Георгі Штыхаў: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Дапоўненыя бібліяграфія і літаратура.
+
Радок 1: Радок 1:
{{Навуковец}}
{{Навуковец}}
'''Гео́ргі Васі́льевіч Шты́хаў''' ([[14 ліпеня]] [[1927]], вёска [[Старая Беліца (Гомельскі раён)|Старая Беліца]], [[Гомельскі раён]] — [[2 сакавіка]] [[2018]], [[Менск]]) — беларускі археоляг, гісторык. Доктар гістарычны навук ([[1983]]), прафэсар ([[1989]]). Ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія Беларусі|Дзяржаўнай прэміі Беларусі]] ([[1991]]).
'''Гео́ргі Васі́льевіч Шты́хаў''' ({{Нарадзіўся|14|07|1927}}, вёска [[Старая Беліца (Гомельскі раён)|Старая Беліца]], [[Гомельскі раён]] — {{Памёр|2|03|2018}}, [[Менск]]) — беларускі археоляг, гісторык. Доктар гістарычны навук (1983), прафэсар (1989). Ляўрэат [[Дзяржаўная прэмія Беларусі|Дзяржаўнай прэміі Беларусі]] (1991).


== Біяграфія ==
== Біяграфія ==
Нарадзіўся ў сям'і службоўцаў. У 1956 годзе скончыў [[Гістарычны факультэт Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту|гістарычны факультэт]] [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт|Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту]]. У 1956—1959 гадох працаваў настаўнікам у школах [[Гарадзенская вобласьць|Гарадзенскай]] і [[Гомельская вобласьць|Гомельскай]] абласьцей. У 1959—1962 гадох навучаўся ў асьпірантуры [[Інстытут гісторыі Нацыянальнай акадэміі навук Беларусі|Інстытуту гісторыі АН БССР]].
Скончыў [[Беларускі дзяржаўны ўнівэрсытэт]] ([[1956]]). 3 [[1962]] працаваў навуковым супрацоўнікам, ад [[1981]] загаднікам сэктару, з [[1988]] загаднікам аддзелу зонаў новабудоўляў, а ад [[1993]] загаднікам аддзелу археалёгіі і гісторыі Полацкай зямлі [[Інстытут гісторыі НАН Беларусі|Інстытуту гісторыі]] [[НАН Беларусі]].


На фармаваньне гістарычнага сьветапогляду Г. Штыхава значна паўплывалі [[Усевалад Ігнатоўскі|У. Ігнатоўскі]] і [[Аляксей Мітрафанаў|А. Мітрафанаў]]. 3 1962 году працаваў навуковым супрацоўнікам, з 1981 году загаднікам сэктару, з 1988 году загаднікам аддзелу зонаў новабудоўляў, а з 1993 году загаднікам аддзелу археалёгіі і гісторыі Полацкай зямлі [[Інстытут гісторыі НАН Беларусі|Інстытуту гісторыі]] [[НАН Беларусі]].
Вывучае [[курган]]авыя могільнікі раньняга сярэднявечча паўночнай і цэнтральнай [[Беларусь|Беларусі]], старажытныя [[горад|месты]] Полацкай зямлі. 3 [[1982]] узначальвае стала дзеючую экспэдыцыю па дасьледаваньні старажытнага [[Менск]]у. Кіраваў экспэдыцыямі па вывучэньні [[Полацак|Полацку]], [[Віцебск]]у, [[Заслаўе|Заслаўя]], [[Барысаў|Барысава]], [[Лукомаль|Лукомля]], [[Лагойск]]у, [[Копысь|Копысі]]<ref>{{Літаратура/Гістарыяграфія гісторыі Беларусі|к}} С. 270.</ref>.


Вывучаў [[курган]]авыя могільнікі раньняга сярэднявечча паўночнай і цэнтральнай [[Беларусь|Беларусі]], старажытныя [[горад|месты]] Полацкай зямлі. У 1965 годзе абараніў кандыдацкую дысэртацыю «Древний Полоцк (IX—XIII вв.)» (навуковы кіраўнік — [[Васіль Тарасенка|В. Тарасенка]]). 3 1982 году ўзначальваў бесьперапынна дзейную экспэдыцыю па дасьледаваньні старажытнага [[Менск]]у. Кіраваў экспэдыцыямі па вывучэньні [[Полацак|Полацку]], [[Віцебск]]у, [[Заслаўе|Заслаўя]], [[Барысаў|Барысава]], [[Лукомаль|Лукомля]], [[Лагойск]]у, [[Копысь|Копысі]]<ref>{{Літаратура/Гістарыяграфія гісторыі Беларусі|к}} С. 270.</ref>. У 1983 годзе абараніў доктарскую дысэртацыю «Города Полоцкой земли (IX—XIII вв.)». З 2000 году быў галоўным навуковым супрацоўнікам аддзелу археалёгіі сярэднявечнага пэрыяду Інстытуту гісторыі НАН Беларусі.
Упершыню правёў шырокае вывучэньне шэрагу [[места]]ў, працягнуў дасьледаваньне Полацку, Менску, Копысі, вызначыў гарадзішча старажытнага Барысава. Правёў раскопкі паселілішча на Менцы. Вывучаў пасады Полацку, Віцебску, Заслаўя, Лукомля. Раскапаў больш за 300 курганоў Полацкай зямлі. Вывучаў могільнікі 3-й чвэрці 1-га тысячагодзьдзя н. э., якія сынхронныя гарадзішчам [[банцараўская культура|банцараўскай культуры]]. Зрабіў выснову, што гістарычным ядром Полацкай зямлі зьяўлялася [[Падзьвіньне]]. Дасьледаваў старажытную скульптуру ([[шклоўскі ідал]] [[9 стагодзьдзе|9 ст.]]), дробную плястыку [[места]]ў Полацкай зямлі, скарбы срэбраных і залатых рэчаў (Полацкія [[11 стагодзьдзе|11]]—[[12 стагодзьдзе|12 стст.]], Гараўлянскія [[11 стагодзьдзе|11 ст.]]).


Упершыню правёў шырокае вывучэньне шэрагу [[места]]ў, працягнуў дасьледаваньне Полацку, Менску, Копысі, вызначыў гарадзішча старажытнага Барысава. Правёў раскопкі паселілішча на Менцы. Вывучаў пасады Полацку, Віцебску, Заслаўя, Лукомля. Раскапаў больш за 300 курганоў Полацкай зямлі. Вывучаў могільнікі 3-й чвэрці 1-га тысячагодзьдзя н. э., сынхронныя гарадзішчам [[банцараўская культура|банцараўскай культуры]], у 2006 годзе праводзіў раскопкі [[Баронікі (археалягічны помнік)|археалягічнага помніка Баронікаў]] — [[гарадзішча]] каля [[Баронікі|аднайменнай вёскі]]. Зрабіў выснову, што гістарычным ядром Полацкай зямлі зьяўлялася [[Падзьвіньне]]. Дасьледаваў старажытную скульптуру ([[шклоўскі ідал]] [[9 стагодзьдзе|IX ст.]]), дробную плястыку местаў Полацкай зямлі, скарбы срэбраных і залатых рэчаў (Полацкія [[11 стагодзьдзе|XI]]—[[12 стагодзьдзе|XII]] стагодзьдзі, Гараўлянскія [[11 стагодзьдзе|XI ст.]]).
Аўтар манаграфіяў «Старажытны Полацак IX—XIII стст.» ([[1975]]), «Гарады Полацкай зямлі (IX—XIII стст.)» ([[1978]]), «Крывічы» ([[1992]]), школьных падручнікаў па гісторыі Беларусі. Рэдактар альбомаў «Жывапіс Беларусі XII—XVIII стагодзьдзяў» ([[1980]]), «Плястыка Беларусі XII—XVIII стагодзьдзяў» ([[1983]]). Адзін з аўтараў кніжак «Гісторыя Беларускай ССР» (т. 1, [[1972]]), «Нарысы па археалёгіі Беларусі» (ч. 2, [[1972]]), «Гісторыя Беларускай ССР» ([[1977]]), «Кіеў і заходнія землі Русі ў IX—XIII стст.» ([[1982]]), «Беларуская археалёгія» ([[1987]]), «Нарысы гісторыі Беларусі» (ч, 1, [[1994]]).


Аўтар больш за 490 працаў, у тым ліку манаграфіяў «Старажытны Полацак IX—XIII стагодзьдзяў» (1975), «Гарады Полацкай зямлі (IX—XIII стагодзьдзі)» (1978), «Крывічы» (1992), школьных падручнікаў з гісторыі Беларусі. Рэдактар альбомаў «Жывапіс Беларусі XII—XVIII стагодзьдзяў» (1980), «Плястыка Беларусі XII—XVIII стагодзьдзяў» (1983). Адзін з аўтараў кніг «Гісторыя Беларускай ССР» (т. 1, 1972), «Нарысы па археалёгіі Беларусі» (ч. 2, 1972), «Гісторыя Беларускай ССР» (1977), «Кіеў і заходнія землі Русі ў IX—XIII стагодзьдзях» (1982), «Беларуская археалёгія» (1987), «Нарысы гісторыі Беларусі» (ч, 1, 1994).
Падрыхтаваў 2 доктары і 19 кандыдатаў навук. Узначальваў Беларускую асацыяцыю ахвяраў палітычных рэпрэсіяў ([[1992]]—[[1994]]).


Падрыхтаваў 2 доктары і 19 кандыдатаў навук. Узначальваў Беларускую асацыяцыю ахвяраў палітычных рэпрэсіяў (1992—1994).
Памёр 2 сакавіка 2018 году<ref>[https://www.svaboda.org/a/29075741.html Памёр археоляг Георгі Штыхаў]</ref>.

Памёр 2 сакавіка 2018 году<ref>[https://www.svaboda.org/a/29075741.html Памёр археоляг Георгі Штыхаў], [[Радыё Свабода]], 2 сакавіка 2018 г.</ref>.


== Бібліяграфія ==
== Бібліяграфія ==
* Археологическая карта Беларуси. — Вып. 2. — Мн., 1971;
* Археологическая карта Беларуси. — Вып. 2. — Мн., 1971;
* Ажываюць сівыя стагоддзі. — Мн., 1974.
* Ажываюць сівыя стагоддзі. — {{Менск (Мн.)}}, 1974.
* Древний Полоцк: IX—XIII вв. — Мн., 1975.
* Древний Полоцк: IX—XIII вв. — Мн., 1975.
* Города Полоцкой земли (IX—XIII вв.). — Мн., 1978.
* Города Полоцкой земли (IX—XIII вв.). — Мн., 1978.
* Крывічы: Па матэрыялах раскопак курганоў у Паўночнай Беларусь — Мн., 1992.
* Крывічы: Па матэрыялах раскопак курганоў у Паўночнай Беларусь — {{Менск (Мн.)}}, 1992.
* Старажытныя дзяржавы на тэрыторыі Беларусі. — Мн., 1999.
* Старажытныя дзяржавы на тэрыторыі Беларусі. — {{Менск (Мн.)}}, 1999.
* Галасы далёкіх продкаў. — Мн., 1968.
* Галасы далёкіх продкаў. — {{Менск (Мн.)}}, 1968.
* Города Белоруссии по летописям и раскопам (IX—XIII вв.). — Мн. 1975.
* Города Белоруссии по летописям и раскопам (IX—XIII вв.). — Мн. 1975.
* Гісторыя Беларусі: ад старажытных часоў да канца XIII ст. Вучэб. дапам. — Мн., 1994.
* Гісторыя Беларусі: ад старажытных часоў да канца XIII ст. Вучэб. дапам. — {{Менск (Мн.)}}, 1994.
* Гісторыя Беларусі ў сярэднія вякі: Мн., 1996.
* Гісторыя Беларусі ў сярэднія вякі. — {{Менск (Мн.)}}, 1996.
* Гісторыя Беларусі ў сярэднія вякі: Падручнік для 6-га кл. агульнаадукацыйнай школы. — Мн.: Народная асвета, 2001.
* Гісторыя Беларусі ў сярэднія вякі: Падручнік для 6-га кл. агульнаадукацыйнай школы. — {{Менск (Мн.)}}: Народная асвета, 2001.
* Мінск — сталіца ўдзельнага княства Полацкай зямлі // Гісторыя Мінска. — Мн., 2006.
* Мінск — сталіца ўдзельнага княства Полацкай зямлі // Гісторыя Мінска. — {{Менск (Мн.)}}, 2006.
* Лукомль: археологический комплекс железного века и средневековья.— Мн., 2014.
* Лукомль: археологический комплекс железного века и средневековья. — Мн., 2014.
* Узнікненне Лагойска. Гісторыка-археалагічны нарыс. Мінск: Беларус. навука, 2015. 106 с.
* Узнікненне Лагойска. Гісторыка-археалагічны нарыс. {{Менск (Мінск)}}: Беларус. навука, 2015. 106 с.


== Крыніцы ==
== Крыніцы ==
Радок 35: Радок 37:


== Літаратура ==
== Літаратура ==
* {{Літаратура/Гістарыяграфія гісторыі Беларусі}}
* Георгій Васільевіч Штыхаў (да 75 годдзя з дня нараджэння). — {{Менск (Мн.)}}, 2002.
* Гістарычна археалагічны зборнік. — 1997. — № 12. — С. 6—16.
* Гістарычна археалагічны зборнік. — 1997. — № 12. — С. 6—16.
* Георгій Васільевіч Штыхаў (да 75 годдзя з дня нараджэння). — Мн.,2002.

* {{Літаратура/Памяць/Менск|1}}
* {{Літаратура/Памяць/Менск|1}}
* {{Літаратура/Гістарыяграфія гісторыі Беларусі}}


{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Штыхаў, Георгі}}
{{САРТЫРОЎКА_ПА_ЗМОЎЧВАНЬНІ:Штыхаў, Георгі}}

Вэрсія ад 17:42, 3 сакавіка 2018

Георгі Штыхаў
Дата нараджэньня 14 ліпеня 1927(1927-07-14)
Месца нараджэньня
Дата сьмерці 2 сакавіка 2018(2018-03-02) (90 гадоў)
Месца вучобы
Занятак археоляг, гісторык, прафэсар унівэрсытэту
Навуковая сфэра гісторыя
Месца працы
Навуковая ступень доктар гістарычных навук[d]
Узнагароды
Дзяржаўная прэмія БССР

Гео́ргі Васі́льевіч Шты́хаў (14 ліпеня 1927, вёска Старая Беліца, Гомельскі раён — 2 сакавіка 2018, Менск) — беларускі археоляг, гісторык. Доктар гістарычны навук (1983), прафэсар (1989). Ляўрэат Дзяржаўнай прэміі Беларусі (1991).

Біяграфія

Нарадзіўся ў сям'і службоўцаў. У 1956 годзе скончыў гістарычны факультэт Беларускага дзяржаўнага ўнівэрсытэту. У 1956—1959 гадох працаваў настаўнікам у школах Гарадзенскай і Гомельскай абласьцей. У 1959—1962 гадох навучаўся ў асьпірантуры Інстытуту гісторыі АН БССР.

На фармаваньне гістарычнага сьветапогляду Г. Штыхава значна паўплывалі У. Ігнатоўскі і А. Мітрафанаў. 3 1962 году працаваў навуковым супрацоўнікам, з 1981 году загаднікам сэктару, з 1988 году загаднікам аддзелу зонаў новабудоўляў, а з 1993 году загаднікам аддзелу археалёгіі і гісторыі Полацкай зямлі Інстытуту гісторыі НАН Беларусі.

Вывучаў курганавыя могільнікі раньняга сярэднявечча паўночнай і цэнтральнай Беларусі, старажытныя месты Полацкай зямлі. У 1965 годзе абараніў кандыдацкую дысэртацыю «Древний Полоцк (IX—XIII вв.)» (навуковы кіраўнік — В. Тарасенка). 3 1982 году ўзначальваў бесьперапынна дзейную экспэдыцыю па дасьледаваньні старажытнага Менску. Кіраваў экспэдыцыямі па вывучэньні Полацку, Віцебску, Заслаўя, Барысава, Лукомля, Лагойску, Копысі[1]. У 1983 годзе абараніў доктарскую дысэртацыю «Города Полоцкой земли (IX—XIII вв.)». З 2000 году быў галоўным навуковым супрацоўнікам аддзелу археалёгіі сярэднявечнага пэрыяду Інстытуту гісторыі НАН Беларусі.

Упершыню правёў шырокае вывучэньне шэрагу местаў, працягнуў дасьледаваньне Полацку, Менску, Копысі, вызначыў гарадзішча старажытнага Барысава. Правёў раскопкі паселілішча на Менцы. Вывучаў пасады Полацку, Віцебску, Заслаўя, Лукомля. Раскапаў больш за 300 курганоў Полацкай зямлі. Вывучаў могільнікі 3-й чвэрці 1-га тысячагодзьдзя н. э., сынхронныя гарадзішчам банцараўскай культуры, у 2006 годзе праводзіў раскопкі археалягічнага помніка Баронікаўгарадзішча каля аднайменнай вёскі. Зрабіў выснову, што гістарычным ядром Полацкай зямлі зьяўлялася Падзьвіньне. Дасьледаваў старажытную скульптуру (шклоўскі ідал IX ст.), дробную плястыку местаў Полацкай зямлі, скарбы срэбраных і залатых рэчаў (Полацкія XIXII стагодзьдзі, Гараўлянскія XI ст.).

Аўтар больш за 490 працаў, у тым ліку манаграфіяў «Старажытны Полацак IX—XIII стагодзьдзяў» (1975), «Гарады Полацкай зямлі (IX—XIII стагодзьдзі)» (1978), «Крывічы» (1992), школьных падручнікаў з гісторыі Беларусі. Рэдактар альбомаў «Жывапіс Беларусі XII—XVIII стагодзьдзяў» (1980), «Плястыка Беларусі XII—XVIII стагодзьдзяў» (1983). Адзін з аўтараў кніг «Гісторыя Беларускай ССР» (т. 1, 1972), «Нарысы па археалёгіі Беларусі» (ч. 2, 1972), «Гісторыя Беларускай ССР» (1977), «Кіеў і заходнія землі Русі ў IX—XIII стагодзьдзях» (1982), «Беларуская археалёгія» (1987), «Нарысы гісторыі Беларусі» (ч, 1, 1994).

Падрыхтаваў 2 доктары і 19 кандыдатаў навук. Узначальваў Беларускую асацыяцыю ахвяраў палітычных рэпрэсіяў (1992—1994).

Памёр 2 сакавіка 2018 году[2].

Бібліяграфія

  • Археологическая карта Беларуси. — Вып. 2. — Мн., 1971;
  • Ажываюць сівыя стагоддзі. — Менск, 1974.
  • Древний Полоцк: IX—XIII вв. — Мн., 1975.
  • Города Полоцкой земли (IX—XIII вв.). — Мн., 1978.
  • Крывічы: Па матэрыялах раскопак курганоў у Паўночнай Беларусь — Менск, 1992.
  • Старажытныя дзяржавы на тэрыторыі Беларусі. — Менск, 1999.
  • Галасы далёкіх продкаў. — Менск, 1968.
  • Города Белоруссии по летописям и раскопам (IX—XIII вв.). — Мн. 1975.
  • Гісторыя Беларусі: ад старажытных часоў да канца XIII ст. Вучэб. дапам. — Менск, 1994.
  • Гісторыя Беларусі ў сярэднія вякі. — Менск, 1996.
  • Гісторыя Беларусі ў сярэднія вякі: Падручнік для 6-га кл. агульнаадукацыйнай школы. — Менск: Народная асвета, 2001.
  • Мінск — сталіца ўдзельнага княства Полацкай зямлі // Гісторыя Мінска. — Менск, 2006.
  • Лукомль: археологический комплекс железного века и средневековья. — Мн., 2014.
  • Узнікненне Лагойска. Гісторыка-археалагічны нарыс. — Менск: Беларус. навука, 2015. — 106 с.

Крыніцы

  1. ^ Белазаровіч В. А. Гістарыяграфія гісторыі Беларусі: вучэб. дапаможнік; Установа Адукацыі «Гродзенскі Дзярж. Ун-т імя Я.Купалы». — Гродна : ГрДУ, 2006. С. 270.
  2. ^ Памёр археоляг Георгі Штыхаў, Радыё Свабода, 2 сакавіка 2018 г.

Літаратура

  • Белазаровіч В. А. Гістарыяграфія гісторыі Беларусі: вучэб. дапаможнік; Установа Адукацыі «Гродзенскі Дзярж. Ун-т імя Я.Купалы». — Гродна : ГрДУ, 2006.— 345 с. ISBN 985-417-858-7.
  • Георгій Васільевіч Штыхаў (да 75 годдзя з дня нараджэння). — Менск, 2002.
  • Гістарычна археалагічны зборнік. — 1997. — № 12. — С. 6—16.
  • Памяць: Гіст.-дакум. хроніка Мінска. У 4 кн. Кн. 1-я. — Мн.: БЕЛТА, 2001. — 576 с.: іл. ISBN 985-6302-33-1.