынаўскіх краінах-суседзях Нарвэгіі.
+'''Нарвэ́жцы''' — народ у [[Паўночная Эўропа|Паўночнай Эўропе]], асноўнае насельніцтва [[Нарвэгія|Нарвэгіі]]. Агульная колькасьць — больш за 5 мільёнаў чалавек, у тым ліку ў Нарвэгіі — каля 4,3 мільёнаў, яшчэ больш за 500 тыс. чалавек у [[ЗША]], больш за 150 тыс. у [[Канада|Канадзе]], па некалькі дзясяткаў тысяч ва ўсіх скандынаўскіх краінах-суседзях Нарвэгіі.
 == Мова і рэлігія ==
@@ Радок 7: / Радок 7: @@
 == Гісторыя ==
-Лічыцца, што нарвэжцы — патомкі германскіх плямёнаў жывёлаводаў і земляробаў, што пасяліліся ў [[Скандынавія|Скандынавіі]] ў канцы 3-га тысячагодзьдзя да н. э. Даўнейшыя ўзоры нарвэскай пісьменнасьці — рунічныя надпісы (не пазьней за 8 ст.).
+Лічыцца, што нарвэжцы — патомкі германскіх плямёнаў жывёлаводаў і земляробаў, што пасяліліся ў [[Скандынавія|Скандынавіі]] ў канцы 3-га тысячагодзьдзя да н. э. Даўнейшыя ўзоры нарвэскай пісьменнасьці — рунічныя надпісы (не пазьней за VIII ст.).
-Тэрмін «нарвэжац», менавіта нордман («паўночны чалавек») упершыню фіксуецца ў стараангельскіх крыніцах 9 стагодзьдзя.
+Тэрмін «нарвэжац», менавіта нордман («паўночны чалавек») упершыню фіксуецца ў стараангельскіх крыніцах IX стагодзьдзя.
-Стварэньне ў 10-11 стагодзьдзях [[фэадалізм|раньнефэадальнай]] дзяржавы і [[Хрысьціянства|хрысьціянізацыя]] (з канца 10 ст.) спрыялі фармаваньню нарвэскага народа.
+Стварэньне ў X—XI стагодзьдзях [[фэадалізм|раньнефэадальнай]] дзяржавы і [[Хрысьціянства|хрысьціянізацыя]] (з канца X ст.) спрыялі фармаваньню нарвэскага народа.
-У часы [[вікінгі|вікінгаў]] (9—11 ст.) нарвэскія перасяленцы заснавалі калёніі на астравах Паўночнай [[Атлянтычны акіян|Атлянтыкі]] і [[Ісьляндыя|Ісьляндыі]], дзе зьмяшаліся зь іншымі этнасамі, ствараючы новыя [[этнас]]ы — [[ісьляндцы]] і [[фарэрцы]].
+У часы [[вікінгі|вікінгаў]] (IX—XI ст.) нарвэскія перасяленцы заснавалі калёніі на астравах Паўночнай [[Атлянтычны акіян|Атлянтыкі]] і [[Ісьляндыя|Ісьляндыі]], дзе зьмяшаліся зь іншымі этнасамі, ствараючы новыя [[этнас]]ы — [[ісьляндцы]] і [[фарэрцы]].
-У канцы 14 ст. нарвежцы трапляюць пад уладу [[Данія|Даніі]] і адбываюцца працэсы данізацыі, якія яшчэ ўзмацніліся пасьля [[Рэфармацыя|Рэфармацыі]] [[1536]] году.
+У канцы XIV ст. нарвежцы трапляюць пад уладу [[Данія|Даніі]] і адбываюцца працэсы данізацыі, якія яшчэ ўзмацніліся пасьля [[Рэфармацыя|Рэфармацыі]] 1536 году.
-У [[1814]] годзе заключаная [[Швэцыя|швэдзка]]-нарвэская унія. Зь яе разарваньнем у [[1905]] годзе Нарвэгія здабывае незалежнасьць.
+У 1814 годзе заключаная [[Швэцыя|швэдзка]]-нарвэская унія. Зь яе разарваньнем у 1905 годзе Нарвэгія здабывае незалежнасьць.
 Сёньня Нарвэгія — адна з найбольш разьвітых дзяржаваў сьвету. Разам з нарвэжцамі ў Нарвэгіі цяпер жыве і працуе шмат [[эміграцыя|эмігрантаў]] зь іншых краін сьвету.
+== Нарвэжцы ==
-== Вядомыя нарвэжцы ==
 Сярод выдатных нарвэжцаў былі:
-* клясык нарвэскай літаратуры [[Б’ёрнсьцьернэ Б’ёрнсан]]
+* клясык нарвэскай літаратуры [[Б’ёрнстэрнэ Б’ёрнсан]]
-* матэматык [[Нільс Хэнрык Абэль]]
+* матэматык [[Нільс Гэнрык Абэль]]
 * кампазытар [[Эдвард Грыг]]
 * дасьледнікі [[Руаль Амундсэн]], [[Фрыцьёф Нансэн]] і [[Тур Хэердал]]
 * пісьменьнік, клясык нарвэскай літаратуры [[Кнут Гамсун]]
-* паэт і драматург [[Генрык Ібсэн]]
+* паэт і драматург [[Гэнрык Ібсэн]]
 * мастак [[Эдвард Мунк]]
 * шмат спартсмэнаў, у прыватнасьці зімовых відаў спорту, і зорак шоў-бізнэсу.
-{{Commonscat|People of Norway}}
+== Вонкавыя спасылкі ==
+{{Commons}}
 [[Катэгорыя:Этнасы Эўропы]]