Гісторыя: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
дапаўненьне
д афармленьне
Радок 1: Радок 1:
[[Файл:Gyzis 006 (Ηistoria).jpeg|міні|240пкс|«Алегорыя гісторыі», [[Нікаляас Гізіс]] (1892)]]
[[Файл:Gyzis 006 (Ηistoria).jpeg|міні|240пкс|«Алегорыя гісторыі», [[Нікаляас Гізіс]] (1892)]]
'''Гісто́рыя''' (ад {{мова-el|ιστορία|скарочана}} — расказ пра мінулае, пра пазнанае) — комплекс грамадзкіх [[навука|навук]], што вывучае мінулае чалавецтва. Гэта агульны тэрмін, які адносіцца да мінулых падзеяў, а таксама ў ягонае азначэньне ўваходзіць выкрыцьцё, збор, арганізацыю і прадстаўленьне інфармацыі аб гэтых падзеях. Гэты панятак уключае касьмічную, геалягічную і арганічную гісторыі, але часьцяком у агульным маецца на ўвазе гісторыя чалавецтва. Навукоўцы, якія займаюцца вывучэньнем і ўпарадкаваньнем ведаў па гісторыі называюцца гісторыкамі. Падзеі гісторыі, якія адбываліся да часоў пісьмовага запісу лічацца перадгісторыяй.
'''Гісто́рыя''' (ад {{мова-el|ιστορία|скарочана}} — «расказ пра мінулае, пра пазнанае») — комплекс грамадзкіх [[навука|навук]], што вывучае мінулае чалавецтва. Гэта агульны тэрмін, які адносіцца да мінулых падзеяў, а таксама ў ягонае азначэньне ўваходзіць выкрыцьцё, збор, арганізацыю і прадстаўленьне інфармацыі аб гэтых падзеях. Гэты панятак уключае касьмічную, геалягічную і арганічную гісторыі, але часьцяком у агульным маецца на ўвазе гісторыя чалавецтва. Навукоўцы, якія займаюцца вывучэньнем і ўпарадкаваньнем ведаў па гісторыі называюцца гісторыкамі. Падзеі гісторыі, якія адбываліся да часоў пісьмовага запісу лічацца перадгісторыяй.


Гісторыя падзяляецца паводле глябальнай праблематыцы на [[Сусьветная гісторыя|сусьветную гісторыю]] і гісторыю асобных краін і народаў (напр. [[Гісторыя Беларусі]]). Паводле пэрыядызацыі вылучаюць гісторыю [[Першабытнае грамадзтва|першабытнага ладу]], [[Гісторыя старажытнага сьвету|старажытнага сьвету]], [[Сярэднявечча]], [[Гісторыя новага часу|новага часу]], [[Гісторыя найноўшага часу|найноўшага часу]], [[Гісторыя сучаснасьці|сучаснасьці]]. Паводле галінаў досьледаў гісторыя падзяляецца на [[ваенная гісторыя|ваенную]], [[палітычная гісторыя|палітычную]], [[эканамічная гісторыя|эканамічную]] гісторыі ды іншыя. Гісторыя розных бакоў культуры, навукі і тэхнікі вывучаецца гістарычнымі разьдзеламі адпаведных навук ([[Гісторыя тэатра]], [[Гісторыя матэматыкі]] ды інш.). Гісторыя можа зьяўляецца складоваю часткаю групы гуманітарных навук, што вывучае пэўны рэгіён (напр. [[Афрыканістыка]]), народ ([[Сыналёгія]]) ці групу народаў ([[Славяназнаўства]]).
Гісторыя падзяляецца паводле глябальнай праблематыцы на [[Сусьветная гісторыя|сусьветную гісторыю]] і гісторыю асобных краін і народаў (напрыклад, [[гісторыя Беларусі]]). Паводле пэрыядызацыі вылучаюць гісторыю [[Першабытнае грамадзтва|першабытнага ладу]], [[Гісторыя старажытнага сьвету|старажытнага сьвету]], [[Сярэднявечча]], [[Гісторыя новага часу|новага часу]], [[Гісторыя найноўшага часу|найноўшага часу]], [[Гісторыя сучаснасьці|сучаснасьці]]. Паводле галінаў досьледаў гісторыя падзяляецца на [[ваенная гісторыя|ваенную]], [[палітычная гісторыя|палітычную]], [[эканамічная гісторыя|эканамічную]] гісторыі ды іншыя. Гісторыя розных бакоў культуры, навукі і тэхнікі вывучаецца гістарычнымі разьдзеламі адпаведных навук ([[гісторыя тэатру]], [[гісторыя матэматыкі]] ды іншыя). Гісторыя можа зьяўляецца складоваю часткаю групы гуманітарных навук, што вывучае пэўны рэгіён (напрыклад, [[афрыканістыка]]), народ ([[сыналёгія]]) ці групу народаў ([[славяназнаўства]]).


== Структура ==
== Структура ==
Радок 18: Радок 18:
=== Дапаможныя дысцыпліны ===
=== Дапаможныя дысцыпліны ===
Таксама да гістарычнай навукі адносяцца дапаможныя або [[Спэцыяльныя гістарычныя навукі|спэцыяльныя гістарычныя дысцыпліны]]:
Таксама да гістарычнай навукі адносяцца дапаможныя або [[Спэцыяльныя гістарычныя навукі|спэцыяльныя гістарычныя дысцыпліны]]:
{{Партал|Гісторыя}}
* [[крыніцазнаўства]];
* [[крыніцазнаўства]];
* [[археаграфія]];
* [[археаграфія]];
Радок 32: Радок 31:
== Вонкавыя спасылкі ==
== Вонкавыя спасылкі ==
{{Commons}}
{{Commons}}
* [https://www.academia.edu/5539595/History_of_the_Historical_Thought_In_Belarusian_full_text_edition_ Самахвалаў, Д. С. Гісторыя гістарычнай думкі : курс лекцый / Д. С. Самахвалаў. – Мінск : БДУ, 2013]. – 131 с. ISBN 978-985-518-807-1
* [https://www.academia.edu/5539595/History_of_the_Historical_Thought_In_Belarusian_full_text_edition_ Самахвалаў, Д. С. Гісторыя гістарычнай думкі : курс лекцый / Д. С. Самахвалаў. – Мінск : БДУ, 2013]. – 131 с. {{ISBN|978-985-518-807-1}}


{{Навука}}
{{Навука}}
{{Накід:Гісторыя}}


[[Катэгорыя:Гісторыя| ]]
[[Катэгорыя:Гісторыя| ]]

Вэрсія ад 12:08, 24 траўня 2018

«Алегорыя гісторыі», Нікаляас Гізіс (1892)

Гісто́рыя (ад грэц. ιστορία — «расказ пра мінулае, пра пазнанае») — комплекс грамадзкіх навук, што вывучае мінулае чалавецтва. Гэта агульны тэрмін, які адносіцца да мінулых падзеяў, а таксама ў ягонае азначэньне ўваходзіць выкрыцьцё, збор, арганізацыю і прадстаўленьне інфармацыі аб гэтых падзеях. Гэты панятак уключае касьмічную, геалягічную і арганічную гісторыі, але часьцяком у агульным маецца на ўвазе гісторыя чалавецтва. Навукоўцы, якія займаюцца вывучэньнем і ўпарадкаваньнем ведаў па гісторыі называюцца гісторыкамі. Падзеі гісторыі, якія адбываліся да часоў пісьмовага запісу лічацца перадгісторыяй.

Гісторыя падзяляецца паводле глябальнай праблематыцы на сусьветную гісторыю і гісторыю асобных краін і народаў (напрыклад, гісторыя Беларусі). Паводле пэрыядызацыі вылучаюць гісторыю першабытнага ладу, старажытнага сьвету, Сярэднявечча, новага часу, найноўшага часу, сучаснасьці. Паводле галінаў досьледаў гісторыя падзяляецца на ваенную, палітычную, эканамічную гісторыі ды іншыя. Гісторыя розных бакоў культуры, навукі і тэхнікі вывучаецца гістарычнымі разьдзеламі адпаведных навук (гісторыя тэатру, гісторыя матэматыкі ды іншыя). Гісторыя можа зьяўляецца складоваю часткаю групы гуманітарных навук, што вывучае пэўны рэгіён (напрыклад, афрыканістыка), народ (сыналёгія) ці групу народаў (славяназнаўства).

Структура

На сёньня няма агульнапрынятай структуры гістарычнай галіны. Ейны склад залежыць ад тэарэтычных прынцыпаў і традыцыяў, прынятых сярод гісторыкаў. У гістарычную галіну ведаў уваходзяць асобныя разьдзелы, дапаможныя гістарычныя дысцыпліны і спэцыяльныя гістарычныя навукі.

Разьдзелы

Дзеля зручнасьці вывучэньня гісторыі чалавецтва ў цэлым яна падзяляецца на часткі, на аснове ўліку аб’ектыўнага ходу разьвіцьця грамадзтва.

Спэцыяльныя навукі

Самастойнае месца ў гістарычнай галіне ведаў займаюць ейныя арганічныя часткі — спэцыяльныя гістарычныя навукі:

Дапаможныя дысцыпліны

Таксама да гістарычнай навукі адносяцца дапаможныя або спэцыяльныя гістарычныя дысцыпліны:

Вонкавыя спасылкі

Гісторыясховішча мультымэдыйных матэрыялаў