Літар: розьніца паміж вэрсіямі

Змесціва выдалена Змесціва дададзена

Лінейны

Вэрсія ад 01:03, 10 лістапада 2016

Літар аб’ёму зьмяшчае ў сябе куб, з даўжынёй кожнага боку 10 см

Літар (л, l, L, ℓ) — адзінка вымярэньня аб’ёму, дапушчальная да ўжываньня нараўне з адзінкамі СІ, аднак якая не зьяўляецца базавай. Паводле СІ літар зьяўляецца адзінкай аб’ёму роўнай 1 кубічнаму дэцымэтру (дм³), 1000 кубічных сантымэтраў (см³) або 1/1000 кубічных мэтраў. Кубічны дэцымэтар (або літар) займае аб’ём 10×10×10 сантымэтраў і, такім чынам, роўны адной тысячнай кубічнага мэтру.

Арыгінальная француская мэтрычная сыстэма выкарыстоўвала літар як базавую адзінку вымярэньня аб’ёму. Слова літар паходзіць ад старафранцускага litron, якое прыйшло ў францускую з грэцкай праз лацінскую мовы, і які складаў каля 0,831 літраў. Літар быў таксама выкарыстаны ў некалькіх наступных вэрсіях мэтрычнай сыстэмы й зараз прымаецца як адна з магчымых адзінак вымярэньня ў СІ^[1], хоць афіцыйнай адзінкай аб’ёму СІ зьяўляецца кубічны мэтар (м³).

Адзін літар вадкай вады мае масу амаль роўную кіляграму, у сувязі з гэтым у 1795 годзе грам быў вызначаны як адзін кубічны сантымэтар вады пры тэмпэратуры раставаньня лёду. Наступныя пераазначэньні мэтру й кіляграму прывялі да таго, што такія супастаўленьні адзінам аб’ёму й масы зьяўляюцца ўжо недакладнымі паводле азначэньня^[2].

Аб’ём літру

У 1901 годзе рашэньнем 3-й Генэральнай канфэрэнцыі па мерах і вагам літар быў вызначаны як аб’ём 1 кг чыстай вады пры нармальным атмасфэрным ціску (760 мм рт. сл.) і тэмпэратуры найбольшай шчыльнасьці вады (4 °С). Такім чынам, аб’ём 1 літра быў прыняты за 1,000028 дм³. У 1964 годзе 12-я Генэральная канфэрэнцыя па мерах і вагам адмяніла гэтае азначэньне й прыняла, што 1 л = 1 дм³.

1 л = 10⁻³ м³ = 1 дм³ = 10³ см³

Вытворныя ад літра адзінкі — мілілітар (мл, ml), мікралітар і дэкалітар (дал, dal).

1 мл = 10⁻³ л = 10⁻⁶ м³ = 1 см³

1 дал = 10 л = 10⁻² м³

Крыніцы

^ Bureau International des Poids et Mesures, 2006, p. 124.
^ Décret relatif aux poids et aux mesures du 18 germinal an 3 (7 avril 1795). Association Métrodiff.

Вонкавыя спасылкі

The International System of Units (SI) (анг.)

[1] Bureau International des Poids et Mesures, 2006, p. 124.

[2] Décret relatif aux poids et aux mesures du 18 germinal an 3 (7 avril 1795). Association Métrodiff.

[1]

[2]

@@ Радок 4: / Радок 4: @@
 Арыгінальная француская мэтрычная сыстэма выкарыстоўвала літар як базавую адзінку вымярэньня аб’ёму. Слова літар паходзіць ад старафранцускага ''litron'', якое прыйшло ў [[француская мова|францускую]] з [[грэцкая мова|грэцкай]] праз [[лацінская мова|лацінскую мовы]], і які складаў каля 0,831 літраў. Літар быў таксама выкарыстаны ў некалькіх наступных вэрсіях мэтрычнай сыстэмы й зараз прымаецца як адна з магчымых адзінак вымярэньня ў СІ<ref>[http://www.bipm.org/utils/common/pdf/si_brochure_8_en.pdf Bureau International des Poids et Mesures], 2006, p. 124.</ref>, хоць афіцыйнай адзінкай аб’ёму СІ зьяўляецца [[кубічны мэтар]] (м³).
-Адзін літар вадкай [[вада|вады]] мае масу амаль роўную [[кіляграм]]у, у сувязі з гэтым у [[1795]] годзе [[грам]] быў вызначаны як адзін кубічны сантымэтар вады пры тэмпэратуры раставаньня [[лёд]]у. Наступныя пераазначэньні мэтру й кіляграму прывялі да таго, што такія супастаўленьні адзінам аб’ёму й масы зьяўляюцца ўжо недакладнымі паводле азначэньня<ref>[http://www.metrodiff.org/cmsms/index.php?page=18_germinal_an_3 Décret relatif aux poids et aux mesures du 18 germinal an 3 (7 avril 1795)]. Association Métrodiff.</ref>.
+Адзін літар вадкай [[вада|вады]] мае масу амаль роўную [[кіляграм]]у, у сувязі з гэтым у 1795 годзе [[грам]] быў вызначаны як адзін кубічны сантымэтар вады пры тэмпэратуры раставаньня [[лёд]]у. Наступныя пераазначэньні мэтру й кіляграму прывялі да таго, што такія супастаўленьні адзінам аб’ёму й масы зьяўляюцца ўжо недакладнымі паводле азначэньня<ref>[http://www.metrodiff.org/cmsms/index.php?page=18_germinal_an_3 Décret relatif aux poids et aux mesures du 18 germinal an 3 (7 avril 1795)]. Association Métrodiff.</ref>.
 == Аб’ём літру ==