Палітыка: розьніца паміж вэрсіямі
д →Вонкавыя спасылкі: выпраўленьне парамэтру {{Commons}} using AWB |
крыніца — https://en.wikipedia.org/wiki/Politics?oldid=844473316 |
||
Радок 1: | Радок 1: | ||
[[Файл:European-parliament-strasbourg-inside.jpg|міні|[[Эўрапейскі парлямэнт]] зьяўляецца заканадаўчым і прадстаўнічым палітычным ворганам [[Эўрапейскі Зьвяз|Эўразьвязу]].]] |
|||
'''Палі́тыка''' (ад [[грэцкая мова|грэцкага]] τα πολιτικά) — удзел у справах грамады. Тэрмін звычайна прымяняецца ў адносінах да грамадзянскіх урадаў, але палітыка таксама вылучаецца ва ўсіх групах чалавечага ўзаемадзеяньня, то бок карпаратыўных, акадэмічных альбо рэлігійных інстытутах. |
'''Палі́тыка''' (ад [[грэцкая мова|грэцкага]] τα πολιτικά) — удзел у справах грамады. Тэрмін звычайна прымяняецца ў адносінах да грамадзянскіх урадаў, але палітыка таксама вылучаецца ва ўсіх групах чалавечага ўзаемадзеяньня, то бок карпаратыўных, акадэмічных альбо рэлігійных інстытутах. Палітыка зьяўляецца сродкам да дасягненьня і ажыцьцяўленьня палажэньняў кіраваньня і арганізаванага кантролю над чалавечай супольнасьцю<ref>[https://www.merriam-webster.com/dictionary/political «Political»]. Merriam Webster.</ref>. |
||
Палітыка складаецца з «сацыяльных стасункаў, што ўключаюць у сябе ўладу або сілу». Яна характарызуецца пэўнымі правіламі палітычнае адзінкі ([[Палітычная партыя|партыі]]), а таксама мэтадамі і тактыкай, што выкарыстоўваюцца пры фармуляваньні ды рэалізацыі палітпраграмы. |
Палітыка складаецца з «сацыяльных стасункаў, што ўключаюць у сябе ўладу або сілу». Яна характарызуецца пэўнымі правіламі палітычнае адзінкі ([[Палітычная партыя|партыі]]), а таксама мэтадамі і тактыкай, што выкарыстоўваюцца пры фармуляваньні ды рэалізацыі палітпраграмы. У сучасных нацыянальных дзяржавах, людзі фармуюць палітычныя партыі, каб празь іх прадставіць свае ідэі на будаваньне і рэгуляваньня адносінаў паміж людзьмі і сацыяльнымі групамі. У партыях людзі пагаджаюцца на адну і тую ж пазыцыю паводле многіх пытаньняў, і згаджаюцца падтрымліваць адныя і тыя ж зьмены ў [[Закон (права)|законы]]<ref>Giovanni Sartori (2005). [https://books.google.com/books?id=ywr0CcGDNHwC&pg=PA53 ''«Parties and Party Systems: A Framework for Analysis»'']. ECPR Press. — С. 53. — {{ISBN|978-0-9547966-1-7}}.</ref>. |
||
Разнастайнасьць мэтадаў, якія маюць месца ў палітыцы, уключаюць у сябе разьвіцьцё палітычных поглядаў сярод людзей, перамовы зь іншымі палітычнымі суб’ектамі, прасоўваньне і прыняцьцё законаў і ажыцьцяўленьне ціску на іншыя сілы, у тым ліку правядзеньне баявых дзеяньняў супраць праціўнікаў<ref> Bo Hammarlund (1985). [https://books.google.com/books?id=BnRlAAAAIAAJ ''«Politik utan partier: studier i Sveriges politiska liv 1726-1727»'']. Almqvist & Wiksell International. — С. 8.</ref><ref> Linda P. Brady (1 October 2017). [https://books.google.com/books?id=iNA3DwAAQBAJ&pg=PT47 ''«The Politics of Negotiation: America's Dealings with Allies, Adversaries, and Friends»'']. University of North Carolina Press. — С. 47. {{ISBN|978-1-4696-3960-4}}.</ref><ref>Mary Hawkesworth; Maurice Kogan (7 November 2013). [https://books.google.com/books?id=vXgKAgAAQBAJ&pg=PA299 ''«Encyclopedia of Government and Politics: 2-volume Set»'']. Routledge. — С. 299. {{ISBN|978-1-136-91332-7}}.</ref>. Палітыка ажыцьцяўляецца па шырокім спэктры сацыяльных узроўняў, ад кланаў і плямёнаў традыцыйных грамадзтваў і сучасных органаў мясцовага самакіраваньня, прадпрыемстваў і ўстановаў да [[сувэрэнная дзяржава|сувэрэнных дзяржаваў]] і міжнароднага ўзроўню. Вельмі часта слова палітыка асацыюецца з уладай. Палітычная сыстэма ўяўляе сабой структуру, якая вызначае прымальныя палітычныя мэтады ў дадзеным грамадзтве. Гісторыю палітычнай думкі можна прасачыць ад глыбокай старажытнасьці. То бок [[Плятон]], [[Арыстотэль]], [[Канфуцый]] ды шмат іншых старажытных філёзафаў разважалі і прасоўвалі розныя палітычныя мадэлі будовы грамадзства і дзяржаўнасьці. |
|||
Палітычная навука ці [[паліталёгія]] — гэта збор студыяў, якія скіраваныя на вывучэньне палітычных паводзінаў, аналіз узяцьця ўлады, яе выкананьня. Сумежнымі прадметамі паліталёгіі ёсьць палітычная [[філязофія]] і публічная адміністрацыя. Палітфілязофія шукае ўнутраныя прычыны палітыкі і этыку публічных паводзінаў. Зь іншага боку, публічная адміністрацыя аналізуе практыку кіраваньня. |
Палітычная навука ці [[паліталёгія]] — гэта збор студыяў, якія скіраваныя на вывучэньне палітычных паводзінаў, аналіз узяцьця ўлады, яе выкананьня. Сумежнымі прадметамі паліталёгіі ёсьць палітычная [[філязофія]] і публічная адміністрацыя. Палітфілязофія шукае ўнутраныя прычыны палітыкі і этыку публічных паводзінаў. Зь іншага боку, публічная адміністрацыя аналізуе практыку кіраваньня. |
||
Радок 35: | Радок 38: | ||
|} |
|} |
||
== Крыніцы == |
|||
⚫ | |||
{{Крыніцы}} |
|||
{{Commons|Category:Politics}} |
|||
⚫ | |||
{{Накід:Палітыка}} |
|||
{{Commons}} |
|||
* [http://curlie.org/World/Russian/%D0%9E%D0%B1%D1%89%D0%B5%D1%81%D1%82%D0%B2%D0%BE/%D0%9F%D0%BE%D0%BB%D0%B8%D1%82%D0%B8%D0%BA%D0%B0 Палітыка] на Open Directory Project. {{ref-en}} |
|||
[[Катэгорыя:Палітыка| ]] |
[[Катэгорыя:Палітыка| ]] |
Вэрсія ад 14:12, 9 чэрвеня 2018
Палі́тыка (ад грэцкага τα πολιτικά) — удзел у справах грамады. Тэрмін звычайна прымяняецца ў адносінах да грамадзянскіх урадаў, але палітыка таксама вылучаецца ва ўсіх групах чалавечага ўзаемадзеяньня, то бок карпаратыўных, акадэмічных альбо рэлігійных інстытутах. Палітыка зьяўляецца сродкам да дасягненьня і ажыцьцяўленьня палажэньняў кіраваньня і арганізаванага кантролю над чалавечай супольнасьцю[1].
Палітыка складаецца з «сацыяльных стасункаў, што ўключаюць у сябе ўладу або сілу». Яна характарызуецца пэўнымі правіламі палітычнае адзінкі (партыі), а таксама мэтадамі і тактыкай, што выкарыстоўваюцца пры фармуляваньні ды рэалізацыі палітпраграмы. У сучасных нацыянальных дзяржавах, людзі фармуюць палітычныя партыі, каб празь іх прадставіць свае ідэі на будаваньне і рэгуляваньня адносінаў паміж людзьмі і сацыяльнымі групамі. У партыях людзі пагаджаюцца на адну і тую ж пазыцыю паводле многіх пытаньняў, і згаджаюцца падтрымліваць адныя і тыя ж зьмены ў законы[2].
Разнастайнасьць мэтадаў, якія маюць месца ў палітыцы, уключаюць у сябе разьвіцьцё палітычных поглядаў сярод людзей, перамовы зь іншымі палітычнымі суб’ектамі, прасоўваньне і прыняцьцё законаў і ажыцьцяўленьне ціску на іншыя сілы, у тым ліку правядзеньне баявых дзеяньняў супраць праціўнікаў[3][4][5]. Палітыка ажыцьцяўляецца па шырокім спэктры сацыяльных узроўняў, ад кланаў і плямёнаў традыцыйных грамадзтваў і сучасных органаў мясцовага самакіраваньня, прадпрыемстваў і ўстановаў да сувэрэнных дзяржаваў і міжнароднага ўзроўню. Вельмі часта слова палітыка асацыюецца з уладай. Палітычная сыстэма ўяўляе сабой структуру, якая вызначае прымальныя палітычныя мэтады ў дадзеным грамадзтве. Гісторыю палітычнай думкі можна прасачыць ад глыбокай старажытнасьці. То бок Плятон, Арыстотэль, Канфуцый ды шмат іншых старажытных філёзафаў разважалі і прасоўвалі розныя палітычныя мадэлі будовы грамадзства і дзяржаўнасьці.
Палітычная навука ці паліталёгія — гэта збор студыяў, якія скіраваныя на вывучэньне палітычных паводзінаў, аналіз узяцьця ўлады, яе выкананьня. Сумежнымі прадметамі паліталёгіі ёсьць палітычная філязофія і публічная адміністрацыя. Палітфілязофія шукае ўнутраныя прычыны палітыкі і этыку публічных паводзінаў. Зь іншага боку, публічная адміністрацыя аналізуе практыку кіраваньня.
Палітычныя сыстэмы і ідэалёгіі
На сёняшні дзень у сьвеце вядома 20 палітычных і ідэалягічных сыстэмаў:
Крыніцы
- ^ «Political». Merriam Webster.
- ^ Giovanni Sartori (2005). «Parties and Party Systems: A Framework for Analysis». ECPR Press. — С. 53. — ISBN 978-0-9547966-1-7.
- ^ Bo Hammarlund (1985). «Politik utan partier: studier i Sveriges politiska liv 1726-1727». Almqvist & Wiksell International. — С. 8.
- ^ Linda P. Brady (1 October 2017). «The Politics of Negotiation: America's Dealings with Allies, Adversaries, and Friends». University of North Carolina Press. — С. 47. ISBN 978-1-4696-3960-4.
- ^ Mary Hawkesworth; Maurice Kogan (7 November 2013). «Encyclopedia of Government and Politics: 2-volume Set». Routledge. — С. 299. ISBN 978-1-136-91332-7.
Вонкавыя спасылкі
Палітыка — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў
- Палітыка на Open Directory Project. (анг.)