Трыест: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
д Removing Link FA template (handled by wikidata)
шаблён, афармленьне
Радок 1: Радок 1:
{{Населены пункт
{{Мястэчка
| Назва = Трыест
|Назва = Трыест
|Статус = горад
| Назва ў родным склоне = Трыесту
| Няпэўная назва =
|Назва ў родным склоне = Трыесту
|Назва на мове краіны = Trieste
| Арыгінальная назва =
| Краіны = Італіі
|Код мовы назвы краіны = it
| Герб = Free Territory of Trieste coat of arms.svg
|Краіна = Італія
| Сьцяг =
|Герб = Free Territory of Trieste coat of arms.svg
| Гімн =
|Сьцяг =
| Першыя згадкі =
|Гімн =
| Горад з =
|Дата заснаваньня =
| Магдэбурскае права =
|Першыя згадкі =
| Былыя назвы =
|Статус з =
| Былая назва =
|Былая назва =
| Мясцовая назва =
|Мясцовая назва =
|Від адміністрацыйнай адзінкі 1 =
| Адміністрацыйная адзінка =
| Назва адміністрацыйнай адзінкі =
|Назва адміністрацыйнай адзінкі 1 =
|Від адміністрацыйнай адзінкі 2 =
| Адміністрацыйная адзінка2 =
| Назва адміністрацыйнай адзінкі2 =
|Назва адміністрацыйнай адзінкі 2 =
|Від адміністрацыйнай адзінкі 3 =
| Адміністрацыйная адзінка3 =
| Назва адміністрацыйнай адзінкі3 =
|Назва адміністрацыйнай адзінкі 3 =
| Сельсавет =
|Пасада кіраўніка =
| Пасялковы савет =
|Кіраўнік =
| Кіраўнік =
|Плошча = 84.5
| Імя кіраўніка =
|Крыніца плошчы =
| Плошча = 84.5
|Вышыня =
| Вышыня =
|Унутраны падзел =
| Колькасьць насельніцтва = 205,194
|Колькасьць насельніцтва = 205194
| Год падліку насельніцтва = 2011
|Тэндэнцыя колькасьці насельніцтва =
|Год падліку колькасьці = 2011
| Шчыльнасьць насельніцтва = 2429
|Крыніца колькасьці насельніцтва =
| Колькасьць двароў =
|Колькасьць насельніцтва аглямэрацыі =
⚫
| Часавы пас = +1
|Год падліку колькасьці аглямэрацыі =
⚫
| Летні час = +2
|Крыніца колькасьці аглямэрацыі =
| Тэлефонны код = 040
|Нацыянальны склад насельніцтва =
| Паштовы індэкс = 34100
|Год падліку нацыянальнага складу =
⚫
| Аўтамабільны код =
| Выява = Stadtzentrum Triest.jpg
|Часавы пас = +1
| Апісаньне выявы =
|Летні час = +2
| Шырата паўшар'е = паўночнае
|Сьпіс тэлефонных кодаў =
| Шырата градусаў = 45
|Тэлефонны код = 040
| Шырата хвілінаў = 39
|Паштовы індэкс = 34100
|Назва лічбавага клясыфікатару =
⚫
| Шырата сэкундаў =
| Даўгата паўшар'е = усходняе
|Лічбавы клясыфікатар =
⚫
|Аўтамабільны нумарны знак =
⚫
| Даўгата градусаў = 13
|Назва аўтамабільнага нумарнога знаку =
⚫
| Даўгата хвілінаў = 46
| Даўгата сэкундаў =
|Выява = Stadtzentrum Triest.jpg
|Апісаньне выявы =
⚫
| Пазыцыя подпісу на мапе =
|Шырата паўшар’е = паўночнае
⚫
| Водступ подпісу на мапе =
| Commons = Category:Triest
|Шырата градусаў = 45
| Сайт =
|Шырата хвілінаў = 39
| Колер = {{Колер|Італія}}
|Шырата сэкундаў =
|Даўгата паўшар’е = усходняе
⚫
|Даўгата градусаў = 13
⚫
|Даўгата хвілінаў = 46
⚫
|Даўгата сэкундаў =
⚫
|Назва мапы2 =
⚫
|Пазыцыя подпісу на мапе =
⚫
|Водступ подпісу на мапе =
⚫
|Сайт =
}}
}}

'''Трыест''' ({{мова-it|Trieste}}, {{мова-de|Triest}}, {{мова-sl|Trst}}, {{мова-hr|Trst}}, {{мова-la|Tergeste, Tergestum}}) — горад у італьянскім рэгіёне [[Фрыўлі-Вэнэцыя-Джулія]], адміністрацыйны цэнтар аднайменнай правінцыі. У мінулым — вольны імпэрскі горад, сталіца [[Аўстрыйская імпэрыя|Аўстрыйскага]] Прымор’я, адасобленая свабодная тэрыторыя.
'''Трыест''' ({{мова-it|Trieste}}, {{мова-de|Triest}}, {{мова-sl|Trst}}, {{мова-hr|Trst}}, {{мова-la|Tergeste, Tergestum}}) — горад у італьянскім рэгіёне [[Фрыўлі-Вэнэцыя-Джулія]], адміністрацыйны цэнтар аднайменнай правінцыі. У мінулым — вольны імпэрскі горад, сталіца [[Аўстрыйская імпэрыя|Аўстрыйскага]] Прымор’я, адасобленая свабодная тэрыторыя.


Трыест разьмешчаны ў глыбіні [[Трыесцкі заліў|Трыесцкага заліва]] [[Адрыятычнае мора|Адрыятычнага мора]], за 145 км на ўсход ад [[Вэнэцыя|Вэнэцыі]], побач з [[Славенія|славенскай]] граніцай. Паводле зьвестак перапісу 1991 году, насельніцтва горада складала 231,000 чалавек; а па стане на [[31 сьнежня]] [[2011]] — 205 194 чалавек. Заступнікам гораду лічыцца пакутнік Св. Юст Трыесцкі. Сьвята гораду — [[3 лістапада]].
Трыест разьмешчаны ў глыбіні [[Трыесцкі заліў|Трыесцкага заліва]] [[Адрыятычнае мора|Адрыятычнага мора]], за 145 км на ўсход ад [[Вэнэцыя|Вэнэцыі]], побач з [[Славенія|славенскай]] граніцай. Паводле зьвестак перапісу 1991 году насельніцтва гораду складала 231 000 чалавек; а на 31 сьнежня 2011 году — 205 194 чалавекі. Заступнікам гораду лічыцца пакутнік Св. Юст Трыесцкі. Сьвята гораду — 3 лістапада.


== Гісторыя ==
== Гісторыя ==
У час, калі [[Рымская імпэрыя|рымляне]] заснавалі [[Аквілея|Аквілею]], у раёне сучаснага Трыесту жылі [[Кельты|кельцкія]] ды [[Ілярыйцы|ілярыйскія]] плямёны. Першыя згадкі аб Трыесьце, пад назвай Тэргестэ (ад [[Славенская мова|славенскага]] ''trg'' — рынак, гандлёвы пляц) адносяцца да [[104 г. да Н.Х.]] і належаць [[Грэцыя|грэцкаму]] географу [[Артэмідор Эфэскі|Артэмідору Эфэскаму]]: у гэты час горад быў ужо [[Рымская імпэрыя|рымскім]].
У час, калі [[Рымская імпэрыя|рымляне]] заснавалі [[Аквілея|Аквілею]], у раёне сучаснага Трыесту жылі [[Кельты|кельцкія]] ды [[Ілярыйцы|ілярыйскія]] плямёны. Першыя згадкі аб Трыесьце, пад назвай Тэргестэ (ад [[Славенская мова|славенскага]] ''trg'' — рынак, гандлёвы пляц) адносяцца да 104 году да н. э. і належаць [[Грэцыя|грэцкаму]] географу [[Артэмідор Эфэскі|Артэмідору Эфэскаму]]: у гэты час горад быў ужо [[Рымская імпэрыя|рымскім]].


Пасьля заняпаду ў [[476]] годзе [[Заходняя Рымская імпэрыя|Заходнярымскае імпэрыі]], Трыест падзяліў лёс астатніх [[Істрыя|істрыйскіх]] гарадоў, пабачыўшы [[Остготы|остготаў]], [[Бізантыя|бізантыйцаў]], [[Лянгабарды|лянгабардаў]], пакуль не ўвайшоў у [[774]] у склад імпэрыі [[Карл Вялікі|Карла Вялікага]]. Затым ім кіравалі біскупы, а ў [[1203]] горад захапілі [[Вэнэцыянская рэспубліка|вэнэцыянцы]]. З [[1382]] да [[1918]] горад становіцца [[Габсбургі|габсбурска]]—[[Аўстрыя|аўстрыйскім]]. З [[1719]] да [[1891]] меў статус Вольнага порту і быў адзіным буйным портам Аўстрыі. З [[1809]] да [[1814]] быў акупаваны [[Францыя|французамі]]. Пасьля заснаваньня ў [[1861]] [[Італія|Італьянскай дзяржавы]], у населеным пераважна [[Італьянская мова|італамоўным]] насельніцтвам Трыесьце зьявіўся антыаўстрыйскі рух, мэтай якога было далучэньне гораду да Італіі. Па сканчэньні [[Першая Сусьветная вайна|Першай Сусьветнай вайны]], [[29 кастрычніка]] [[1918]], была заснаваная новая паўднёваславянская дзяржава — [[Каралеўства Югаславія]], у склад якой першапачаткова ўвайшоў і Трыест (на той час колькасьць [[Славенцы|славенцаў]] у пэрыфэрыйных раёнах дасягала 18%). Аднак паводле падпісанай у верасьні [[1919]] Сэн-Жэрмэнскай дамовы, Трыест, разам з усёй [[Істрыя]]й і [[Усходняя Фрыулія|Усходняй Фрыуліяй]], перайшоў да [[Італія|Італіі]]. У час панаваньня [[Фашызм|фашыстаў]] адбывалася італьянізацыя славенскага насельніцтва. Па сканчэньні [[Другая Сусьветная вайна|Другой Сусьветнай вайны]], у [[1947]] годзе, хаўрусьнікамі была абвешчаная [[Вольная тэрыторыя Трыесту]]. Паводле Лёнданскай дамовы [[1954]] году гэтая тэрыторыя была падзеленая паміж [[Італія]]й і [[Югаславія]]й (горад Трыест адыйшоў першым). У [[1975]] дамаркацыйная лінія афіцыйна стала дзяржаўнай граніцай дзьвюх краінаў. З уваходам [[Славенія|Славеніі]] у [[2004]] у [[Эўразьвяз]] і далучэньнем яе ў [[2007]] да [[Шэнгенская зона|шэнгенскай зоны]] Трыест перастаў быць горадам на ўскрайку Эўразьвязу, якім ён быў некалькі дзесяцігодзьдзяў.
Пасьля заняпаду ў 476 годзе [[Заходняя Рымская імпэрыя|Заходнярымскае імпэрыі]], Трыест падзяліў лёс астатніх [[Істрыя|істрыйскіх]] гарадоў, пабачыўшы [[Остготы|остготаў]], [[Бізантыя|бізантыйцаў]], [[Лянгабарды|лянгабардаў]], пакуль не ўвайшоў у 774 годзе ў склад імпэрыі [[Карл Вялікі|Карла Вялікага]]. Затым ім кіравалі біскупы, а ў 1203 годзе горад захапілі [[Вэнэцыянская рэспубліка|вэнэцыянцы]]. З 1382 да 1918 году горад становіцца [[Габсбургі|габсбурска]]—[[Аўстрыя|аўстрыйскім]]. З 1719 да 1891 году меў статус Вольнага порту і быў адзіным буйным портам Аўстрыі. З 1809 да 1814 году быў акупаваны [[Францыя|французамі]]. Пасьля заснаваньня ў 1861 годзе [[Італія|Італьянскай дзяржавы]], у населеным пераважна [[Італьянская мова|італамоўным]] насельніцтвам Трыесьце зьявіўся антыаўстрыйскі рух, мэтай якога было далучэньне гораду да Італіі. Па сканчэньні [[Першая сусьветная вайна|Першай сусьветнай вайны]], 29 кастрычніка 1918 году, была заснаваная новая паўднёваславянская дзяржава — [[Каралеўства Югаславія]], у склад якой першапачаткова ўвайшоў і Трыест (на той час колькасьць [[Славенцы|славенцаў]] у пэрыфэрыйных раёнах дасягала 18%). Аднак паводле падпісанай у верасьні 1919 году Сэн-Жэрмэнскай дамовы, Трыест, разам з усёй [[Істрыя]]й і [[Усходняя Фрыюлія|Ўсходняй Фрыюліяй]], перайшоў да [[Італія|Італіі]]. У час панаваньня [[Фашызм|фашыстаў]] адбывалася італьянізацыя славенскага насельніцтва. Па сканчэньні [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]], у 1947 годзе, хаўрусьнікамі была абвешчаная [[Вольная тэрыторыя Трыесту]]. Паводле Лёнданскай дамовы 1954 году гэтая тэрыторыя была падзеленая паміж [[Італія]]й і [[Югаславія]]й (горад Трыест адыйшоў першым). У 1975 годзе дамаркацыйная лінія афіцыйна стала дзяржаўнай граніцай дзьвюх краінаў. З уваходам [[Славенія|Славеніі]] ў 2004 годзе ў [[Эўразьвяз]] і далучэньнем яе ў 2007 годзе да [[Шэнгенская зона|шэнгенскай зоны]] Трыест перастаў быць горадам на ўскрайку Эўразьвязу, якім ён быў некалькі дзесяцігодзьдзяў.


== Галерэя ==
== Галерэя ==
<gallery>
<gallery>
Файл:PiazzaUnità_1.jpg|Плошча Адзінства Італіі ў Трыесьце
PiazzaUnità_1.jpg|Плошча Адзінства Італіі ў Трыесьце
Файл:CastelloMiramare.jpg|Замак Мірамарэ
CastelloMiramare.jpg|Замак Мірамарэ
Файл:Trieste Canal-Grande.jpg|канал
Trieste Canal-Grande.jpg|Канал
Файл:San Giusto 09.jpg|Сабор Сан Джуста
San Giusto 09.jpg|Сабор Сан-Джуста
Файл:Stadtzentrum Triest.jpg|пейзаж
Stadtzentrum Triest.jpg|Пэйзаж
|Маяк
</gallery>
</gallery>


== Вонкавыя спасылкі ==
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons|Category:Trieste}}
{{Commons}}
* [http://sites.google.com/site/triestepratica/ Трыест — Фота Кіраўніцтва — (Італьянская) — (PDF)]
* [http://sites.google.com/site/triestepratica/ Трыест — Фота Кіраўніцтва — (Італьянская) — (PDF)]


Вэрсія ад 15:53, 9 ліпеня 2018

Трыест
італ. Trieste
Трыест
Герб Трыесту


Краіна: Італія
Плошча: 84,5 км²
Насельніцтва (2011)
колькасьць: 205 194 чал.
шчыльнасьць: 2428,33 чал./км²
Часавы пас: UTC+1
летні час: UTC+2
Тэлефонны код: 040
Паштовы індэкс: 34100
Нумарны знак: TS
Геаграфічныя каардынаты: 45°39′1″ пн. ш. 13°46′13″ у. д. / 45.65028° пн. ш. 13.77028° у. д. / 45.65028; 13.77028Каардынаты: 45°39′1″ пн. ш. 13°46′13″ у. д. / 45.65028° пн. ш. 13.77028° у. д. / 45.65028; 13.77028
Трыест на мапе Італіі
Трыест
Трыест
Трыест
Галерэя здымкаў у Вікісховішчы
https://www.comune.trieste.it/

Трыест (па-італьянску: Trieste, па-нямецку: Triest, па-славенску: Trst, па-харвацку: Trst, па-лацінску: Tergeste, Tergestum) — горад у італьянскім рэгіёне Фрыўлі-Вэнэцыя-Джулія, адміністрацыйны цэнтар аднайменнай правінцыі. У мінулым — вольны імпэрскі горад, сталіца Аўстрыйскага Прымор’я, адасобленая свабодная тэрыторыя.

Трыест разьмешчаны ў глыбіні Трыесцкага заліва Адрыятычнага мора, за 145 км на ўсход ад Вэнэцыі, побач з славенскай граніцай. Паводле зьвестак перапісу 1991 году насельніцтва гораду складала 231 000 чалавек; а на 31 сьнежня 2011 году — 205 194 чалавекі. Заступнікам гораду лічыцца пакутнік Св. Юст Трыесцкі. Сьвята гораду — 3 лістапада.

Гісторыя

У час, калі рымляне заснавалі Аквілею, у раёне сучаснага Трыесту жылі кельцкія ды ілярыйскія плямёны. Першыя згадкі аб Трыесьце, пад назвай Тэргестэ (ад славенскага trg — рынак, гандлёвы пляц) адносяцца да 104 году да н. э. і належаць грэцкаму географу Артэмідору Эфэскаму: у гэты час горад быў ужо рымскім.

Пасьля заняпаду ў 476 годзе Заходнярымскае імпэрыі, Трыест падзяліў лёс астатніх істрыйскіх гарадоў, пабачыўшы остготаў, бізантыйцаў, лянгабардаў, пакуль не ўвайшоў у 774 годзе ў склад імпэрыі Карла Вялікага. Затым ім кіравалі біскупы, а ў 1203 годзе горад захапілі вэнэцыянцы. З 1382 да 1918 году горад становіцца габсбурска—аўстрыйскім. З 1719 да 1891 году меў статус Вольнага порту і быў адзіным буйным портам Аўстрыі. З 1809 да 1814 году быў акупаваны французамі. Пасьля заснаваньня ў 1861 годзе Італьянскай дзяржавы, у населеным пераважна італамоўным насельніцтвам Трыесьце зьявіўся антыаўстрыйскі рух, мэтай якога было далучэньне гораду да Італіі. Па сканчэньні Першай сусьветнай вайны, 29 кастрычніка 1918 году, была заснаваная новая паўднёваславянская дзяржава — Каралеўства Югаславія, у склад якой першапачаткова ўвайшоў і Трыест (на той час колькасьць славенцаў у пэрыфэрыйных раёнах дасягала 18%). Аднак паводле падпісанай у верасьні 1919 году Сэн-Жэрмэнскай дамовы, Трыест, разам з усёй Істрыяй і Ўсходняй Фрыюліяй, перайшоў да Італіі. У час панаваньня фашыстаў адбывалася італьянізацыя славенскага насельніцтва. Па сканчэньні Другой сусьветнай вайны, у 1947 годзе, хаўрусьнікамі была абвешчаная Вольная тэрыторыя Трыесту. Паводле Лёнданскай дамовы 1954 году гэтая тэрыторыя была падзеленая паміж Італіяй і Югаславіяй (горад Трыест адыйшоў першым). У 1975 годзе дамаркацыйная лінія афіцыйна стала дзяржаўнай граніцай дзьвюх краінаў. З уваходам Славеніі ў 2004 годзе ў Эўразьвяз і далучэньнем яе ў 2007 годзе да шэнгенскай зоны Трыест перастаў быць горадам на ўскрайку Эўразьвязу, якім ён быў некалькі дзесяцігодзьдзяў.

Галерэя

  • Плошча Адзінства Італіі ў Трыесьце
    Плошча Адзінства Італіі ў Трыесьце
  • Замак Мірамарэ
    Замак Мірамарэ
  • Канал
    Канал
  • Сабор Сан-Джуста
    Сабор Сан-Джуста
  • Пэйзаж
    Пэйзаж

Вонкавыя спасылкі

Трыест — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Трыест&oldid=1985426»