Мэц: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Інтэрактыўны прагляд гісторыі
← Папярэдняя зьменаНаступная зьмена →
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
ВізуальнаВікіразметка
абнаўленьне зьвестак
Радок 51: Радок 51:
|Колер = {{Колер|Францыя}}
|Колер = {{Колер|Францыя}}
}}
}}
'''Мэц''' ({{мова-fr|Metz}}, {{мова-de|Metz}}) — [[горад]] на паўночным усходзе [[Францыя|Францыі]], адміністрацыйны цэнтар дэпартамэнту [[Мазэль (дэпартамэнт)|Мазэль]] у рэгіёне [[Гранд-Эст]] (да 1 студзеня 2016 ён зьяўляўся адміністрацыйным цэнтрам рэгіёну [[Лятарынгія]]). Насельніцтва складе 118 634 чалавекі, паводле дадзеных на [[2013]] год.
'''Мэц''' ({{мова-fr|Metz}}, {{мова-de|Metz}}) — [[горад]] на паўночным усходзе [[Францыя|Францыі]], адміністрацыйны цэнтар дэпартамэнту [[Мазэль (дэпартамэнт)|Мазэль]] у рэгіёне [[Гранд-Эст]] (да 1 студзеня 2016 ён зьяўляўся адміністрацыйным цэнтрам рэгіёну [[Лятарынгія]]). Насельніцтва складе 118 634 чалавекі, паводле дадзеных на 2013 год.


== Гісторыя ==
== Гісторыя ==
Селішчы старажытных людзей на тэрыторыі Мэца існавалі, па наяўных дадзеных, ужо за тысячы гадоў да н. э. Незадоўга да рымскага нашэсьця тут знаходзілася галоўнае паселішча кельцкага племені [[мэдыёматрыкі|мэдыёматрыкаў]], якія і далі назву гораду. Пасьля ўзяцьця рэгіёна рымлянамі на гэтым месцы стаяў горад ''Дыводур'' ({{мова-la|Divodurum|скарочана}}). У [[451]] годзе горад быў узяты [[Атыла|Атылай]]. У [[511]]—[[751]] гадах — сталіца каралеўства [[Аўстразія]]. Пры распадзе [[дзяржава франкаў|Франскай імпэрыі]] стаў сталіцай уладаньняў [[Лётар I|Лётара]].
Селішчы старажытных людзей на тэрыторыі Мэца існавалі, па наяўных дадзеных, ужо за тысячы гадоў да н. э. Незадоўга да рымскага нашэсьця тут знаходзілася галоўнае паселішча кельцкага племені [[мэдыёматрыкі|мэдыёматрыкаў]], якія і далі назву гораду. Пасьля ўзяцьця рэгіёна рымлянамі на гэтым месцы стаяў горад ''Дыводур'' ({{мова-la|Divodurum|скарочана}}). У 451 годзе горад быў узяты [[Атыла]]й. У 511—751 гадах — сталіца каралеўства [[Аўстразія]]. Пры распадзе [[дзяржава франкаў|Франскай імпэрыі]] стаў сталіцай уладаньняў [[Лётар I|Лётара]].


Між [[1180]] і [[1210]] гадамі Мэц квітнеў ў якасьці [[вольны горад|вольнага імпэрскага горада]], затым зрабіўся адным з трох біскупстваў, які падзялялі Францыю й Нямеччыну. Гарадзкі летапісец [[XV стагодзьдзе|XV стагодзьдзя]] [[Абрыён]] асабіста ўдзельнічаў у многіх апісаных ім падзеях. Хаця большасьць жыхароў горада падтрымалі [[Рэфармацыя|Рэфармацыю]], францускі кароль [[Генрых II Валюа]] падахвоціўся быць іхным заступнікам і пасьпяхова абараняў горад ад [[Габсбургі|Габсбургаў]] у [[1552]] годзе. Па выніках [[Трыццацігадовая вайна|Трыццацігадовай вайны]] ўсе тры эпіскапіі былі афіцыйна замацаваны за Францыяй. Падчас [[франка-пруская вайна|франка-прускай вайны]] чарговая [[аблога Мэца]] немцамі доўжылася 52 дні.
Між 1180 і 1210 гадамі Мэц квітнеў ў якасьці [[вольны горад|вольнага імпэрскага горада]], затым зрабіўся адным з трох біскупстваў, які падзялялі Францыю й Нямеччыну. Гарадзкі летапісец XV стагодзьдзя [[Абрыён]] асабіста ўдзельнічаў у многіх апісаных ім падзеях. Хаця большасьць жыхароў гораду падтрымалі [[Рэфармацыя|Рэфармацыю]], францускі кароль [[Генрых II Валюа]] падахвоціўся быць іхным заступнікам і пасьпяхова абараняў горад ад [[Габсбургі|Габсбургаў]] у 1552 годзе. Па выніках [[Трыццацігадовая вайна|Трыццацігадовай вайны]] ўсе тры эпіскапіі былі афіцыйна замацаваны за Францыяй. Падчас [[франка-пруская вайна|франка-прускай вайны]] чарговая [[аблога Мэца]] немцамі доўжылася 52 дні.


З [[1871]] па [[1918]] і [[1940]]—[[1944]] гады Мэц уваходзіў у склад [[Нямеччына|Нямеччыны]]. Горад традыцыйна быў добра ўмацаваны; [[Сэбастыян лё Прэтр дэ Вабан|Сэбастыян Вабан]] ў свой час пісаў каралю, што «крэпасьці абараняюць правінцыі каралеўства, а Мэц — дзяржаву ўвогуле. Нямецкая адміністрацыя пажадала зьнесьці ўмацаваньні й пракласьці на іхнем месцы [[бульвар]]ы й набярэжныя. З старажытных умацаваньняў ацалела толькі грандыёзная [[Брама немцаў]]. Сваё цяперашняе аблічча стары горад і ягоныя спальныя раёны набылі пасьля [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]]. І сёньня па архітэктуры можна адрозніць «францускі» й «нямецкі» Мэц.
З 1871 па 1918 і 1940—1944 гады Мэц уваходзіў у склад [[Нямеччына|Нямеччыны]]. Горад традыцыйна быў добра ўмацаваны; [[Сэбастыян лё Прэтр дэ Вабан|Сэбастыян Вабан]] ў свой час пісаў каралю, што «крэпасьці абараняюць правінцыі каралеўства, а Мэц — дзяржаву ўвогуле. Нямецкая адміністрацыя пажадала зьнесьці ўмацаваньні й пракласьці на іхнем месцы [[бульвар]]ы й набярэжныя. З старажытных умацаваньняў ацалела толькі грандыёзная [[Брама немцаў]]. Сваё цяперашняе аблічча стары горад і ягоныя спальныя раёны набылі пасьля [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]]. І сёньня па архітэктуры можна адрозніць «францускі» й «нямецкі» Мэц.


== Выбітнасьці ==
== Выбітнасьці ==
З архітэктурных помнікаў Мэца найбольшай вядомасьцю карыстаюцца два сярэднявечных моста Нябожчыкаў, [[опэрны тэатар]] сярэдзіны [[XVIII стагодзьдзе|XVIII стагодзьдзя]], адна з найстарэйшых цэркваў Францыі — [[Базыліка Сэн-П’ер-о-Нонэн (Мэц)|базыліка Сэн-П’ер-о-Нонэн]], пабудаваная ў канцы [[III стагодзьдзе|III]]— пачатку [[IV стагодзьдзе|IV стагодзьдзя]] і [[Сабор Сьвятога Стэфана (Мэц)|сабор Сьвятога Стэфана]], адзін з самых высокіх у Францыі. У ім можна сузіраць ня толькі [[вітраж]] [[XIII стагодзьдзе|XIII]]—[[XIV стагодзьдзе|XIV стагодзьдзяў]], але й працы авангардытаў [[XX стагодзьдзе|XX стагодзьдзя]] [[Марк Шагал|Марка Шагала]] й [[Жак Віён|Жака Віёна]]. Пэрыяд нямецкага валадарства наклаў свой ​​адбітак на аблічча горада. На адным з астраўкоў высіцца вялікая лютэранская царква — [[Новы храм (Мэц)|Новы храм]], асьвячоны ў 1904 годзе ў прысутнасьці кайзэра [[Вільгельм II|Вільгельма II]]. З [[12 траўня]] [[2010]] у Мэцы зьявілася яшчэ адна выбітнасьць: першая ў Францыі філія [[Цэнтар Пампіду (Парыж)|парыскага]] [[Цэнтар Пампіду (Мэц)|Цэнтру культуры і мастацтва Пампіду]].
З архітэктурных помнікаў Мэца найбольшай вядомасьцю карыстаюцца два сярэднявечных моста Нябожчыкаў, [[опэрны тэатар]] сярэдзіны XVIII стагодзьдзя, адна з найстарэйшых цэркваў Францыі — [[Базыліка Сэн-П’ер-о-Нонэн (Мэц)|базыліка Сэн-П’ер-о-Нонэн]], пабудаваная ў канцы [[III стагодзьдзе|III]]— пачатку IV стагодзьдзя і [[Сабор Сьвятога Стэфана (Мэц)|сабор Сьвятога Стэфана]], адзін з самых высокіх у Францыі. У ім можна сузіраць ня толькі [[вітраж]] [[XIII стагодзьдзе|XIII]]—XIV стагодзьдзяў, але й працы авангардытаў XX стагодзьдзя [[Марк Шагал|Марка Шагала]] й [[Жак Віён|Жака Віёна]]. Пэрыяд нямецкага валадарства наклаў свой ​​адбітак на аблічча гораду. На адным з астраўкоў высіцца вялікая лютэранская царква — [[Новы храм (Мэц)|Новы храм]], асьвячоны ў 1904 годзе ў прысутнасьці кайзэра [[Вільгельм II|Вільгельма II]]. З 12 траўня 2010 у Мэцы зьявілася яшчэ адна выбітнасьць: першая ў Францыі філія [[Цэнтар Пампіду (Парыж)|парыскага]] [[Цэнтар Пампіду (Мэц)|Цэнтру культуры і мастацтва Пампіду]].


== Галерэя ==
== Галерэя ==
Радок 70: Радок 70:


File:Centre-Pompidou-metz-esplanade.png|Мэц. Цэнтар Пампіду
File:Centre-Pompidou-metz-esplanade.png|Мэц. Цэнтар Пампіду
File:Place St Louis Metz 1.png|Мэц. Пляц Сэн-Люі, які ў [[XIII стагодзьдзе|XIII стагодзьдзі]] быў месцам правядзеньня кірмашоў
File:Place St Louis Metz 1.png|Мэц. Пляц Сэн-Люі, які ў XIII стагодзьдзі быў месцам правядзеньня кірмашоў
</gallery>
</gallery>


== Цікавыя факты ==
== Цікавыя факты ==
* У [[2009]] годзе ў ваколіцах Мэца здымалася перадача [[АНТ (тэлеканал)|АНТ]] «[[Вялікія гонкі (перадача)|Вялікія гонкі]]»
* У 2009 годзе ў ваколіцах Мэца здымалася перадача [[АНТ (тэлеканал)|АНТ]] «[[Вялікія гонкі (перадача)|Вялікія гонкі]]»


== Вонкавыя спасылкі ==
== Вонкавыя спасылкі ==

Вэрсія ад 21:51, 19 жніўня 2017

Мэц
Metz
Мэц
Герб Мэцу
Рэгіён: Гранд-Эст
Дэпартамэнт: Мазэль
Плошча: 41,94 км²
Насельніцтва: 118 634 (2013)
Часавы пас:
• летні час: 		UTC+1
UTC+2
Паштовы індэкс: 57000
Геаграфічныя каардынаты: 49°07′13″ пн. ш. 6°10′40″ у. д. / 49.12028° пн. ш. 6.17778° у. д. / 49.12028; 6.17778Каардынаты: 49°07′13″ пн. ш. 6°10′40″ у. д. / 49.12028° пн. ш. 6.17778° у. д. / 49.12028; 6.17778
Мэц на мапе Францыі
Мэц
Мэц
Мэц
Галерэя здымкаў у Wikimedia Commons
http://www.mairie-metz.fr/

Мэц (па-француску: Metz, па-нямецку: Metz) — горад на паўночным усходзе Францыі, адміністрацыйны цэнтар дэпартамэнту Мазэль у рэгіёне Гранд-Эст (да 1 студзеня 2016 ён зьяўляўся адміністрацыйным цэнтрам рэгіёну Лятарынгія). Насельніцтва складе 118 634 чалавекі, паводле дадзеных на 2013 год.

Гісторыя

Селішчы старажытных людзей на тэрыторыі Мэца існавалі, па наяўных дадзеных, ужо за тысячы гадоў да н. э. Незадоўга да рымскага нашэсьця тут знаходзілася галоўнае паселішча кельцкага племені мэдыёматрыкаў, якія і далі назву гораду. Пасьля ўзяцьця рэгіёна рымлянамі на гэтым месцы стаяў горад Дыводур (лац. Divodurum). У 451 годзе горад быў узяты Атылай. У 511—751 гадах — сталіца каралеўства Аўстразія. Пры распадзе Франскай імпэрыі стаў сталіцай уладаньняў Лётара.

Між 1180 і 1210 гадамі Мэц квітнеў ў якасьці вольнага імпэрскага горада, затым зрабіўся адным з трох біскупстваў, які падзялялі Францыю й Нямеччыну. Гарадзкі летапісец XV стагодзьдзя Абрыён асабіста ўдзельнічаў у многіх апісаных ім падзеях. Хаця большасьць жыхароў гораду падтрымалі Рэфармацыю, францускі кароль Генрых II Валюа падахвоціўся быць іхным заступнікам і пасьпяхова абараняў горад ад Габсбургаў у 1552 годзе. Па выніках Трыццацігадовай вайны ўсе тры эпіскапіі былі афіцыйна замацаваны за Францыяй. Падчас франка-прускай вайны чарговая аблога Мэца немцамі доўжылася 52 дні.

З 1871 па 1918 і 1940—1944 гады Мэц уваходзіў у склад Нямеччыны. Горад традыцыйна быў добра ўмацаваны; Сэбастыян Вабан ў свой час пісаў каралю, што «крэпасьці абараняюць правінцыі каралеўства, а Мэц — дзяржаву ўвогуле. Нямецкая адміністрацыя пажадала зьнесьці ўмацаваньні й пракласьці на іхнем месцы бульвары й набярэжныя. З старажытных умацаваньняў ацалела толькі грандыёзная Брама немцаў. Сваё цяперашняе аблічча стары горад і ягоныя спальныя раёны набылі пасьля Другой сусьветнай вайны. І сёньня па архітэктуры можна адрозніць «францускі» й «нямецкі» Мэц.

Выбітнасьці

З архітэктурных помнікаў Мэца найбольшай вядомасьцю карыстаюцца два сярэднявечных моста Нябожчыкаў, опэрны тэатар сярэдзіны XVIII стагодзьдзя, адна з найстарэйшых цэркваў Францыі — базыліка Сэн-П’ер-о-Нонэн, пабудаваная ў канцы III— пачатку IV стагодзьдзя і сабор Сьвятога Стэфана, адзін з самых высокіх у Францыі. У ім можна сузіраць ня толькі вітраж XIII—XIV стагодзьдзяў, але й працы авангардытаў XX стагодзьдзя Марка Шагала й Жака Віёна. Пэрыяд нямецкага валадарства наклаў свой ​​адбітак на аблічча гораду. На адным з астраўкоў высіцца вялікая лютэранская царква — Новы храм, асьвячоны ў 1904 годзе ў прысутнасьці кайзэра Вільгельма II. З 12 траўня 2010 у Мэцы зьявілася яшчэ адна выбітнасьць: першая ў Францыі філія парыскага Цэнтру культуры і мастацтва Пампіду.

Галерэя

  • Мэц. Базыліка Сэн-П’ер-о-Нонэн
    Мэц. Базыліка Сэн-П’ер-о-Нонэн
  • Мэц. Сабор Сьвятога Стэфана
    Мэц. Сабор Сьвятога Стэфана
  • Мэц. Брама немцаў
    Мэц. Брама немцаў
  • Мэц. Цэнтар Пампіду
    Мэц. Цэнтар Пампіду
  • Мэц. Пляц Сэн-Люі, які ў XIII стагодзьдзі быў месцам правядзеньня кірмашоў
    Мэц. Пляц Сэн-Люі, які ў XIII стагодзьдзі быў месцам правядзеньня кірмашоў

Цікавыя факты

Вонкавыя спасылкі

Мэц — сховішча мультымэдыйных матэрыялаў

Гэта — накід артыкула па Францыі. Вы можаце дапамагчы Вікіпэдыі, пашырыўшы яго.
Атрымана з «https://be-tarask.wikipedia.org/w/index.php?title=Мэц&oldid=1919453»