Спач (турма): розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
Наступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Stary Jolup (гутаркі | унёсак)
38 217 правак
крыніца — ru:Спач (тюрьма)
 
Радок 1: Радок 1:
{{coord|41|53|57|N|20|2|46|E|display=title}}
{{coord|41|53|57|N|20|2|46|E|display=title}}
[[Файл:Post-bllok - Burgu i Spaçit.JPG|значак]]
[[Файл:Post-bllok - Burgu i Spaçit.JPG|значак]]
'''Турма Спач''' ({{мова-sq|Burgu i Spaçit}}) - турма ў Альбаніі, якая існавала з [[1968]] па [[1991]] гады ў паўночнай частцы [[Народная Сацыялістычная Рэспубліка Альбанія|народнай Сацыялістычнай Рэспублікі Албаніі]] і названая ў гонар вёскі Спач ў муніцыпалітэце Мірдыта. Зьняволеныя ў гэтай турме займаліся папраўчымі работамі на шахтах. Гэтая турма была адной з самых сумна вядомых турмаў краін [[АВД]], куды адпраўляліся не толькі звычайныя крымінальнікі, але і палітычныя апанэнты камуністычнай улады Альбаніі <ref>[http://albania-news.ru/kultura/tyurma-v-albanii-dobavlena- v-spisok-vsemirnogo-fonda-pamyatnikov-443 Турма ў Альбаніі дададзеная ў сьпіс Сусьветнага фонду помнікаў]{{ref-ru}}</ref>. З кастрычніка 2015 году турма ўваходзіць у сьпіс Сусьветнага фонду помнікаў<ref>{{cite web|url=http://diepresse.com/home/ausland/aussenpolitik/1439790/Albanien_Wo-man-fuer-Klagen-ueber-das-Essen-zehn-Jahre-Haft-erhielt|author=Thomas Roser|title=Albanien: Wo man für Klagen über das Essen zehn Jahre Haft erhielt|publisher=Die Presse|date=2013-08-08|language=de|accessdate=2017-04-13}}</ref>. Называецца грамадзкімі і палітычнымі дзеячамі сымбалям тэрору <ref>{{cite web|url=http://www.dw.com/de/albanien-aufarbeitung-der-kommunistischen-vergangenheit/av-17016461|title=Albanien: Aufarbeitung der kommunistischen Vergangenheit|lang=de|author=Vilma Filaj-Ballvora, Johan von Mirbach|publisher=[[Deutsche Welle]]|date=2013-08-13|accessdate=2017-04-13}}</ref> і камуністычнай дыктатуры ў Альбаніі<ref>{{cite web|url=http://chwb.org/albania/news/ambassador-lus-reflections-on-spac-prison/|title=Ambassador Lu’s Reflections on Spaç Prison|publisher=Cultural Heritage without Borders|date=2015-11-03|lang=en|accessdate=2017-04-13}}</ref>.
'''Турма Спач''' ({{мова-sq|Burgu i Spaçit}}) — турма ў Альбаніі, якая існавала з 1968 па 1991 гады ў паўночнай частцы [[Народная Сацыялістычная Рэспубліка Альбанія|народнай Сацыялістычнай Рэспублікі Албаніі]] і названая ў гонар вёскі Спач ў муніцыпалітэце Мірдыта. Зьняволеныя ў гэтай турме займаліся папраўчымі работамі на шахтах. Гэтая турма была адной з самых сумна вядомых турмаў краінаў [[АВД]], куды адпраўляліся ня толькі звычайныя крымінальнікі, але і палітычныя апанэнты камуністычнай улады Альбаніі <ref>[http://albania-news.ru/kultura/tyurma-v-albanii-dobavlena- v-spisok-vsemirnogo-fonda-pamyatnikov-443 Турма ў Альбаніі дададзеная ў сьпіс Сусьветнага фонду помнікаў]{{ref-ru}}</ref>. З кастрычніка 2015 году турма ўваходзіць у сьпіс Сусьветнага фонду помнікаў<ref>{{cite web|url=http://diepresse.com/home/ausland/aussenpolitik/1439790/Albanien_Wo-man-fuer-Klagen-ueber-das-Essen-zehn-Jahre-Haft-erhielt|author=Thomas Roser|title=Albanien: Wo man für Klagen über das Essen zehn Jahre Haft erhielt|publisher=Die Presse|date=2013-08-08|language=de|accessdate=2017-04-13}}</ref>. Называецца грамадзкімі і палітычнымі дзеячамі сымбалям тэрору <ref>{{cite web|url=http://www.dw.com/de/albanien-aufarbeitung-der-kommunistischen-vergangenheit/av-17016461|title=Albanien: Aufarbeitung der kommunistischen Vergangenheit|lang=de|author=Vilma Filaj-Ballvora, Johan von Mirbach|publisher=[[Deutsche Welle]]|date=2013-08-13|accessdate=2017-04-13}}</ref> і камуністычнай дыктатуры ў Альбаніі<ref>{{cite web|url=http://chwb.org/albania/news/ambassador-lus-reflections-on-spac-prison/|title=Ambassador Lu’s Reflections on Spaç Prison|publisher=Cultural Heritage without Borders|date=2015-11-03|lang=en|accessdate=2017-04-13}}</ref>.


== Гісторыя ==
== Гісторыя ==
Першыя будаўнічыя працы ў вёсцы Спач пачаліся ў 1954 годзе <ref>{{cite web|url=http://www.port724.com:8080/images/site/198384/documents/1415238071/TETE_ALBANIA_consultant_report.pdf|title=Spac Copper Project Feasibility Study Results|author=Albania Tete Mining|lang=en|accessdate=2017-04-13}}</ref>. Адкрыцьцё турмы адбылося ў 1968 годзе<ref>{{cite web|url=https://www.wmf.org/project/spa%C3%A7-prison|title=Spaç Prison|publisher=World Monuments Fund|lang=en|accessdate=2017-04-13}}</ref>: яна ўвайшла ў сыстэму турмаў, якую [[Энвэер Ходжа]] цалкам пераняў з [[ГУЛАГ]]у. У склад турмы ўваходзілі камэры для вязьняў, у якіх летам было горача, а зімой зімна; асобна стаялі ізалятары, сталовая, адміністрацыйны будынак і памяшканьне для нясеньня вахты. У працоўным лягеры працавалі за 1400 чалавек пры наяўнасьці месцаў усяго для 400 зьняволеных. Яны займаліся штодня шматгадзіннымі цяжкімі працамі ў шкодных умовах з дрэннай вэнтыляцыяй і недахопам паветра. Да тунэлю вёў мост<ref name=":0">{{cite web|url=http://www.berfrois.com/2015/10/vincent-w-j-van-gerven-oei-visits-spac/|title=Vincent W.J. van Gerven Oei visits Spac|author=Vincent W.J. van Gerven Oei|publisher=Berfrois|date=2015-10-09|lang=en|accessdate=2017-04-13}}</ref><ref name=":1">{{cite web|url=http://muzeuimemories.info/en/|title=Muzeu i Memories|lang=en|accessdate=2017-04-12}}</ref>. З многімі зьняволенымі дрэнна абыходзіліся, некаторыя былі забітыя аховай, іншыя памерлі ад зьнясіленьня, трэція захварэлі падчас працы і памерлі. Ім не аказвалася належная мэдыцынская дапамога, харчаваньне было таксама кепскім. Па словах Зэфа Сымона, яго трымалі 12 гадоў у турме ў такіх умовах, што былі не лепш за умоў [[Маўтхаўзэн (канцэнтрацыйны лягер)|канцлягэру Маўтхаўзэн]]<ref>{{cite web|url=https://zenit.org/articles/albanian-bishop-recalls-an-era-of-agonies/|title=Albanian Bishop Recalls an Era of Agonies|publisher=Zenit|date=2005-09-27|lang=en|accessdate=27-04-13}}</ref>.
Першыя будаўнічыя працы ў вёсцы Спач пачаліся ў 1954 годзе <ref>{{cite web|url=http://www.port724.com:8080/images/site/198384/documents/1415238071/TETE_ALBANIA_consultant_report.pdf|title=Spac Copper Project Feasibility Study Results|author=Albania Tete Mining|lang=en|accessdate=2017-04-13}}</ref>. Адкрыцьцё турмы адбылося ў 1968 годзе<ref>{{cite web|url=https://www.wmf.org/project/spa%C3%A7-prison|title=Spaç Prison|publisher=World Monuments Fund|lang=en|accessdate=2017-04-13}}</ref>: яна ўвайшла ў сыстэму турмаў, якую [[Энвэер Ходжа]] цалкам пераняў з [[ГУЛАГ]]у. У склад турмы ўваходзілі камэры для вязьняў, у якіх летам было горача, а зімой зімна; асобна стаялі ізалятары, сталовая, адміністрацыйны будынак і памяшканьне для нясеньня вахты. У працоўным лягеры працавалі за 1400 чалавек пры наяўнасьці месцаў усяго для 400 зьняволеных. Яны займаліся штодня шматгадзіннымі цяжкімі працамі ў шкодных умовах з дрэннай вэнтыляцыяй і недахопам паветра. Да тунэлю вёў мост<ref name=":0">{{cite web|url=http://www.berfrois.com/2015/10/vincent-w-j-van-gerven-oei-visits-spac/|title=Vincent W.J. van Gerven Oei visits Spac|author=Vincent W.J. van Gerven Oei|publisher=Berfrois|date=2015-10-09|lang=en|accessdate=2017-04-13}}</ref><ref name=":1">{{cite web|url=http://muzeuimemories.info/en/|title=Muzeu i Memories|lang=en|accessdate=2017-04-12}}</ref>. З многімі зьняволенымі дрэнна абыходзіліся, некаторыя былі забітыя аховай, іншыя памерлі ад зьнясіленьня, трэція захварэлі падчас працы і памерлі. Ім не аказвалася належная мэдыцынская дапамога, харчаваньне было таксама кепскім. Па словах Зэфа Сымона, яго трымалі 12 гадоў у турме ў такіх умовах, што былі не лепш за ўмоў [[Маўтхаўзэн (канцэнтрацыйны лягер)|канцлягэру Маўтхаўзэн]]<ref>{{cite web|url=https://zenit.org/articles/albanian-bishop-recalls-an-era-of-agonies/|title=Albanian Bishop Recalls an Era of Agonies|publisher=Zenit|date=2005-09-27|lang=en|accessdate=27-04-13}}</ref>.


У траўні 1973 году зьняволеныя ўзьнялі бунт: першы антыкамуністычны выступ у Альбаніі. Яны вывесілі [[сьцяг Альбаніі]] без пяціканцовай зоркі<ref name=":0" /><ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Burgu-i-Spacit-nis-projekti-i-kthimit-ne-muze.163567/|title=Burgu i Spaçit, nis projekti i kthimit në muze|author=Gazeta Shqip|publisher=Info Arkiva|lang=sq|accessdate=2017-04-12}}</ref><ref name=":3">{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/spac-1985-bisedat-e-te-burgosurve-per-krijimin-e-partise-demokratike-vdekja-e-enverit-si-e-rrahen-dom-simonin-ne-spac/|title=„Spaç 1985, bisedat e të burgosurve për krijimin e Partisë Demokratike“. Vdekja e Enverit, si e rrahën Dom Simonin në Spaç|publisher=Panorama|date=2014-10-27|lang=sq|accessdate=2017-04-13}}</ref>. Войскі адмысловага прызначэньня за тры дні аднавілі кантроль над турмой. Чацьвёра завадатараў былі расстраляныя, яшчэ каля 100 атрымалі вялікія турэмныя тэрміны. У траўні 1985 году адбылося другое паўстаньне супраць агідных ўмоў утрыманьня і гвалту ахоўнікаў. Спэцназ МУС прыбыў на верталёце ў турму: траіх зьняволеных расстралялі, шмат каму павялічылі турэмныя тэрміны. Некаторыя зьняволеныя былі зьбітыя да сьмерці аховай і супрацоўнікамі [[Сігурымі]] за антыўрадавыя выказваньні.
У траўні 1973 году зьняволеныя ўзьнялі бунт: першы антыкамуністычны выступ у Альбаніі. Яны вывесілі [[сьцяг Альбаніі]] безь пяціканцовай зоркі<ref name=":0" /><ref>{{cite web|url=http://www.arkivalajmeve.com/Burgu-i-Spacit-nis-projekti-i-kthimit-ne-muze.163567/|title=Burgu i Spaçit, nis projekti i kthimit në muze|author=Gazeta Shqip|publisher=Info Arkiva|lang=sq|accessdate=2017-04-12}}</ref><ref name=":3">{{cite web|url=http://www.panorama.com.al/spac-1985-bisedat-e-te-burgosurve-per-krijimin-e-partise-demokratike-vdekja-e-enverit-si-e-rrahen-dom-simonin-ne-spac/|title=„Spaç 1985, bisedat e të burgosurve për krijimin e Partisë Demokratike“. Vdekja e Enverit, si e rrahën Dom Simonin në Spaç|publisher=Panorama|date=2014-10-27|lang=sq|accessdate=2017-04-13}}</ref>. Войскі адмысловага прызначэньня за тры дні аднавілі кантроль над турмой. Чацьвёра завадатараў былі расстраляныя, яшчэ каля 100 атрымалі вялікія турэмныя тэрміны. У траўні 1985 году адбылося другое паўстаньне супраць агідных ўмоў утрыманьня і гвалту ахоўнікаў. Спэцназ МУС прыбыў на верталёце ў турму: траіх зьняволеных расстралялі, шмат каму павялічылі турэмныя тэрміны. Некаторыя зьняволеныя былі зьбітыя да сьмерці аховай і супрацоўнікамі [[Сігурымі]] за антыўрадавыя выказваньні.


Турма была зачыненая ў 1991 годзе пасьля [[Падзеньне камуністычнага рэжыму ў Альбаніі|зьмены ўлады ў Альбаніі]].
Турма была зачыненая ў 1991 годзе пасьля [[Падзеньне камуністычнага рэжыму ў Альбаніі|зьмены ўлады ў Альбаніі]].


== Бягучая сытуацыя ==
== Бягучая сытуацыя ==
Пасьля 1995 году турма была цалкам занядбана і паступова прыйшла ў запусьценьне. Жалеза і іншы мэталь дэмантавалі і прадалі<ref name=":0" /><ref>{{cite web|url=http://www.balkaninsight.com/en/article/albania-historic-prison-camp-ripped-apart-for-scrap|title=Thieves Plunder Historic Albanian Labour Camp|author=Besar Likmeta|publisher=Balkan Insight|date=2013-02-15|lang=en|accessdate=2017-04-13}}</ref>. Былая турма Спач цяпер вядомая як помнік культуры другой катэгорыі<ref name=":1" />. Існуюць некалькі плянаў ад міжнародных арганізацый і былых палітвязьняў па ператварэньні турмы ў мэмарыял або музэй<ref>[http://arkivi2.peshkupauje.com/2009/07/burgu-i-spacit-zbardhet-projekti-qe-i.html Burgu i Spacit: zbardhet projekti që i kthen imazhin e viteve ‘70-‘80] {{ref-sq}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.dailymail.co.uk/wires/ap/article-3649000/Albanias-broken-men-fear-prison-horrors-forgotten.html|author=AP|title=Albania's broken men fear prison horrors will be forgotten|publisher=Mail Online|date=2016-06-19|lang=en|accessdate=2017-04-13}}</ref>. У 2015 годзе нью-ёрская арганізацыя '' World Monument Fund '' ўключыла турму ў сьпіс 50 помнікаў, якія знаходзяцца пад пагрозай зьнікненьня<ref>{{cite web|url=https://www.wmf.org/sites/default/files/2016_watch_sites_at_a_glance.pdf|title=2016 World Monuments Watch|publisher=World Monuments Fund|lang=en|accessdate=2017-04-12}}</ref>. Але ня гледзячы на статус турмы, на тэрыторыі вязьніцы працягваюцца працы ў шахтах<ref name=":0" />. Аднак насуперак статусу, на тэрыторыі турмы працягваюцца работы ў шахтах<ref name=":0" />. Турэцкая кампанія плануе распрацоўваць і далей другое па велічыні радовішча медзі ў Альбаніі<ref>{{cite web|url=http://www.tete-mine.com/copper/albania|title=Albania|publisher=Tete Mining|lang=en|accessdate=2017-04-12}}</ref>.
Пасьля 1995 году турма была цалкам занядбана і паступова прыйшла ў запусьценьне. Жалеза і іншы мэталь дэмантавалі і прадалі<ref name=":0" /><ref>{{cite web|url=http://www.balkaninsight.com/en/article/albania-historic-prison-camp-ripped-apart-for-scrap|title=Thieves Plunder Historic Albanian Labour Camp|author=Besar Likmeta|publisher=Balkan Insight|date=2013-02-15|lang=en|accessdate=2017-04-13}}</ref>. Былая турма Спач цяпер вядомая як помнік культуры другой катэгорыі<ref name=":1" />. Існуюць некалькі плянаў ад міжнародных арганізацыяў і былых палітвязьняў па ператварэньні турмы ў мэмарыял або музэй<ref>[http://arkivi2.peshkupauje.com/2009/07/burgu-i-spacit-zbardhet-projekti-qe-i.html Burgu i Spacit: zbardhet projekti që i kthen imazhin e viteve ‘70-‘80] {{ref-sq}}</ref><ref>{{cite web|url=http://www.dailymail.co.uk/wires/ap/article-3649000/Albanias-broken-men-fear-prison-horrors-forgotten.html|author=AP|title=Albania's broken men fear prison horrors will be forgotten|publisher=Mail Online|date=2016-06-19|lang=en|accessdate=2017-04-13}}</ref>. У 2015 годзе нью-ёрская арганізацыя '' World Monument Fund '' ўключыла турму ў сьпіс 50 помнікаў, якія знаходзяцца пад пагрозай зьнікненьня<ref>{{cite web|url=https://www.wmf.org/sites/default/files/2016_watch_sites_at_a_glance.pdf|title=2016 World Monuments Watch|publisher=World Monuments Fund|lang=en|accessdate=2017-04-12}}</ref>. Але ня гледзячы на статус турмы, на тэрыторыі вязьніцы працягваюцца працы ў шахтах<ref name=":0" />. Аднак насуперак статусу, на тэрыторыі турмы працягваюцца работы ў шахтах<ref name=":0" />. Турэцкая кампанія плянуе распрацоўваць і далей другое па велічыні радовішча медзі ў Альбаніі<ref>{{cite web|url=http://www.tete-mine.com/copper/albania|title=Albania|publisher=Tete Mining|lang=en|accessdate=2017-04-12}}</ref>.


== Крыніцы ==
== Крыніцы ==
Радок 17: Радок 17:


== Літаратура ==
== Літаратура ==
* Marianne Graf. Spaç – es war die Hölle // Albanien nördlich des Shkumbin. — Gnas: Herbert Weishaupt Verlag, 2003. — ISBN 978-3-7059-0166-7.
* Marianne Graf. Spaç — es war die Hölle // Albanien nördlich des Shkumbin. — Gnas: Herbert Weishaupt Verlag, 2003. — ISBN 978-3-7059-0166-7.
* Fatos Lubonja. Second Sentence: Inside the Albanian Gulag. — London: I.B. Tauris, 2009. — ISBN 978-1-84511-924-9.
* Fatos Lubonja. Second Sentence: Inside the Albanian Gulag. — London: I.B. Tauris, 2009. — ISBN 978-1-84511-924-9.
* Agim Musta. Burgu minierë i Spaçit, Mirditë // Burgjet e diktaturës komuniste në Republikën e Shqipërisë. — Tirana: Mirgeeralb, 2005.
* Agim Musta. Burgu minierë i Spaçit, Mirditë // Burgjet e diktaturës komuniste në Republikën e Shqipërisë. — Tirana: Mirgeeralb, 2005.

Вэрсія ад 09:35, 1 траўня 2018

Каардынаты: 41°53′57″ пн. ш. 20°2′46″ у. д. / 41.89917° пн. ш. 20.04611° у. д. / 41.89917; 20.04611

Турма Спач (па-альбанску: Burgu i Spaçit) — турма ў Альбаніі, якая існавала з 1968 па 1991 гады ў паўночнай частцы народнай Сацыялістычнай Рэспублікі Албаніі і названая ў гонар вёскі Спач ў муніцыпалітэце Мірдыта. Зьняволеныя ў гэтай турме займаліся папраўчымі работамі на шахтах. Гэтая турма была адной з самых сумна вядомых турмаў краінаў АВД, куды адпраўляліся ня толькі звычайныя крымінальнікі, але і палітычныя апанэнты камуністычнай улады Альбаніі [1]. З кастрычніка 2015 году турма ўваходзіць у сьпіс Сусьветнага фонду помнікаў[2]. Называецца грамадзкімі і палітычнымі дзеячамі сымбалям тэрору [3] і камуністычнай дыктатуры ў Альбаніі[4].

Гісторыя

Першыя будаўнічыя працы ў вёсцы Спач пачаліся ў 1954 годзе [5]. Адкрыцьцё турмы адбылося ў 1968 годзе[6]: яна ўвайшла ў сыстэму турмаў, якую Энвэер Ходжа цалкам пераняў з ГУЛАГу. У склад турмы ўваходзілі камэры для вязьняў, у якіх летам было горача, а зімой зімна; асобна стаялі ізалятары, сталовая, адміністрацыйны будынак і памяшканьне для нясеньня вахты. У працоўным лягеры працавалі за 1400 чалавек пры наяўнасьці месцаў усяго для 400 зьняволеных. Яны займаліся штодня шматгадзіннымі цяжкімі працамі ў шкодных умовах з дрэннай вэнтыляцыяй і недахопам паветра. Да тунэлю вёў мост[7][8]. З многімі зьняволенымі дрэнна абыходзіліся, некаторыя былі забітыя аховай, іншыя памерлі ад зьнясіленьня, трэція захварэлі падчас працы і памерлі. Ім не аказвалася належная мэдыцынская дапамога, харчаваньне было таксама кепскім. Па словах Зэфа Сымона, яго трымалі 12 гадоў у турме ў такіх умовах, што былі не лепш за ўмоў канцлягэру Маўтхаўзэн[9].

У траўні 1973 году зьняволеныя ўзьнялі бунт: першы антыкамуністычны выступ у Альбаніі. Яны вывесілі сьцяг Альбаніі безь пяціканцовай зоркі[7][10][11]. Войскі адмысловага прызначэньня за тры дні аднавілі кантроль над турмой. Чацьвёра завадатараў былі расстраляныя, яшчэ каля 100 атрымалі вялікія турэмныя тэрміны. У траўні 1985 году адбылося другое паўстаньне супраць агідных ўмоў утрыманьня і гвалту ахоўнікаў. Спэцназ МУС прыбыў на верталёце ў турму: траіх зьняволеных расстралялі, шмат каму павялічылі турэмныя тэрміны. Некаторыя зьняволеныя былі зьбітыя да сьмерці аховай і супрацоўнікамі Сігурымі за антыўрадавыя выказваньні.

Турма была зачыненая ў 1991 годзе пасьля зьмены ўлады ў Альбаніі.

Бягучая сытуацыя

Пасьля 1995 году турма была цалкам занядбана і паступова прыйшла ў запусьценьне. Жалеза і іншы мэталь дэмантавалі і прадалі[7][12]. Былая турма Спач цяпер вядомая як помнік культуры другой катэгорыі[8]. Існуюць некалькі плянаў ад міжнародных арганізацыяў і былых палітвязьняў па ператварэньні турмы ў мэмарыял або музэй[13][14]. У 2015 годзе нью-ёрская арганізацыя World Monument Fund ўключыла турму ў сьпіс 50 помнікаў, якія знаходзяцца пад пагрозай зьнікненьня[15]. Але ня гледзячы на статус турмы, на тэрыторыі вязьніцы працягваюцца працы ў шахтах[7]. Аднак насуперак статусу, на тэрыторыі турмы працягваюцца работы ў шахтах[7]. Турэцкая кампанія плянуе распрацоўваць і далей другое па велічыні радовішча медзі ў Альбаніі[16].

Крыніцы

  1. ^ v-spisok-vsemirnogo-fonda-pamyatnikov-443 Турма ў Альбаніі дададзеная ў сьпіс Сусьветнага фонду помнікаў (рас.)
  2. ^ Thomas Roser (2013-08-08) Albanien: Wo man für Klagen über das Essen zehn Jahre Haft erhielt (ням.). Die Presse. Праверана 2017-04-13 г.
  3. ^ Vilma Filaj-Ballvora, Johan von Mirbach (2013-08-13) Albanien: Aufarbeitung der kommunistischen Vergangenheit. Deutsche Welle. Праверана 2017-04-13 г.
  4. ^ Ambassador Lu’s Reflections on Spaç Prison. Cultural Heritage without Borders (2015-11-03). Праверана 2017-04-13 г.
  5. ^ Albania Tete Mining Spac Copper Project Feasibility Study Results Праверана 2017-04-13 г.
  6. ^ Spaç Prison. World Monuments Fund. Праверана 2017-04-13 г.
  7. ^ а б в г д Vincent W.J. van Gerven Oei (2015-10-09) Vincent W.J. van Gerven Oei visits Spac. Berfrois. Праверана 2017-04-13 г.
  8. ^ а б Muzeu i Memories Праверана 2017-04-12 г.
  9. ^ Albanian Bishop Recalls an Era of Agonies. Zenit (2005-09-27). Праверана 27-04-13 г.
  10. ^ Gazeta Shqip Burgu i Spaçit, nis projekti i kthimit në muze. Info Arkiva. Праверана 2017-04-12 г.
  11. ^ „Spaç 1985, bisedat e të burgosurve për krijimin e Partisë Demokratike“. Vdekja e Enverit, si e rrahën Dom Simonin në Spaç. Panorama (2014-10-27). Праверана 2017-04-13 г.
  12. ^ Besar Likmeta (2013-02-15) Thieves Plunder Historic Albanian Labour Camp. Balkan Insight. Праверана 2017-04-13 г.
  13. ^ Burgu i Spacit: zbardhet projekti që i kthen imazhin e viteve ‘70-‘80  (альб.)
  14. ^ AP (2016-06-19) Albania's broken men fear prison horrors will be forgotten. Mail Online. Праверана 2017-04-13 г.
  15. ^ 2016 World Monuments Watch. World Monuments Fund. Праверана 2017-04-12 г.
  16. ^ Albania. Tete Mining. Праверана 2017-04-12 г.

Літаратура

  • Marianne Graf. Spaç — es war die Hölle // Albanien nördlich des Shkumbin. — Gnas: Herbert Weishaupt Verlag, 2003. — ISBN 978-3-7059-0166-7.
  • Fatos Lubonja. Second Sentence: Inside the Albanian Gulag. — London: I.B. Tauris, 2009. — ISBN 978-1-84511-924-9.
  • Agim Musta. Burgu minierë i Spaçit, Mirditë // Burgjet e diktaturës komuniste në Republikën e Shqipërisë. — Tirana: Mirgeeralb, 2005.
  • Anita Niegelhell, Gabriele Ponisch. Wir sind immer im Feuer. Berichte ehemaliger politischer Gefangener im kommunistischen Albanien. — Wien: Böhlau, 2001. — Т. Band 2. — (Zur Kunde Südosteuropas. Albanologische Studien). — ISBN 978-3-205-99290-5.
  • Maks Velo Albanie utopie. Huis clos dans les Balkans / Sonia Combe, Ivaylo Ditchev. — Paris: Éditions Autrement, 1996. — С. 167–173. — ISBN 978-2-86260-574-6.

Вонкавыя спасылкі

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Спач_(турма)&oldid=1973204»