Мустафа Кемаль Ататурк: розьніца паміж вэрсіямі

Зьвесткі зь Вікіпэдыі — вольнай энцыкляпэдыі
Змесціва выдалена Змесціва дададзена
Aybeg (гутаркі | унёсак)
Няма апісаньня зьменаў
не па-беларуску
Радок 5: Радок 5:
|подпіс_пад_выявай =
|подпіс_пад_выявай =
|пасада = [[Файл:Emblem of the President of Turkey.svg|20пкс]] 1-ы [[Прэзыдэнт Турэцкае рэспублікі]]
|пасада = [[Файл:Emblem of the President of Turkey.svg|20пкс]] 1-ы [[Прэзыдэнт Турэцкае рэспублікі]]
|пачатак_тэрміну = [[29 кастрычніка]] [[1923]]
|пачатак_тэрміну = 29 кастрычніка 1923
|канец_тэрміну = [[10 лістапада]] [[1938]]
|канец_тэрміну = 10 лістапада 1938
|прэм'ер-міністар =
|прэм'ер-міністар =
|папярэднік = пасада заснаваная
|папярэднік = пасада заснаваная
Радок 26: Радок 26:
|дзеці =
|дзеці =
|адукацыя =
|адукацыя =
|рэлігія = [[іслам]]
|рэлігія = См. ''[[:en:Mustafa Kemal Atatürk's personal life#Religious beliefs|Рэлігійныя вераванні Атацюрка]]'' (па-ангельску)
|бацька = [[Алі Рыза-эфэндзі]]
|бацька = [[Алі Рыза-эфэндзі]]
|маці = [[Зюбэйдэ-ханым]]
|маці = [[Зюбэйдэ-ханым]]
Радок 32: Радок 32:
|узнагароды =
|узнагароды =
}}
}}
'''Мустафа́ Кема́ль Атату́рк''' ({{мова-tr|Mustafa Kemal Atatürk}}; [[19 траўня]] [[1881]], [[Тэсалёнікі]], [[Асманская імпэрыя]] — [[10 лістапада]] [[1938]], [[Стамбул]], [[Турэччына]]) — турэцкі палітык, генэрал, заснавальнік і першы прэзыдэнт ([[1923]]—[[1938]]) [[Турэцкая Рэспубліка|Турэцкае Рэспублікі]].
'''Мустафа́ Кема́ль Атату́рк''' ({{мова-tr|Mustafa Kemal Atatürk}}; 19 траўня 1881, [[Тэсалёнікі]], [[Асманская імпэрыя]] — 10 лістапада 1938, [[Стамбул]], [[Турэччына]]) — турэцкі палітык, генэрал, заснавальнік і першы прэзыдэнт (1923—1938) [[Турэцкая Рэспубліка|Турэцкае Рэспублікі]].


Ататурк скасаваў канчаткова разбураную ў выніку [[Першая сусьветная вайна|Першае сусьветнае вайны]] [[Асманская імпэрыя|Асманскую імпэрыю]], што прайснавала да таго ўжо 6 стагодзьдзяў, абвесьціў рэспубліку, ажыцьцявіў шматлікія радыкальныя палітычныя, сацыяльныя, эканамічныя і культурныя рэформы. Ён дамогся пераводу турэцкае мовы з арабскай пісьменнасьці на лацінку, забараніў традыцыйную вопратку.
Ататурк скасаваў канчаткова разбураную ў выніку [[Першая сусьветная вайна|Першае сусьветнае вайны]] [[Асманская імпэрыя|Асманскую імпэрыю]], што прайснавала да таго ўжо 6 стагодзьдзяў, абвесьціў рэспубліку, ажыцьцявіў шматлікія радыкальныя палітычныя, сацыяльныя, эканамічныя і культурныя рэформы. Ён дамогся пераводу турэцкае мовы з арабскай пісьменнасьці на лацінку, забараніў традыцыйную вопратку.


== Біяграфія ==
== Біяграфія ==
Мустафа Кемаль нарадзіўся ў [[Тэсалёнікі|Салёніках]] (цяпер у [[Грэцыя|Грэцыі]]) у [[1881]] годзе (пазьней абраў сабе датай нараджэньня дзень пачатку барацьбы за незалежнасьць Турэччыны — 19 траўня). У [[1911]] годзе ўдзельнічаў у вайне з італьянцамі ў [[Лібія|Лібіі]], у [[1913]] — у [[Другая Балканская вайна|Другой Балканскай вайне]]. Праявіў сябе падчас Першае сусьветнае вайны. Пасьля капітуляцыі Турэччыны ў кастрычніку [[1918]] Кемаль стаў адным з правадыроў партыі, што выступала за захаваньне Турэччыны ў яе сёньняшніх межах. Разам зь некалькімі паплечнікамі арганізаваў рух «Нацыянальная сіла» ({{мова-tr|Kuva-i Milliye}}), што змагаўся з грэкамі і іншымі акупацыйнымі войскамі Антанты. У [[1920]] Кемаля абралі кіраўніком Нацыянальнага сходу. У [[1923]] пасьля вываду войскаў Антанты ён заснаваў Турэцкую Рэспубліку і быў абраны яе першым прэзыдэнтам (пераабіраўся ў [[1927]], [[1931]] і [[1935]]).
Мустафа Кемаль нарадзіўся ў [[Тэсалёнікі|Салёніках]] (цяпер у [[Грэцыя|Грэцыі]]) у 1881 годзе (пазьней абраў сабе датай нараджэньня дзень пачатку барацьбы за незалежнасьць Турэччыны — 19 траўня). У 1911 годзе ўдзельнічаў у вайне з італьянцамі ў [[Лібія|Лібіі]], у 1913 — у [[Другая Балканская вайна|Другой Балканскай вайне]]. Праявіў сябе падчас Першае сусьветнае вайны. Пасьля капітуляцыі Турэччыны ў кастрычніку 1918 Кемаль стаў адным з правадыроў партыі, што выступала за захаваньне Турэччыны ў яе сёньняшніх межах. Разам зь некалькімі паплечнікамі арганізаваў рух «Нацыянальная сіла» ({{мова-tr|Kuva-i Milliye}}), што змагаўся з грэкамі і іншымі акупацыйнымі войскамі Антанты. У [[1920]] Кемаля абралі кіраўніком Нацыянальнага сходу. У 1923 пасьля вываду войскаў Антанты ён заснаваў Турэцкую Рэспубліку і быў абраны яе першым прэзыдэнтам (пераабіраўся ў 1927, 1931 і 1935).


Памёр [[10 лістапада]] [[1938]] году ад цырозу печані, спрычыненага застарэлым [[Цыроз печані]]ам. У Турэччыне склаўся [[культ асобы]] Ататурка, які збольшага нагадвае культ асобы [[Уладзімер Ленін|Леніна]] ў [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]].
Памёр 10 лістапада 1938 году ад цырозу печані, спрычыненага застарэлым [[алькагалізм]]ам. У Турэччыне склаўся [[культ асобы]] Ататурка, які збольшага нагадвае культ асобы [[Уладзімер Ленін|Леніна]] ў [[Саюз Савецкіх Сацыялістычных Рэспублік|СССР]].


== Вонкавыя спасылкі ==
== Вонкавыя спасылкі ==

Вэрсія ад 12:07, 17 красавіка 2017

Мустафа Кемаль Ататурк
Файл:Emblem of the President of Turkey.svg 1-ы Прэзыдэнт Турэцкае рэспублікі
29 кастрычніка 1923 — 10 лістапада 1938
Папярэднік: пасада заснаваная
Наступнік: Ісмэт Інёню
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся: 19 траўня 1881
Тэсалёнікі, Асманская імпэрыя
Памёр: 10 лістапада 1938 (57 гадоў)
Стамбул, Турэччына
Партыя: Рэспубліканская народная партыя
Сужэнец: Латыфэ Ушаклагіль
Дзеці: Сабіга Гёкчэн[d], Юлькю Адатэпэ[d], Абдурахім Тунджак[d], Афэт Інан[d], Зэхра Айлін[d], Рукіе Эркін[d], Нэбіле Ірдэлп[d] і Сыгыртмач Мустафа[d]
Бацька: Алі Рыза-эфэндзі
Маці: Зюбэйдэ-ханым
Адукацыя:
Узнагароды:
Imtiyaz Medal Liakat Medal Gallipoli Star Ордэн Святога Аляксандра 1st class, Order of the Medjidie 2nd class, Order of the Medjidie 5th class, Order of the Medjidie
Жалезны крыж
Silver Military Merit Medal Bronze Military Merit Medal 1st Class Order of the Crown Medal of Independence Military Merit Cross III. Class Order of Osmanieh 2nd Class Order of Osmanieh 3rd Class Order of Osmanieh 4th Class Жалезны крыж 2-га класа

Мустафа́ Кема́ль Атату́рк (па-турэцку: Mustafa Kemal Atatürk; 19 траўня 1881, Тэсалёнікі, Асманская імпэрыя — 10 лістапада 1938, Стамбул, Турэччына) — турэцкі палітык, генэрал, заснавальнік і першы прэзыдэнт (1923—1938) Турэцкае Рэспублікі.

Ататурк скасаваў канчаткова разбураную ў выніку Першае сусьветнае вайны Асманскую імпэрыю, што прайснавала да таго ўжо 6 стагодзьдзяў, абвесьціў рэспубліку, ажыцьцявіў шматлікія радыкальныя палітычныя, сацыяльныя, эканамічныя і культурныя рэформы. Ён дамогся пераводу турэцкае мовы з арабскай пісьменнасьці на лацінку, забараніў традыцыйную вопратку.

Біяграфія

Мустафа Кемаль нарадзіўся ў Салёніках (цяпер у Грэцыі) у 1881 годзе (пазьней абраў сабе датай нараджэньня дзень пачатку барацьбы за незалежнасьць Турэччыны — 19 траўня). У 1911 годзе ўдзельнічаў у вайне з італьянцамі ў Лібіі, у 1913 — у Другой Балканскай вайне. Праявіў сябе падчас Першае сусьветнае вайны. Пасьля капітуляцыі Турэччыны ў кастрычніку 1918 Кемаль стаў адным з правадыроў партыі, што выступала за захаваньне Турэччыны ў яе сёньняшніх межах. Разам зь некалькімі паплечнікамі арганізаваў рух «Нацыянальная сіла» (па-турэцку: Kuva-i Milliye), што змагаўся з грэкамі і іншымі акупацыйнымі войскамі Антанты. У 1920 Кемаля абралі кіраўніком Нацыянальнага сходу. У 1923 пасьля вываду войскаў Антанты ён заснаваў Турэцкую Рэспубліку і быў абраны яе першым прэзыдэнтам (пераабіраўся ў 1927, 1931 і 1935).

Памёр 10 лістапада 1938 году ад цырозу печані, спрычыненага застарэлым алькагалізмам. У Турэччыне склаўся культ асобы Ататурка, які збольшага нагадвае культ асобы Леніна ў СССР.

Вонкавыя спасылкі

Мустафа Кемаль Ататурксховішча мультымэдыйных матэрыялаў