Сьвятая (гара): розьніца паміж вэрсіямі

	Сьвятая
Найвышэйшы пункт
Вышыня	345 м н. у. м.
Геаграфія
Месцазнаходжаньне	Койданаўскі раён
Кантынэнт	Эўропа
Краіна	Беларусь
Горная сыстэма	Менскае ўзвышша
Узыходжаньне
Клясычны маршрут	пешшу
	Сьвятая на мапе Беларусі Сьвятая
	Сьвятая ў Вікісховішчы

Інтэрактыўны прагляд гісторыі

← Папярэдняя зьмена Наступная зьмена →

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

ВізуальнаВікіразметка

Лінейны

Вэрсія ад 21:08, 16 студзеня 2017

Сьвята́я (з 1958 году — Дзяржы́нская) — гара, найвышэйшы пункт Менскага ўзвышша і Беларусі. Вышыня над узроўнем мора — 345 мэтраў, бачная вышыня 40—50 м.

Знаходзіцца ля вёскі Скірмантава, за 20 км на поўнач ад Койданава і за 30 на паўднёвы захад ад Менску.

Агульныя зьвесткі

Гару складаюць марэны, пакрытыя суглінкамі і супяскамі, якія сфармаваліся падчас паазерскага зьледзяненьня.

Ля падножжа гары пачынаюцца рэкі, што належаць да басэйнаў Нёмана і Дняпра. Гэта Пціч, Іслач, Сула, Вуса.

Паўднёва-заходнія схілы стромкасьцю да 5º, паўночныя і ўсходнія схілы спадзістыя — да 2º, разараныя. 15 % тэрыторыі на паўночным захадзе пад маладым лесам.

Папулярны аб’ект пешаходнага турызму.

Гісторыя

Назва гары, відаць, паходзіць з дахрысьціянскіх часоў, калі на ёй знаходзілася паганскае капішча. Паводле мясцовага паданьня, разьмешчаная на гары вёска Скірмунтава атрымала сваю назву ў гонар беларускага асілка «Скірмуня», што здабыў перамогу ў бітве з татарамі.

У першай палове XX ст. па прыходзе савецкай улады тэрыторыя гары апынулася ў складзе мэханізаванага двара саўгасу «Камсамолец». У часы сталінскіх рэпрэсіяў, якія праводзілі супрацоўнікі НКУС пад лёзунгамі барацьбы з шпіёнамі-здраднікамі і варожымі элемэнтамі, у пагранічнай зоне (за шэсьць кілямэтраў ад граніцы міжваеннай Польскай Рэспублікі) многіх жыхароў вёскі выслалі на Салаўкі і ў Сыбір, ніхто зь іх не вярнуўся^[1]. У Другую сусьветную вайну 30 ліпеня 1943 году фашысцкія карнікі ўшчэнт спалілі вёску Скірмунтава разам з 140 мірнымі жыхарамі.

У 1958 годзе бальшавікі перайменавалі Сьвятую гару ў «Дзяржынскую» ў гонар савецкага партыйнага дзеяча, аднаго з арганізатараў «чырвонага тэрору»^[2] — Фэлікса Дзяржынскага.

У канцы XX ст. на вяршыні гары паставілі памятны знак «Гара Дзяржынская. Вышэйшая кропка Беларусі. Вышыня 345 мэтраў над узроўнем мора». У пачатку XXI ст. тэрыторыю гары добраўпарадкавалі.

Крыніцы

^ Михайлов С. Станет ли Дзержинская гора Святой? // «Экспресс Новости», 8 ліпеня 2004 г.
^ Процька Т. «На сумленьні Дзяржынскага шмат расстраляных людзей» // Радыё Свабода, 22 сьнежня 2004 г.

Літаратура

Целеш Л. А была гара Святая… // «Народная Воля» №61—62, 24 красавіка 2008 г.
Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г. П. Пашков [и др.]; под общ. ред. И. И. Пирожника. — Мн., 2007. — 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9.

Вонкавыя спасылкі

Зьміцер Бартосік. «Бясконцая гара»
Михайлов С. Станет ли Дзержинская гора Святой? // «Экспресс Новости», 8 ліпеня 2004 г.

[1] Михайлов С. Станет ли Дзержинская гора Святой? // «Экспресс Новости», 8 ліпеня 2004 г.

[2] Процька Т. «На сумленьні Дзяржынскага шмат расстраляных людзей» // Радыё Свабода, 22 сьнежня 2004 г.

[1]

[2]

@@ Радок 19: / Радок 19: @@
 |Даўгата хвілінаў = 04
 }}
-'''Сьвята́я''' (з [[1958]] году — '''Дзяржы́нская''') — [[гара]], найвышэйшы пункт [[Менскае ўзвышша|Менскага ўзвышша]] і [[Беларусь|Беларусі]]. Вышыня над узроўнем мора — 345 мэтраў, бачная вышыня 40—50 м.
+'''Сьвята́я''' (з 1958 году — '''Дзяржы́нская''') — [[гара]], найвышэйшы пункт [[Менскае ўзвышша|Менскага ўзвышша]] і [[Беларусь|Беларусі]]. Вышыня над узроўнем мора — 345 мэтраў, бачная вышыня 40—50 м.
 Знаходзіцца ля вёскі [[Скірмантава]], за 20 км на поўнач ад [[Койданаў|Койданава]] і за 30 на паўднёвы захад ад [[Менск]]у.
@@ Радок 26: / Радок 26: @@
 Гару складаюць [[марэна (геалёгія)|марэны]], пакрытыя суглінкамі і супяскамі, якія сфармаваліся падчас паазерскага зьледзяненьня.
-Ля падножжа гары пачынаюцца рэчкі, што належаць да басэйнаў [[Нёман]]а і [[Дняпро|Дняпра]]. Гэта [[Пціч]], [[Іслач]], [[Сула (рака)|Сула]], [[Вуса (прыток Нёмана, Узьдзенскі раён)|Вуса]].
+Ля падножжа гары пачынаюцца рэкі, што належаць да басэйнаў [[Нёман]]а і [[Дняпро|Дняпра]]. Гэта [[Пціч]], [[Іслач]], [[Сула (рака)|Сула]], [[Вуса (прыток Нёмана, Узьдзенскі раён)|Вуса]].
 Паўднёва-заходнія схілы стромкасьцю да 5º, паўночныя і ўсходнія схілы спадзістыя — да 2º, разараныя. 15 % тэрыторыі на паўночным захадзе пад маладым лесам.
@@ Радок 33: / Радок 33: @@
 == Гісторыя ==
-Назва гары, верагодна, паходзіць з дахрысьціянскіх часоў, калі на ёй знаходзілася паганскае [[капішча]]. Паводле мясцовага паданьня разьмешчаная на гары вёска [[Скірмунтава]] атрымала сваю назву ў гонар беларускага асілка «Скірмуня», што здабыў перамогу ў бітве з татарамі.
+Назва гары, відаць, паходзіць з дахрысьціянскіх часоў, калі на ёй знаходзілася паганскае [[капішча]]. Паводле мясцовага паданьня, разьмешчаная на гары вёска [[Скірмунтава]] атрымала сваю назву ў гонар беларускага асілка «Скірмуня», што здабыў перамогу ў бітве з татарамі.
-У першай палове [[XX стагодзьдзе|XX стагодзьдзя]] пасьля прыходу савецкай улады тэрыторыя гары апынулася ў складзе мэхдвара саўгасу «Камсамолец». У часы сталінскіх рэпрэсіяў, якія праводзілі супрацоўнікі НКУС пад лёзунгамі барацьбы са шпіёнамі-здраднікамі і варожымі элемэнтамі, у прымежнай зоне (за шэсьць кілямэтраў ад межаў міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]) шматлікія жыхары вёскі былі высланыя на [[Салаўкі]] і ў [[Сыбір]], ніхто зь іх не вярнуўся<ref>[http://www.expressnews.by/146.html Стас Михайлов. Станет ли Дзержинская гора Святой?] // «[[Экспресс Новости]]», [[8 ліпеня]] [[2004]]</ref>. Падчас [[Другая сусьветная вайна|Другой сусьветнай вайны]] [[30 ліпеня]] [[1943]] року фашысцкія карнікі ўшчэнт спалілі вёску разам з 140 мірнымі жыхарамі.
+У першай палове XX ст. па прыходзе савецкай улады тэрыторыя гары апынулася ў складзе мэханізаванага двара саўгасу «Камсамолец». У часы сталінскіх рэпрэсіяў, якія праводзілі супрацоўнікі НКУС пад лёзунгамі барацьбы з шпіёнамі-здраднікамі і варожымі элемэнтамі, у пагранічнай зоне (за шэсьць кілямэтраў ад граніцы міжваеннай [[Польская Рэспубліка (1918—1939)|Польскай Рэспублікі]]) многіх жыхароў вёскі выслалі на [[Салаўкі]] і ў [[Сыбір]], ніхто зь іх не вярнуўся<ref>Михайлов С. [http://www.expressnews.by/146.html Станет ли Дзержинская гора Святой?] // «[[Экспресс Новости]]», 8 ліпеня 2004 г.</ref>. У [[Другая сусьветная вайна|Другую сусьветную вайну]] 30 ліпеня 1943 году фашысцкія карнікі ўшчэнт спалілі вёску Скірмунтава разам з 140 мірнымі жыхарамі.
-У [[1958]] годзе бальшавікі перайменавалі Сьвятую гару ў «Дзяржынскую» ў гонар савецкага партыйнага дзеяча, аднаго з арганізатараў «чырвонага тэрору»<ref>[[Тацяна Процька]]: [http://www.svaboda.org/content/article/790270.html «На сумленьні Дзяржынскага шмат расстраляных людзей»] // [[Радыё Свабода]], [[22 сьнежня]] [[2004]]</ref> — [[Фэлікс Дзяржынскі|Фэлікса Дзяржынскага]].
+У 1958 годзе бальшавікі перайменавалі Сьвятую гару ў «Дзяржынскую» ў гонар савецкага партыйнага дзеяча, аднаго з арганізатараў «чырвонага тэрору»<ref>Процька Т. [http://www.svaboda.org/content/article/790270.html «На сумленьні Дзяржынскага шмат расстраляных людзей»] // [[Радыё Свабода]], 22 сьнежня 2004 г.</ref> — [[Фэлікс Дзяржынскі|Фэлікса Дзяржынскага]].
-У канцы [[XX стагодзьдзе|XX стагодзьдзя]] на вяршыні гары паставілі памятны знак «Гара Дзяржынская. Вышэйшая кропка Беларусі. Вышыня 345 мэтраў над узроўнем мора». На пачатку [[21 стагодзьдзе|XXI стагодзьдзя]] тэрыторыю гары добраўпарадкавалі.
+У канцы XX ст. на вяршыні гары паставілі памятны знак «Гара Дзяржынская. Вышэйшая кропка Беларусі. Вышыня 345 мэтраў над узроўнем мора». У пачатку XXI ст. тэрыторыю гары добраўпарадкавалі.
 == Крыніцы ==
@@ Радок 45: / Радок 45: @@
 == Літаратура ==
+* Целеш Л. А была гара Святая… // [[Народная Воля|«Народная Воля»]] №61—62, 24 красавіка 2008 г.
-* Дзержинская гора // Туристская энциклопедия Беларуси / редкол. Г.П. Пашков [и др.] ; под общ. ред. И.И. Пирожника. — Мн., 2007. — 648 с. ISBN 978-985-11-0384-9
+* {{Літаратура/Турыстычная энцыкляпэдыя Беларусі}}
-* [[Лявон Целеш]]. А была гара Святая… // [[Народная Воля|«Народная Воля»]] №61—62, [[24 красавіка]] [[2008]]
 == Вонкавыя спасылкі ==
-* [http://www.expressnews.by/146.html Стас Михайлов. Станет ли Дзержинская гора Святой?] // «[[Экспресс Новости]]», [[8 ліпеня]] [[2004]]
 * [http://www.knihi.com/nn/1998/11/03.htm Зьміцер Бартосік. «Бясконцая гара»]
+* Михайлов С. [http://www.expressnews.by/146.html Станет ли Дзержинская гора Святой?] // «[[Экспресс Новости]]», 8 ліпеня 2004 г.
 [[Катэгорыя:Рэльеф Беларусі]]