Аляксандар Квасьнеўскі

Аляксандар Квашнеўскі
Прэзыдэнт Польшчы
23 сьнежня 1995 — 23 сьнежня 2000
Папярэднік:	Лех Валэнса
23 сьнежня 2000 — 23 сьнежня 2005
Наступнік:	Лех Качынскі
Асабістыя зьвесткі
Нарадзіўся:	15 лістапада 1954 (69 гадоў) Белагард, Кашалінскае ваяводзтва
Партыя:	СЛД
Сужэнец:	Яланта Квашнеўская
Дзеці:	Аляксандра Квасьнеўская[d]
Адукацыя:	Гданьскі ўнівэрсытэт[d]
Узнагароды:	ланцуг ордэна Белага льва[d] (2004) прэмія Штайгер[d] ганаровы доктар Габрэйскага ўнівэрсытэту ў Ерусаліме[d] (2004) Great Gold Medal of Masaryk University[d] (2000) Kisiel Prize[d]
Аляксандар Квашнеўскі ў Вікісховішчы

Аляксандар Квашнеўскі (па-польску: Aleksander Kwaśniewski; 15 лістапада 1954, Бялагард, Кашалінскае ваяводзтва) — польскі дзяржаўны і палітычны дзяяч, прэзыдэнт Польскай Рэспублікі 1995—2005 (перавыбраны ў 2000 на пяцігадовы тэрмін).

Жыцьцяпіс

Нарадзіўся ў Бялагарде (Польшча). У часы Польскай Народнай Рэспублікі зьяўляўся чальцом Сацыялістычнага саюза польскіх студэнтаў (па-польску Socjalistyczny Związek Studentów Polskich) і быў міністрам спорту ва ўрадзе ў 1980-х гадах. Пасьля скасаваньня Польскай Народнай Рэспублікі стаў правадыром левага крыла Сацыял-дэмакратычнай партыі Польшчы, пераемніцы былой кіруючай Польскай аб’яднанай рабочай партыі, а таксама адным з заснавальнікаў Дэмакратычнага левага альянсу.

Квашнеўскі быў абраны на пасаду прэзыдэнта ў 1995 годзе, абыйшоўшы свайго суперніка, Леха Валенсу. Ён быў пераабраны на другі рок у 2000 годзе ў вырашальнай перамогі зь першага разу. Ягоны тэрмін скончыўся 23 сьнежня 2005 г., калі ён перадаў уладу свайму пераемніку, кансэрватар Леху Качыньскаму.

Сям'я і асабістае жыцьцё

Аляксандар Квашнеўскі меў бацьку Зьдзіслава Квашнеўскага (1921-1990), лекар па спэцыяльнасьці хірург, кіраўнік лячэбніцы ў Белагардзе для чыгуначнікаў, і матку Аляксандру (хатняя гаспадыня) да замужжа Балаш (1929-1995). У лістападзе 1979 А. Квашнеўскі ажаніўся на Яланце Конты, якая нарадзіла Квашнеўскаму дачку — Аляксандру (нар. 1981).

У юнацтве ён займаўся лёгкай атлетыкай.

Аляксандар Квашнеўскі заявіў што ён атэіст.

Вучоба і праца

У 1973-1977 вучыўся на факультэце эканомікі транспарту ва ўнівэрсытэце Гданьска. Ён ня ўсе экзамэны здаў, прадугледжаныя ў вучэбнай праграме і ня прадставіў дысэртацыю.У маладосьці ён быў актывістам сацыялістычнай грамады студэнтаў (урадавая арганізацыя (да 1982 г.)). Ён служыў у якасьці старшыні рады старшыняў, у прыватнасьці, унівэрсытэт Сацыялістычны саюз польскіх студэнтаў (ССПС) у 1976-1977, а затым падстаршыня аблсное рады ў Гданьску (1977-1979), член вышэйшых органаў ССПС (1977-1982). Ён быў галоўным рэдактарам “Тыднёвіка студэнта "і г.д." (зь лістапада 1981 году па люты 1984 году), і рэдактарам штодзённага часопіса "Сьцягі нашай моладзі" (1984-1985).

Палітычная дзейнасць у Польскай Народнай Рэспубліцы

Квашнеўскі быў сябрам партыі Польскай аб’яднанай рабочай (Камуністычнай партыі) з 1977 году (пакуль яе роспусьцілі ў 1990 годзе) служыў міністрам Рады міністраў маладзёвага ўрада Зьбігнева Мэснэра ў 1985-1987, затым старшынём моладзі і спорту (1987-1990). Ва ўрадзе Мечыслава Ракоўскага быў чальцом Прэзыдыюма ўрада і старшыні сацыяльна-палітычнага камітэта Рады Міністраў з кастрычніка 1988 па жнівень 1989. У 1988-1991 ён узначальваў Алімпійскі камітэт Польшчы. У 1985-1990 гадах ён быў чальцом прэзыдыюма Рады па абароне памяці барацьбы і пакутніцтва (ў 1988 Рады па ахове помнікаў барацьбы і пакутніцтва).Зь лютага па красавік 1989 году ён прыняў удзел у пленарным пасяджэньні Круглага Стала і Групы для прафсаюзнага плюралізму (старшыня групы, разам з Тадэвушам Мазавецкім і Рамуальдам Сасноўскі) у камандзе па рэформе палітычных пытаньняў і мясцовага самакіраваньня. На парлямэнцкіх выбарах ў 1989 годзе балатаваўся ў Сэнат ў ваяводзтве Кашалін, прайграў кандыдатам Грамадзянскай рады «Салідарнасьць» (атрыманай у 38,5% галасоў, самы вялікі працэнт сярод усіх кандыдатаў ПАРП у Сэнат Польшчы). Дзейнасьць у Трэцяй рэспубліцы да 1995 году. Пасьля распаду камуністычнай партыі ў 1990 годзе, разам зь Лешакам Мілерам і Ёзэфам Алексым ён быў адным з заснавальнікаў польскай сацыял-дэмакратыі, быў яе старшынём да 1995 году. Квасьнеўскі таксама ўдзельнічаў у арганізацыі выбарчай грамады Саюзь левых дэмакратаў (СЛД) перад выбарамі ў 1991 годзе. У 1991-1995 гадах займаў пасаду пасла Сойму. Квасьнеўскі быў абраны ў Варшаве са сьпісу (СЛД) (1993 атрымаў найбольшую колькасьць галасоў у краіне, гэта значыць 148 553 галасоў). У абодвух гэтых кадэнцыя ён служыў у якасьці старшыні суполкі (СЛД).У першы тэрмін Сойма ён служыў у Камітэце па замежных справах, юстыцыі, трох часовых камітэтах. У Другім тэрміне, Квашнеўскі ўдзельнічаў у пасяджэньнях Камітэта па эканамічнай палітыцы, бюджэце і фінансах, замежных спраў і двух часовых камітэтах. Зь лістапада 1993 году па лістапад 1995 ён узначальваў Канстытуцыйны камітэт Народнага сабора.

Выбарчыя кампаніі

У 1995 годзе Квасьнеўскі прыняў удзел у прэзыдэнцкіх выбарах у якасьці кандыдата ад СЛД зь лёзунгамі "абраць будучыню" і "агульная Польшча". У другім туры выбараў, праведзеных 19 лістапада 1995 сутыкнуўся з падачай заяўкі на перавыбраньне Леха Валенсы. Ён выйграў, атрымаўшы 51,7% галасоў.Падчас выбарчай кампаніі паднялі пытаньне аб адукацыі Аляксандра Квашнеўскага, які ў парлямэнцкіх выбарах, заявіўшы, што мае ўнівэрсытэцкі дыплём. Гэтая ж інфармацыя была ўключана ў афіцыйным паведамленьні Нацыянальнага выбарчай камісіі. Квашнеўскі таксама пацьвердзіў ў наступных інтэрвію, што мае вышэйшую асьвету. 16 лістапада 1995 г., Бруна Сынак, памочнік начальніка ўнівэрсытэту Гданьска, заявіў, што 5 кастрычніка 1978 г Аляксандар Квашнеўскі быў выдалены са сьпісу студэнтаў факультэта эканомікі і транспарту Гданьскага ўнівэрсытэту. Гэта было пацьверджана таксама рэктарам унівэсітэта Зьбігневам Гронкам. Аляксандар Квашнеўскі зноў паўтарыў тэзіс аб яго вышэйшай адукацыі ў інтэрвію Frankfurter газэты ад 24 лістапада 1995 году, называючы заяву рэктара «выбарчай манэўрам". 2 сьнежня 1995 году ў якасьці абранага прэзыдэнта ўжо прызнаў у "Палітыка", што не зьяўляецца ўладальнікам вышэйшай асьветы, але ён думаў, што ў яго ёсьць вышэйшая адукацыя, таму што нібыта прайшоў усе іспыты ў ВНУ. Расьсьледаваньне было спынена пракурорам ў 1996 годзе, з-за адсутнасьці крымінальнага злачынства. У рэзалюцыі Вярхоўнага суда ад 9 сьнежня 1995, прынятай па выніках галасаваньня выявілі, што няправільная інфармацыя даецца кандыдатам ў заяве не маглі паўплываць на зыход выбараў, абвясьціўшы гэтае рашэньне пачаліся пратэсты, але яны закончыліся нічым. 23 сьнежня 1995 году Аляксандар Квашнеўскі быў прыведзены да прысягі на пасадзе Прэзыдэнта Рэспублікі Польшча, на наступны дзень пасьля заканчэньня тэрміну паўнамоцтваў Леха Валенсы. У той жа дзень ён прыняў прысягу ў якасьці найвышэйшага ваяводы польскага войска 2000 Аляксандар Квашнеўскі ў 2000 годзе падчас наступных выбараў 8 кастрычніка 2000 году пад лёзунгам "Дом усіх - Польшча" выйграў 53,9% галасоў, атрымаўшы перавыбраньне ў першым туры. Падчас выбарчай кампаніі карыстаецца падтрымкай францускага палітычнага маркетынгу спэцыяліста Жака Сэгэла.Падчас выбарчай кампаніі ў 2000 годзе ў якасьці кандыдата на пасаду Прэзыдэнта Рэспублікі, (прынятым з-за выбараў) на дэклярацыі аб няўдзеле ў тайнай дзейнасьці спэцслужбаў ПНР, у якім Квашнеўскі заявіў, што яму не было вядома аб тайнай супрацы з камуністычнымі органамі бясьпекі. Аднак доўга яму прыпаміналі акб гэтым, бо ён падмануў.

Аляксандар Квашнеўскі быў прыведзены да прысягі 23 сьнежня 2000 г.

Зьнешняя палітыка

Умяшальніцтва ў Іраку ў 2003 г. Па просьбе прэм’ер-міністра Лешэка Мілера прыняў рашэньне аб выкарыстаньні польскага ваеннага кантынгенту да 200 ваеннаслужачых у складзе сіл міжнароднай кааліцыі для вайны ў Іраку. Па распараджэньні прэзыдэнта Польшчы выдадзенага па просьбе прэм’ер-міністра ад 3 верасьня 2003 году ў Іраку, дыслакаванай у поьскае войска ў Йраку павялічылася з 1000 да 2000 салдат.

Наведваньне Харкаву 1999

У верасьні 1999 году ён прыняў удзел у сьвяткаваньні 59-й гадавіны Катыні. Падчас візыту на могілках ахвяраў таталітарызму на Паціхатках, што ў Харкаве Аляксандар Квасьнеўскі, быў п’яны.

Удзел у Аранжавай рэвалюцыі ва Украіне ў 2004 годзе

У канцы 2004 году пад час так званай аранжавай рэвалюцыі ва Ўкраіне быў па ініцыятыве Леаніда Кучмы пасярэднікам. Квашнеўскі браў актыўны ўдзел у перамовах паміж Віктарам Юшчанкам і Віктарам Януковічам.

Жыцьцяпіс А. Квашнеўскага