Шчыты-Дзенцялова: розьніца паміж вэрсіямі

	Шчыты-Дзенцялова
	польск. Szczyty-Dzięciołowo, бел. Шчыты-Дзенцёлово
Першыя згадкі:	XVI стагодзьдзе
Мясцовая назва:	Ščytý Dzienciołóvo
Краіна:	Польшча
Ваяводзтва:	Падляскае
Павет:	Бельскі
Гміна:	Орля
Насельніцтва:	84 чал. (2013)
Часавы пас:	UTC+1
летні час:	UTC+2
Паштовы індэкс:	17-106
Геаграфічныя каардынаты:	52°44′16″ пн. ш. 23°21′24″ у. д. / 52.73778° пн. ш. 23.35667° у. д.Каардынаты: 52°44′16″ пн. ш. 23°21′24″ у. д. / 52.73778° пн. ш. 23.35667° у. д.
	Шчыты-Дзенцялова на мапе Польшчы Шчыты-Дзенцялова
	Галерэя здымкаў у Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

← Папярэдняя зьмена Наступная зьмена →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Вэрсія ад 14:16, 20 сакавіка 2018

Шчыты́-Дзенцяло́ва (па-польску: Szczyty-Dzięciołowo, дадтковая афіцыйная назва ў беларускай мове: Шчыты-Дзенцёлово, па-падляску: Ščytý Dzienciołóvo) — вёска ва ўсходняй Польшчы ў Арлянскай гміне Бельскага павету.

У 1975—1998 гадах вёска належала да Беластоцкага ваяводзтва.

Жыхары вёскі — этнічныя беларусы, праваслаўныя, якія паслугоўваюцца падляскім дыялектам.

У Шчытах-Дзенцялове дзейнічае Цэнтар у карысць адукацыі і прамоцыі беларускай культуры^[2], заснаваны Зьвязам беларускае моладзі (перайменаваным у 2013 г. у Шчыты — Зьвяз у карысьць адукацыі і прамоцыі беларускай культуры).

Гісторыя

Назва вёскі паходзіць ад роду Шчытовічаў, уладальнікаў гэтых зямель ужо ў 1520 годзе. Другая частка назвы ўзялася ад чарговых уладальнікаў Шчытоў — Ірыковічаў, якія пабудавалі тут двор пад назвай Дзенцялова або Дзенцелева. Вядома, што праваслаўныя сялане Шчытоў-Дзенцялова прыналежалі да парафіі ў суседняй Орлі, а ў 1571 г. годзе вёска разьмяшчалася на 40 валоках зямлі і дзейнічаў тут млын. Пасьля Ірыковічаў Шчытамі-Дзенцяловам валодалі сям’і Талвінскіх, Лакнінскіх і Аляксандраў. У палавіне 18 ст. маёнтак у Шчытах-Дзенцялове ад гэтмана Яна Клемэнса Браніцкага атрымаў род Вянгэрскіх. У 1785 г. Ян Валянцін Вянгэрскі фундаваў уніяцкаю царкву і парафію ў гонар Усекнавеньня Галавы сьв. Яна Хрысьціцеля, якая і захавалася да сёньня. Чарговым уладальнікам вёскі быў Антон Вявёрскі, які пабудаваў новы двор (прастаяў да 1915 г.), ствараючы суседнюю вёску Шчыты-Навадворы. У 1839 г. адбыўся спор паміж вернікамі, якія прайшлі ў праваслаўе, і каталіцкім сьвятаром зь Бельску, наконт скульптуры сьв. Яна Непамуцкага, якая знаходзілася ў тутэйшай церкві. Жыхары Шчытоў-Дзенцялова не аддалі скульптуры і выставілі яе побач царквы (сёньня скульптура называецца сьв. Янам Хрысьціцелям). Спадкаёмцы роду Вявёрскіх пражывалі тут да 1940 г., калі былі вывезяныя бальшавікамі ў Казахстан. Напачатку 20 ст. у Шчыты-Дзенцялова былі асяродкам сялянскай самадзейнасьці, паўсталі тут м.ін. бібліятэка ды крэдытнае таварыства^[3]. У міжваенны пэрыяд Шчыты-Дзенцялова прыналежалі да гміны Орля Бельскага павету Беластоцкага ваяводзтва. Паводле польскага перапісу насельніцтва 1921 г. пражывалі тут (разам з Шчытамі-Навадворамі) 323 жыхары (23 каталікоў, 290 праваслаўных ды 10 габрэяў; 43 асобы былі запісаныя палякамі, 280 беларусамі)^[4].

Гістарычныя каштоўнасьці

Усекнавенская царква (1785 г.)
Скульптура сьв. Яна Непамуцкага (аўтарства Яна Хрызостама Рэдляра, кан. XVIII ст.)

Заўвагі

^ дадатковая афіцыйная назва па-беларуску

Крыніцы

^ Główny Urząd Statystyczny. Bank Danych Lokalnych. (пол.) Праверана 28 красавіка 2015 г.
^ Сайт Цэнтра у карысць адукацыі і прамоцыі беларускай культуры (пол.) Праверана 24 лютага 2014 г.
^ Адкрыцьцё крэдытнага таварыства ў Шчытах-Дзенцялове (1909 г.) (пол.) Праверана 24 лютага 2014 г.
^ Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej : opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 5. Województwo białostockie, с. 25 (пол.) Праверана 28 красавіка 2015 г.

Вонкавыя спасылкі

Шчыты-Дзенцялова — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Sosna Grzegorz, Fionik Doroteusz: Szczyty. Dzieje wsi i parafii, Bielsk Podlaski — Ryboły — Białystok, 2006 (пол.)

[1] дадатковая афіцыйная назва па-беларуску

[gus-2] Główny Urząd Statystyczny. Bank Danych Lokalnych. (пол.) Праверана 28 красавіка 2015 г.

[autonazwa1-3] Сайт Цэнтра у карысць адукацыі і прамоцыі беларускай культуры (пол.) Праверана 24 лютага 2014 г.

[autonazwa2-4] Адкрыцьцё крэдытнага таварыства ў Шчытах-Дзенцялове (1909 г.) (пол.) Праверана 24 лютага 2014 г.

[auta2-5] Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej : opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 5. Województwo białostockie, с. 25 (пол.) Праверана 28 красавіка 2015 г.

[a]

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Радок 3: / Радок 3: @@
 |Статус                              = вёска
 |Назва ў родным склоне               = Шчытоў-Дзенцялова
-|Назва на мове краіны                = Szczyty-Dzięciołowo
+|Назва польскай мовай                = Szczyty-Dzięciołowo
-дадтковая афіцыйная назва па-беларуску: ''Шчыты-Дзенцёлово''
+|Афіцыйная назва беларускай мовай    = Шчыты-Дзенцёлово{{Заўвага|дадатковая афіцыйная назва па-беларуску}}
 |Герб                                =
 |Сьцяг                               =
 |Гімн                                =
 |Дата заснаваньня                    =
-|Першыя згадкі                       = 16 ст.
+|Першыя згадкі                       = XVI стагодзьдзе
 |Статус з                            =
 |Магдэбурскае права                  =
@@ Радок 15: / Радок 15: @@
 |Мясцовая назва                      = Ščytý Dzienciołóvo
 |Ваяводзтва                          = [[Падляскае ваяводзтва|Падляскае]]
-|Павет                               = [[Бельскі павет|Бельскі]]
+|Павет                               = [[Бельскі павет (Падляскае ваяводзтва)|Бельскі]]
 |Гміна                               = [[Орля (гміна)|Орля]]
 |Прэзыдэнт места                     =
@@ Радок 51: / Радок 51: @@
 |Пазыцыя подпісу на мапе             = зьлева
 |Водступ подпісу на мапе             =
-|Commons                             =
 |Сайт                                =
 }}
-'''Шчыты́-Дзенцяло́ва''' ({{мова-pl|Szczyty-Dzięciołowo}}, дадтковая афіцыйная назва ў беларускай мове: ''Шчыты-Дзенцёлово'', [[Падляскія дыялекты|па-падляску]]: ''Ščytý Dzienciołóvo'') — вёска ва ўсходняй [[Польшча|Польшчы]] ў [[Орля (гміна)|Арлянскай гміне]] [[Бельскі павет|Бельскага павету]].
+'''Шчыты́-Дзенцяло́ва''' ({{мова-pl|Szczyty-Dzięciołowo}}, дадтковая афіцыйная назва ў беларускай мове: ''Шчыты-Дзенцёлово'', [[Падляскія дыялекты|па-падляску]]: ''Ščytý Dzienciołóvo'') — вёска ва ўсходняй [[Польшча|Польшчы]] ў [[Орля (гміна)|Арлянскай гміне]] [[Бельскі павет (Падляскае ваяводзтва)|Бельскага павету]].
-У [[1975]]—[[1998]] вёска належала да [[Беластоцкае ваяводзтва (1975—1998)|Беластоцкага ваяводзтва]].
+У 1975—1998 гадах вёска належала да [[Беластоцкае ваяводзтва (1975—1998)|Беластоцкага ваяводзтва]].
 Жыхары вёскі — этнічныя [[Беларусы ў Польшчы|беларусы]], праваслаўныя, якія паслугоўваюцца [[Падляскія дыялекты|падляскім дыялектам]].
@@ Радок 63: / Радок 62: @@
 == Гісторыя ==
-Назва вёскі паходзіць ад роду Шчытовічаў, уладальнікаў гэтых зямель ужо ў 1520 г.. Другая частка назвы ўзялася ад чарговых уладальнікаў Шчытоў — Ірыковічаў, якія пабудавалі тут двор пад назвай Дзенцялова або Дзенцелева. Вядома, што праваслаўныя сялане Шчытоў-Дзенцялова прыналежалі да парафіі ў суседняй [[Орля (Падляскае ваяводзтва)|Орлі]], а ў 1571 г. годзе вёска разьмяшчалася на 40 валоках зямлі і дзейнічаў тут млын. Пасьля Ірыковічаў Шчытамі-Дзенцяловам валодалі сям’і Талвінскіх, Лакнінскіх і Аляксандраў. У палавіне 18 ст. маёнтак у Шчытах-Дзенцялове ад гэтмана [[Ян Клемэнс Браніцкі|Яна Клемэнса Браніцкага]] атрымаў род Вянгэрскіх. У 1785 г. Ян Валянцін Вянгэрскі фундаваў уніяцкаю царкву і парафію ў гонар Усекнавеньня Галавы сьв. Яна Хрысьціцеля, якая і захавалася да сёньня. Чарговым уладальнікам вёскі быў Антон Вявёрскі, які пабудаваў новы двор (прастаяў да 1915 г.), ствараючы суседнюю вёску [[Шчыты-Навадворы]]. У 1839 г. адбыўся спор паміж вернікамі, якія прайшлі ў праваслаўе, і каталіцкім сьвятаром зь [[Бельск-Падляскі|Бельску]], наконт скульптуры сьв. Яна Непамуцкага, якая знаходзілася ў тутэйшай церкві. Жыхары Шчытоў-Дзенцялова не аддалі скульптуры і выставілі яе побач царквы (сёньня скульптура называецца сьв. Янам Хрысьціцелям). Спадкаёмцы роду Вявёрскіх пражывалі тут да 1940 г., калі былі вывезяныя бальшавікамі ў Казахстан. Напачатку 20 ст. у Шчыты-Дзенцялова былі асяродкам сялянскай самадзейнасьці, паўсталі тут м.ін. бібліятэка ды крэдытнае таварыства<ref name="autonazwa2">{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.youtube.com/watch?v=ZWivDTfx-8k|загаловак = Адкрыцьцё крэдытнага таварыства ў Шчытах-Дзенцялове (1909 г.)|фармат = |назва праекту = |выдавец = |дата = 24 лютага 2014|мова = pl|камэнтар = }}</ref>. У міжваенны пэрыяд Шчыты-Дзенцялова прыналежалі да [[Орля (гміна)|гміны Орля]] [[Бельскі павет (Другая Рэч Паспалітая)|Бельскага павету]] [[Беластоцкае ваяводзтва (1919—1939)|Беластоцкага ваяводзтва]]. Паводле польскага перапісу насельніцтва 1921 г. пражывалі тут (разам з [[Шчыты-Навадворы|Шчытамі-Навадворамі]]) 323 жыхары (23 каталікоў, 290 праваслаўных ды 10 габрэяў; 43 асобы былі запісаныя палякамі, 280 беларусамі)<ref name="auta2">{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://pbc.biaman.pl/dlibra/doccontent?id=27140&dirids=1|загаловак = ''Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej : opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 5. Województwo białostockie'', с. 25|фармат = |назва праекту = |выдавец = |дата = 28 красавіка 2015|мова = pl|камэнтар = }}</ref>.
+Назва вёскі паходзіць ад роду Шчытовічаў, уладальнікаў гэтых зямель ужо ў 1520 годзе. Другая частка назвы ўзялася ад чарговых уладальнікаў Шчытоў — Ірыковічаў, якія пабудавалі тут двор пад назвай Дзенцялова або Дзенцелева. Вядома, што праваслаўныя сялане Шчытоў-Дзенцялова прыналежалі да парафіі ў суседняй [[Орля (Падляскае ваяводзтва)|Орлі]], а ў 1571 г. годзе вёска разьмяшчалася на 40 валоках зямлі і дзейнічаў тут млын. Пасьля Ірыковічаў Шчытамі-Дзенцяловам валодалі сям’і Талвінскіх, Лакнінскіх і Аляксандраў. У палавіне 18 ст. маёнтак у Шчытах-Дзенцялове ад гэтмана [[Ян Клемэнс Браніцкі|Яна Клемэнса Браніцкага]] атрымаў род Вянгэрскіх. У 1785 г. Ян Валянцін Вянгэрскі фундаваў уніяцкаю царкву і парафію ў гонар Усекнавеньня Галавы сьв. Яна Хрысьціцеля, якая і захавалася да сёньня. Чарговым уладальнікам вёскі быў Антон Вявёрскі, які пабудаваў новы двор (прастаяў да 1915 г.), ствараючы суседнюю вёску [[Шчыты-Навадворы]]. У 1839 г. адбыўся спор паміж вернікамі, якія прайшлі ў праваслаўе, і каталіцкім сьвятаром зь [[Бельск-Падляскі|Бельску]], наконт скульптуры сьв. Яна Непамуцкага, якая знаходзілася ў тутэйшай церкві. Жыхары Шчытоў-Дзенцялова не аддалі скульптуры і выставілі яе побач царквы (сёньня скульптура называецца сьв. Янам Хрысьціцелям). Спадкаёмцы роду Вявёрскіх пражывалі тут да 1940 г., калі былі вывезяныя бальшавікамі ў Казахстан. Напачатку 20 ст. у Шчыты-Дзенцялова былі асяродкам сялянскай самадзейнасьці, паўсталі тут м.ін. бібліятэка ды крэдытнае таварыства<ref name="autonazwa2">{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://www.youtube.com/watch?v=ZWivDTfx-8k|загаловак = Адкрыцьцё крэдытнага таварыства ў Шчытах-Дзенцялове (1909 г.)|фармат = |назва праекту = |выдавец = |дата = 24 лютага 2014|мова = pl|камэнтар = }}</ref>. У міжваенны пэрыяд Шчыты-Дзенцялова прыналежалі да [[Орля (гміна)|гміны Орля]] [[Бельскі павет (Другая Рэч Паспалітая)|Бельскага павету]] [[Беластоцкае ваяводзтва (1919—1939)|Беластоцкага ваяводзтва]]. Паводле польскага перапісу насельніцтва 1921 г. пражывалі тут (разам з [[Шчыты-Навадворы|Шчытамі-Навадворамі]]) 323 жыхары (23 каталікоў, 290 праваслаўных ды 10 габрэяў; 43 асобы былі запісаныя палякамі, 280 беларусамі)<ref name="auta2">{{Спасылка|аўтар = |прозьвішча = |імя = |аўтарlink = |суаўтары = |дата публікацыі = |url = http://pbc.biaman.pl/dlibra/doccontent?id=27140&dirids=1|загаловак = ''Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej : opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych. T. 5. Województwo białostockie'', с. 25|фармат = |назва праекту = |выдавец = |дата = 28 красавіка 2015|мова = pl|камэнтар = }}</ref>.
 == Гістарычныя каштоўнасьці ==
 <gallery>
-Файл:Szczyty-Dzięciołowo - Orthodox church 01.jpg|Усекнавенская царква (1785 г.)
+Szczyty-Dzięciołowo - Orthodox church 01.jpg|Усекнавенская царква (1785 г.)
-Файл:Jan Nepomucen-Szczyty Dzięciołowo.jpg| Скульптура сьв. Яна Непамуцкага (аўтарства Яна Хрызостама Рэдляра, кан. 18 ст.)
+Jan Nepomucen-Szczyty Dzięciołowo.jpg| Скульптура сьв. Яна Непамуцкага (аўтарства Яна Хрызостама Рэдляра, кан. XVIII ст.)
 </gallery>
+== Заўвагі ==
-== Вонкавыя спасылкі ==
+{{заўвагі}}
-{{Commonscat|Szczyty-Dzięciołowo}}
-* [http://kamunikat.net/usie_knihi.html?pubid=1938 Sosna Grzegorz, Fionik Doroteusz: ''Szczyty. Dzieje wsi i parafii'', Bielsk Podlaski — Ryboły — Białystok, 2006] {{ref-pl}}
-== Крыніцы і заўвагі ==
+== Крыніцы ==
 {{Крыніцы}}
+== Вонкавыя спасылкі ==
+{{Commons}}
+* [http://kamunikat.net/usie_knihi.html?pubid=1938 Sosna Grzegorz, Fionik Doroteusz: ''Szczyty. Dzieje wsi i parafii'', Bielsk Podlaski — Ryboły — Białystok, 2006] {{ref-pl}}
 {{Гміна Орля}}
+{{Бельскі павет}}
 [[Катэгорыя:Вёскі Падляскага ваяводзтва]]