Беларуская народная самапомач: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
Legobot (гутаркі | унёсак)
52 250 правак
д Bot: Migrating 3 interwiki links, now provided by Wikidata on d:q1977147 (translate me)
д афармленьне
Радок 1: Радок 1:
{{Арганізацыя
{{Арганізацыя
| назва = Беларуская самапомач
|назва = Беларуская самапомач
| арыгінальная назва =
|арыгінальная назва =
| выява = БНС.jpg
|выява = БНС.jpg
| рамка выявы =
|рамка выявы =
| памер выявы =
|памер выявы =
| альтэрнатыўны тэкст выявы = Дакумэнты сябраў Беларускай народнай самапомачы
|альтэрнатыўны тэкст выявы = Дакумэнты сябраў Беларускай народнай самапомачы
| подпіс выявы = Дакумэнты сябраў Беларускай народнай самапомачы
|подпіс выявы = Дакумэнты сябраў Беларускай народнай самапомачы
| мапа =
|мапа =
| памер мапы =
|памер мапы =
| альтэрнатыўны тэкст мапы =
|альтэрнатыўны тэкст мапы =
| подпіс мапы =
|подпіс мапы =
| мапа 2 =
|мапа 2 =
| абрэвіятура = БНС
|абрэвіятура = БНС
| дэвіз =
|дэвіз =
| папярэднік =
|папярэднік =
| наступнік =
|наступнік =
| дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|13|10|1941|1}}
|дата ўтварэньня = {{Дата пачатку|13|10|1941}}
| дата спыненьня існаваньня = {{Дата пачатку|1|3|1944|1}}
|дата спыненьня існаваньня = {{Дата пачатку|1|3|1944}}
| тып = [[Дабрачыннасьць|Дабрачыннае]]
|тып = [[Дабрачыннасьць|дабрачыннае]]
| юрыдычны статус = [[Грамадзкае аб’яднаньне]]
|юрыдычны статус = [[грамадзкае аб’яднаньне]]
| мэта = Дапамога пацярпелым ад [[Другая сусьветная вайна|вайны]] [[беларус]]ам
|мэта = Дапамога пацярпелым ад [[Другая сусьветная вайна|вайны]] [[беларус]]ам
| штабкватэра =
|штабкватэра =
| месцазнаходжаньне =
|месцазнаходжаньне =
| каардынаты =
|каардынаты =
| дзейнічае ў рэгіёнах = [[Генэральная акруга Беларусь]]
|дзейнічае ў рэгіёнах = [[Генэральная акруга Беларусь]]
| сяброўства = 13 аддзяленьняў-рэфэратаў
|сяброўства = 13 аддзяленьняў-рэфэратаў
| афіцыйныя мовы =
|афіцыйныя мовы =
| генэральны сакратар =
|генэральны сакратар =
| пасада кіраўніка = Кіраўнік
|пасада кіраўніка = Кіраўнік
| імя кіраўніка = [[Іван Ермачэнка]] (да красавіка [[1943]] г.), [[Вацлаў Іваноўскі]] (да лістапада 1943 г.), [[Юры Сабалеўскі]]
|імя кіраўніка = [[Іван Ермачэнка]] (да красавіка 1943 г.), [[Вацлаў Іваноўскі]] (да лістапада 1943 г.), [[Юры Сабалеўскі]]
| пасада кіраўніка 2 =
|пасада кіраўніка 2 =
| імя кіраўніка 2 =
|імя кіраўніка 2 =
| пасада кіраўніка 3 =
|пасада кіраўніка 3 =
| імя кіраўніка 3 =
|імя кіраўніка 3 =
| пасада кіраўніка 4 =
|пасада кіраўніка 4 =
| імя кіраўніка 4 =
|імя кіраўніка 4 =
| асноўныя асобы =
|асноўныя асобы =
| кіроўны орган = Цэнтральная Рада
|кіроўны орган = Цэнтральная рада
| матчыная кампанія =
|матчыная кампанія =
| зьвязаныя кампаніі = [[Газэта]] «[[Голас вёскі]]», [[Беларуская самаахова]]
|зьвязаныя кампаніі = газэта «[[Голас вёскі]]», [[Беларуская самаахова]]
| бюджэт =
|бюджэт =
| колькасьць супрацоўнікаў =
|колькасьць супрацоўнікаў =
| колькасьць валянтэраў =
|колькасьць валянтэраў =
| сайт =
|сайт =
| заўвагі =
|заўвагі =
| колішняя назва = Беларуская народная самапомач (да чэрвеня 1943 г.)
|колішняя назва = Беларуская народная самапомач (да чэрвеня 1943 г.)
}}
}}
'''Беларуская народная самапомач''' (БНС) — нацыянальная арганізацыя, якая дзейнічала ва ўмовах нацысцкай акупацыі ў [[Генэральная акруга Беларусь|Генэральнай акрузе «Беларусь»]].
'''Беларуская народная самапомач''' (БНС) — нацыянальная арганізацыя, якая дзейнічала ва ўмовах нацысцкай акупацыі ў [[Генэральная акруга Беларусь|Генэральнай акрузе «Беларусь»]].


== Гісторыя ==
Беларуская народная самапомач была створана [[13 кастрычніка]] [[1941]] паводле загаду генеральнага камісара Беларусі [[Вільгельм Кубэ|Вільгельма Кубэ]].
Беларуская народная самапомач была створана 13 кастрычніка 1941 году паводле загаду генэральнага камісара Беларусі [[Вільгельм Кубэ|Вільгельма Кубэ]].


БНС узначальвалі [[Іван Ермачэнка]] (22 кастрычніка 1941 — красавік 1943), [[Вацлаў Іваноўскі]] (30 чэрвеня 1943 — лістапад 1943), [[Юры Сабалеўскі]] (лістапад 1943 — 1 лютага 1944). Кіруючы орган — Цэнтральная рада (Цэнтраль, складалася з 13 аддзелаў-рэфератаў), якой падпарадкоўваліся акруговыя, раённыя і валасныя аддзелы.
БНС узначальвалі [[Іван Ермачэнка]] (22 кастрычніка 1941 — красавік 1943), [[Вацлаў Іваноўскі]] (30 чэрвеня 1943 — лістапад 1943), [[Юры Сабалеўскі]] (лістапад 1943 — 1 лютага 1944). Кіруючы орган — Цэнтральная рада (Цэнтраль, складалася з 13 аддзелаў-рэфератаў), якой падпарадкоўваліся акруговыя, раённыя і валасныя аддзелы.
Радок 57: Радок 58:
Статут БНС абвяшчаў яе як дабрачынную народную арганізацыю, якая ставіць за мэту «дапамагаць пацярпелым беларусам ад ваенных дзеяньняў, бальшавіцкага і польскага панаваньня, памагаць адбудаваць зруйнаваны чужынцамі беларускі край, пашырыць і разьвіць беларускую культуру». БНС займалася зборам грашовых і матэрыяльных каштоўнасьцей, прадуктаў харчаваньня, абутку і зімовай вопраткі, аказвала матэрыяльную дапамогу пацярпелым ад вайны, займалася арганізацыяй устаноў аховы здароўя, дастаўкай друкаваных выданьняў у акругі і паветы (напрыклад, газэты для сялянаў «[[Голас вёскі]]»).
Статут БНС абвяшчаў яе як дабрачынную народную арганізацыю, якая ставіць за мэту «дапамагаць пацярпелым беларусам ад ваенных дзеяньняў, бальшавіцкага і польскага панаваньня, памагаць адбудаваць зруйнаваны чужынцамі беларускі край, пашырыць і разьвіць беларускую культуру». БНС займалася зборам грашовых і матэрыяльных каштоўнасьцей, прадуктаў харчаваньня, абутку і зімовай вопраткі, аказвала матэрыяльную дапамогу пацярпелым ад вайны, займалася арганізацыяй устаноў аховы здароўя, дастаўкай друкаваных выданьняў у акругі і паветы (напрыклад, газэты для сялянаў «[[Голас вёскі]]»).


У пачатку [[1942]] быў праведзены зьезд усіх лекараў Беларусі. На ім было пастаноўлена стварыць беларускую лекарскую прафэсыйную арганізацыю, адкрыць беларускі мэдыцынскі ўнівэрсытэт і арганізаваць матэрыяльную дапамогу мясцовым дактарам у цяжкі ваенны час.
У пачатку 1942 году быў праведзены зьезд усіх лекараў Беларусі. На ім было пастаноўлена стварыць беларускую лекарскую прафэсійную арганізацыю, адкрыць беларускі мэдыцынскі ўнівэрсытэт і арганізаваць матэрыяльную дапамогу мясцовым дактарам у цяжкі ваенны час.


БНС утрымлівала многія шпіталі, праводзіла рассяленьне дзяцей у прытулкі, арганізаваныя на базе савецкіх санаторыяў (да 10000 дзяцей)<ref name="uchora">{{Кніга|аўтар = [[Язэп Найдзюк]], [[Іван Касяк]].|частка = |загаловак = Беларусь учора і сяньня|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = Менск|выдавецтва = Навука і тэхніка|год = 1993|том = |старонкі = 272—273|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-343-01458-5|наклад = }}</ref>.
БНС утрымлівала многія шпіталі, праводзіла рассяленьне дзяцей у прытулкі, арганізаваныя на базе савецкіх санаторыяў (да 10000 дзяцей)<ref name="uchora">{{Кніга|аўтар = [[Язэп Найдзюк]], [[Іван Касяк]].|частка = |загаловак = Беларусь учора і сяньня|арыгінал = |спасылка = |адказны = |выданьне = |месца = Менск|выдавецтва = Навука і тэхніка|год = 1993|том = |старонкі = 272—273|старонак = |сэрыя = |isbn = 5-343-01458-5|наклад = }}</ref>.


Сябры БНС удзельнічалі ў гвалтоўным медыцынскім аглядзе для высыланьня рабочай сілы ў Нямеччыну<ref name="uchora" />.
Сябры БНС удзельнічалі ў гвалтоўным мэдыцынскім аглядзе для высыланьня рабочай сілы ў Нямеччыну<ref name="uchora" />.


Зьезд кіраўнікоў БНС (ліпень [[1942]]), у якім удзельнічалі [[Беларускія мужы даверу|Мужы даверу]], кіраўнікі БНС з акругаў і вядучыя бурмістры і кіраўнікі беларускай паліцыі, дамагаўся ўнясеньня зьменаў у статут БНС і прызнаньня за ёй права самакіраваньня. На зьездзе Цэнтральнай рады і акруговых кіраўнікоў БНС (сакавік [[1943]]) быў выпрацаваны мэмарандум, які патрабаваў поўнай аўтаноміі Беларусі, стварэньня беларускага ўраду і войска. Падкрэсьлівалася, што «ўрад абвесьціць аддзяленьне Беларусі ад СССР і аб’явіць яму вайну, як ворагу беларускага народа». Пры садзейнічаньні БНС ствараўся [[Беларускі корпус самааховы]]. Аднак нямецкая акупацыйная адміністрацыя распараджэньнем ад 18 сакавіка 1943 абмежавала дзейнасьць БНС толькі аховай здароўя і матэрыяльнай дапамогай насельніцтву. Іван Ермачэнка быў зьняты з пасады кіраўніка БНС і высланы зь Беларусі.
Зьезд кіраўнікоў БНС (ліпень 1942), у якім удзельнічалі [[Беларускія мужы даверу|Мужы даверу]], кіраўнікі БНС з акругаў і вядучыя бурмістры і кіраўнікі беларускай паліцыі, дамагаўся ўнясеньня зьменаў у статут БНС і прызнаньня за ёй права самакіраваньня. На зьездзе Цэнтральнай рады і акруговых кіраўнікоў БНС (сакавік 1943) быў выпрацаваны мэмарандум, які патрабаваў поўнай аўтаноміі Беларусі, стварэньня беларускага ўраду і войска. Падкрэсьлівалася, што «ўрад абвесьціць аддзяленьне Беларусі ад СССР і аб’явіць яму вайну, як ворагу беларускага народа». Пры садзейнічаньні БНС ствараўся [[Беларускі корпус самааховы]]. Аднак нямецкая акупацыйная адміністрацыя распараджэньнем ад 18 сакавіка 1943 абмежавала дзейнасьць БНС толькі аховай здароўя і матэрыяльнай дапамогай насельніцтву. Іван Ермачэнка быў зьняты з пасады кіраўніка БНС і высланы зь Беларусі.


У чэрвені 1943 БНС рэарганізавана ў [[Беларуская самапомач|Беларускую самапомач]], дзейнасьць якой у адпаведнасьці з новым статутам была абмежавана зборам ахвяраваньняў, матэрыяльнай дапамогай, вярбоўкай новых сябраў. Кіраўніком арганізацыі стаў [[Юры Сабалеўскі]], былы пасол у польскім сейме.
У чэрвені 1943 БНС рэарганізавана ў [[Беларуская самапомач|Беларускую самапомач]], дзейнасьць якой у адпаведнасьці з новым статутам была абмежавана зборам ахвяраваньняў, матэрыяльнай дапамогай, вярбоўкай новых сябраў. Кіраўніком арганізацыі стаў [[Юры Сабалеўскі]], былы пасол у польскім сейме.


1 сакавіка [[1944]] БНС перададзеная ў падпарадкаваньне [[Беларуская цэнтральная рада|Беларускай цэнтральнай радзе]].
1 сакавіка 1944 БНС перададзеная ў падпарадкаваньне [[Беларуская цэнтральная рада|Беларускай цэнтральнай радзе]].


Вядомыя асобы-дзеячы БНС: [[Ян Станкевіч]] (намесьнік кіраўніка), [[Вінцэнт Гадлеўскі]], [[Радаслаў Астроўскі]], архіяпіскап [[Філяфей (Нарко)]], [[Вацлаў Іваноўскі]], [[Антон Адамовіч]], [[Уладзіслаў Казлоўскі]], [[Іван Касяк]], [[Юльян Саковіч]] (сябры Галоўнай Рады).
Вядомыя асобы-дзеячы БНС: [[Ян Станкевіч]] (намесьнік кіраўніка), [[Вінцэнт Гадлеўскі]], [[Радаслаў Астроўскі]], архіяпіскап [[Філяфей (Нарко)]], [[Вацлаў Іваноўскі]], [[Антон Адамовіч]], [[Уладзіслаў Казлоўскі]], [[Іван Касяк]], [[Юльян Саковіч]] (сябры Галоўнай Рады).


== Крыніцы і заўвагі ==
== Крыніцы ==
{{Крыніцы}}

{{Зноскі}}


== Вонкавыя спасылкі ==
== Вонкавыя спасылкі ==

Вэрсія ад 14:23, 24 лістапада 2017

Беларуская самапомач
Дакумэнты сябраў Беларускай народнай самапомачы
Дакумэнты сябраў Беларускай народнай самапомачы
Абрэвіятура БНС
Дата ўтварэньня 13 кастрычніка 1941
Дата спыненьня існаваньня 1 сакавіка 1944
Тып дабрачыннае
Юрыдычны статус грамадзкае аб’яднаньне
Мэта Дапамога пацярпелым ад вайны беларусам
Дзейнічае ў рэгіёнах Генэральная акруга Беларусь
Сяброўства 13 аддзяленьняў-рэфэратаў
Кіраўнік Іван Ермачэнка (да красавіка 1943 г.), Вацлаў Іваноўскі (да лістапада 1943 г.), Юры Сабалеўскі
Кіроўны орган Цэнтральная рада
Зьвязаныя кампаніі газэта «Голас вёскі», Беларуская самаахова
Колішняя назва Беларуская народная самапомач (да чэрвеня 1943 г.)

Беларуская народная самапомач (БНС) — нацыянальная арганізацыя, якая дзейнічала ва ўмовах нацысцкай акупацыі ў Генэральнай акрузе «Беларусь».

Гісторыя

Беларуская народная самапомач была створана 13 кастрычніка 1941 году паводле загаду генэральнага камісара Беларусі Вільгельма Кубэ.

БНС узначальвалі Іван Ермачэнка (22 кастрычніка 1941 — красавік 1943), Вацлаў Іваноўскі (30 чэрвеня 1943 — лістапад 1943), Юры Сабалеўскі (лістапад 1943 — 1 лютага 1944). Кіруючы орган — Цэнтральная рада (Цэнтраль, складалася з 13 аддзелаў-рэфератаў), якой падпарадкоўваліся акруговыя, раённыя і валасныя аддзелы.

БНС дзейнічала пад кантролем і кіраўніцтвам нямецкіх акупацыйных уладаў. Склад цэнтральнай рады зацьвярджаў Кубэ, праўленьні акруговых, раённых і старшыняў валасных аддзелаў прызначалі адпаведныя гібетскамісары, раённыя і валасныя нямецкія кіраўнікі.

Статут БНС абвяшчаў яе як дабрачынную народную арганізацыю, якая ставіць за мэту «дапамагаць пацярпелым беларусам ад ваенных дзеяньняў, бальшавіцкага і польскага панаваньня, памагаць адбудаваць зруйнаваны чужынцамі беларускі край, пашырыць і разьвіць беларускую культуру». БНС займалася зборам грашовых і матэрыяльных каштоўнасьцей, прадуктаў харчаваньня, абутку і зімовай вопраткі, аказвала матэрыяльную дапамогу пацярпелым ад вайны, займалася арганізацыяй устаноў аховы здароўя, дастаўкай друкаваных выданьняў у акругі і паветы (напрыклад, газэты для сялянаў «Голас вёскі»).

У пачатку 1942 году быў праведзены зьезд усіх лекараў Беларусі. На ім было пастаноўлена стварыць беларускую лекарскую прафэсійную арганізацыю, адкрыць беларускі мэдыцынскі ўнівэрсытэт і арганізаваць матэрыяльную дапамогу мясцовым дактарам у цяжкі ваенны час.

БНС утрымлівала многія шпіталі, праводзіла рассяленьне дзяцей у прытулкі, арганізаваныя на базе савецкіх санаторыяў (да 10000 дзяцей)[1].

Сябры БНС удзельнічалі ў гвалтоўным мэдыцынскім аглядзе для высыланьня рабочай сілы ў Нямеччыну[1].

Зьезд кіраўнікоў БНС (ліпень 1942), у якім удзельнічалі Мужы даверу, кіраўнікі БНС з акругаў і вядучыя бурмістры і кіраўнікі беларускай паліцыі, дамагаўся ўнясеньня зьменаў у статут БНС і прызнаньня за ёй права самакіраваньня. На зьездзе Цэнтральнай рады і акруговых кіраўнікоў БНС (сакавік 1943) быў выпрацаваны мэмарандум, які патрабаваў поўнай аўтаноміі Беларусі, стварэньня беларускага ўраду і войска. Падкрэсьлівалася, што «ўрад абвесьціць аддзяленьне Беларусі ад СССР і аб’явіць яму вайну, як ворагу беларускага народа». Пры садзейнічаньні БНС ствараўся Беларускі корпус самааховы. Аднак нямецкая акупацыйная адміністрацыя распараджэньнем ад 18 сакавіка 1943 абмежавала дзейнасьць БНС толькі аховай здароўя і матэрыяльнай дапамогай насельніцтву. Іван Ермачэнка быў зьняты з пасады кіраўніка БНС і высланы зь Беларусі.

У чэрвені 1943 БНС рэарганізавана ў Беларускую самапомач, дзейнасьць якой у адпаведнасьці з новым статутам была абмежавана зборам ахвяраваньняў, матэрыяльнай дапамогай, вярбоўкай новых сябраў. Кіраўніком арганізацыі стаў Юры Сабалеўскі, былы пасол у польскім сейме.

1 сакавіка 1944 БНС перададзеная ў падпарадкаваньне Беларускай цэнтральнай радзе.

Вядомыя асобы-дзеячы БНС: Ян Станкевіч (намесьнік кіраўніка), Вінцэнт Гадлеўскі, Радаслаў Астроўскі, архіяпіскап Філяфей (Нарко), Вацлаў Іваноўскі, Антон Адамовіч, Уладзіслаў Казлоўскі, Іван Касяк, Юльян Саковіч (сябры Галоўнай Рады).

Крыніцы

  1. ^ а б Язэп Найдзюк, Іван Касяк. Беларусь учора і сяньня. — Менск: Навука і тэхніка, 1993. — С. 272—273. — ISBN 5-343-01458-5

Вонкавыя спасылкі

Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Беларуская_народная_самапомач&oldid=1940412»